حمایت گرائی اقتصادی( پروتکسیونیسم)

همه میدانستند روزی که ایالات متحده همزمان با رکود و کسری عظیم تجاری مواجه شود نظریه مبادله آزاد توسط یکی از با نفوذترین طرفداران آن زیر سوال خواهد رفت.
بعد ها در عین مخالفت ظاهری با حمایت گرائی، رونالد ریگان واردات خودرو، فولاد، شکر و پارچه را محدود کرد ودولتش عوارض گمرکی بر واردات موتور سیکلت های بزرگ را به منظور حمایت از کارخانه هارلی دیویدسون یازده برابر کرد. و فشارش را بر ژاپن برای بالا بردن ارزش پولش ادامه داد تقریبا همانند جورج دبلیو بوش که اکنون چنین فشاری را بر چین وارد می کند.
خرید ١٧٩هواپیمای ترابری توسط ارتش آمریکا که بخشی از ساخت آنها توسط کمپانی دفاع هوایی فضایی اروپا( ( EADS انجام می گیرد گرایش عمیق آمریکا به حمایت از تولیدات داخلی را نفی نمی کند زیرا در این قرارداد ٣٥ میلیارد دلاری( ٢٣ میلیارد یورویی) منافع آمریکا به نحو چمشگیری محفوظ مانده است. هواپیمای به اصطلاح اروپایی مجهز به یک موتور جنرال الکتریک و با همکاری شرکت آمریکا یی نرتروپ گرامن(NORTHROP GRUMMAN) در آلاباما مونتاژ می شود.
تا جائیکه بیش از نیمی از ارزش افزوده آن در امریکا تولید می گردد. بخش قابل توجهی از تجهیزات شرکت رقیب یعنی بوئینگ – که هواپیمایش هم دیرتر ارائه می شود و هم ظرفیت ترابری وهم شعاع پروازی محدود تری دارد- خارج از امریکا تولید می شود.
دیگر در واقع تنها سر مقاله های روزنامه های تخصصی یا مجلات اقتصادی - تجاری هستند که دفاع از شرکتهای ملی وکارکنان آنها را نوعی حرکت کفرآمیز به حساب می آورند.
در حالیکه تاریخ اقتصاد نشانگر این نکته است که بیشتر کشورهای توسعه یافته بدون وضع قوانین محدود کننده تجاری به این درجه از پیشرفت دست نیافتند. هیچ کدام از کشورهای انگلستان، فرانسه، کره، ژاپن و پروس قدرت صنعتی خویش را با احترام به « اصل » امتیازات مقایسه ای دیوید ریکاردو به دست نیاوردند.
از قرن ١٩ تا اوایل قرن ٢٠ آمریکا توانست به بالاترین نرخ رشد اقتصادی جهان با تعرفه گمرکی در حدود ٥٠% برسد( ٤٤ درصد در سال ١٩١٣). بعد ها در عین مخالفت ظاهری با حمایت گرائی، رونالد ریگان واردات خودرو، فولاد، شکر و پارچه را محدود کرد ودولتش عوارض گمرکی بر واردات موتور سیکلت های بزرگ را به منظور حمایت از کارخانه هارلی دیویدسون یازده برابر کرد.
و فشارش را بر ژاپن برای بالا بردن ارزش پولش ادامه داد تقریبا همانند جورج دبلیو بوش که اکنون چنین فشاری را بر چین وارد می کند.(١)
با این حساب سیاست کنونی پولی بانک مرکزی آمریکا- که به طور ضمنی از سوی کاخ سفید پذیرفته شده - پیامدهای مشخص بازرگانی به همراه دارد حتی اگر با دست یازی به تمهیداتی زیرکانه تر از حمایت گرائی به پیش برده می شود: نرخ پائین دلار صادرات امریکا را تسهیل می کند، امری که از شدت نتایج منفی رکود اقتصادی کنونی امریکا می کاهد.
چراکه تنها در اتحادیه اروپاست که سیاست گذاری نرخ بهره بانک مرکزی، که امروز بسیار بالا نیز می باشد ، می تواند برجسته ترین صنایع کشورهای اروپائی را که معمولا با کمک سرمایه دولتی بوجود آمده اند مورد تهدید قرار دهد.
در چنین وضعیتی است که با دوباره با لا رفتن ارزش یورو- که می تواند برای اروپاییان بسیار خطرناک باشد شرکتهایی همچون EADS فعالیت خود را به جهت مناطقی که در آن دلار پول رایج است سمت و سومی دهند.(٢)
اما انتخاب پنتاگون دارای مولفه دیگری نیز هست که همانا اعمال نفوذ سیاسی استراتژیک می باشد. اروپا برای بدست آوردن حق ویژه تامین هواپیماهای آمریکایی که بخشی ازتجهیزات آن به لطف سیاست نرخ سود پایین بانک مرکزی آمریکا توسط خود آن کشور ساخته می شود چه بهایی را باید بپردازد؟
در زمان اعلان تصمیم مساعد EADS نماینده حزب دموکرات امریکا، ژان مورتا ، اروپاییان را سرزنش کرد که چرا تعداد کمی از آنها در جنگ افغانستان حضور دارند. با همزمانی حیرت انگیزی رئیس جمهور نیکلا سارکوزی هزار سرباز فرانسوی را با عجله به جنگ افغانستان فرستاد.
و برای توجیه کردن روابط خود با واشنگتن چنین توضیح داد:آیا می توان حتی لحظه ای تصور کرد که در فضای پر تنشی که بین آمریکا و فرانسه در گذشته وجود داشت قرارداد EADS برای تهیه هواپیماهای ترابری به امضا برسد ؟(٣)
چه سخنی می ماند جز آنکه این تصمیم پنتاگون در واقع درسی ناب در مورد مبادله آزاد می باشد.

نوشته Serge HALIMI
دبیر هیئت تحریریه لوموند دیپلوماتیک
لوموند دیپلوماتیک
برگردان: نرجس خاتون عظیمی
١) به منظور کاهش کسری تجاری ایالات متحده از فشار خود بر چین برای بالا بردن ارزش پول خود نکاست.اما افزایش ده درصدی یون تا ژانویه ٢٠٠٧ کاهش کسری تجاری قابل توجهی را برای امریکا به همراه نداشت.
٢) نخست وزیر فرانسه در واکنش به این قضیه در پاسخ به مجله Les Echos در تاریخ ١٠ دسامبر ٢٠٠٧ گفت:آلمان و فرانسه که سرمایه گذاری عظیمی در ایرباس کرده اند نمی خواهند شاهد این مساله باشند که سرمایه آنها به جیب کشورهایی که پول رایجشان دلار است برود.واینکه دولت سهامدار همه تلاشش را برای منصرف کردن ایرباس از تمرکز زدایی تولیداتش خواهد کرد.
٣) مصاحبه با فیگارو پاریس ٧ مارس ٢٠٠٨

منبع : دنیای ما