خواص درمانی سیر

سیر گیاهی است دو ساله با پیازی مرکب از پیازچه و ساقه راست که در انتهایی آن گلی چتری که شامل چندین پیازچه است ، قرار دارد. این گیاه از قدیم الایام به عنوان یکی از گیاهان مهم دارویی وچاشنی غذایی کشت می شده است. نام علمی آن Allium sativum است و به آن Garlic هم می گویند. امروزه در سراسر جهان به عنوان یکی از گیاهان دارویی مشهور به کار برده می شود.
تا سال ۱۹۹۶ ، حداقل ۱۸۰۸ مورد مطالعة علمی از جنبه های مختلف شیمیایی ، فارماکولوژی ، بالینی و اپیدمیولوژیکی بر روی سیر انجام شده است. مطالعات فارماکولوژی و بالینی بر روی سیر در زمینه اثرات ضد میکروبی ، اثرات ضد سرطان ، کاهش میزان قند خون ، تحریک سیستم ایمنی ، اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی انجام شده اند. در حوزه اثرات قلبی ـ عروقی سیر مطالعات انجام شده شامل بررسی میزان چربی های خون ، انعقاد و جریان خون ، تجمع پلاکتی و آتروسکلروز بوده است. بیشترین مطالعات بر روی سیر در زمینه اثرات آن در تنظیم چربی های سرمی بوده است . مطالعات نشان داده اند که سیر ،کلسترول تام (TC) و به ویژه نوع LDL را کاهش می دهد. در مطالعاتی که بر روی اثرات سیر بر میزان TC انجام شده است متوسط کاهش کلسترول سرمی ۶/۱۰ درصد بوده است که طی درمان به مدت ۳ هفته تا ۳ ماه روزانه با نیمی یا یک پرسیر حاصل شده است. در این مطالعات متوسط میزان کاهش تری گلیسرید ۳/۱۰ بوده است.
در مطالعه ایی که بر روی مقایسه اثرات سیر در کاهش چربی های خون انجام شده ، نشان داده شده است که سیر در مقایسه با دارونما ، رژیم غذایی سیر و بنزوفیبرات ، اثر قابل توجهی در کاهش کلسترول و تری گلیسرید داشته است. علاوه بر این مشاهده شده است که در مصرف سیر میزان HDL هم به میزان قابل ملاحظه ای بالاتر رفته است.
سیر میزان گلوکز خون را پایین می آورد و فشار سیستولی و دیاستولی خون را کاهش می دهد. اثرات ضد میکروبی ، ضد سرطان ،آنتی اکسیدان و تنظیم سیستم ایمنی هم از سیر دیده شده است.
سیر جلوی تجمع پلاکتی را می گیرد و در بیماری های آتروسکلروز نقش پیشگیری کننده و احتمالا درمانی دارد.
در مورد اثرات ضد سرطان سیر ، مطالعات اپیدمیولوژیکی گسترده نشان داده اند که گارلیک و دیگر اعضاء گونه Allium می توانند باعث کاهش بروز انواع خاصی از سرطان ، از جمله سرطان معده گردند.
چینی ها اعتقاد دارند که اثرات ضد سرطان سیر به واسطة مهار تشکیل ترکیبات نیتروز و کارسینوژن است. گرید فارماکوپه ای U.S. برای سیر این است که بالب های خشک یا تازة آن نباید کمتر از ۵/۰ درصد alliin داشته باشد که به روش کروماتوگرافی مایع اندازه گیری شده باشد و بر پایه وزن خشک محاسبه گردد. تشخیص های گیاه شناسی باید در کنار آزمون های میکروسکپی ، ماکروسکپی و کروماتوگرافی نازک لایه ( TLD) هم انجام گیرد. پودر سیر USP گارلیکی است که بریده ، فریز و یا خشک شده و سپس پودر شده است. این پودر نباید کمتر از ۳/۰ درصد alliin داشته باشد. تفاوت در مقادیر a lliin به واسطة عملیات پودر کردن است که سبب کاهش میزان آن می شود.
سیر حاوی مقادی زیادی از ترکیبات مختلف است ولی به نظر می رسد که فقط تیوسولفینات ها (alliin) فعالیت قابل توجهی داشته باشند. Alliin ماده اصلی ضد میکروبی و دارای اثرات کاهندگی کلسترول خون در گارلیک است. احتمالا اثرات آنتی اکسیدانی و آنتی ترومبوتیک سیر هم با واسطه این ترکیبات بروز می کند. اثرات ضد سرطانی سیر هم به واسطة نقش مشترک alliin و دیگر ترکیبات اعمال می گردد.
سیر در حدود ۱ درصد alliin دارد که در حضور آنزیم alliinase به allicin تبدیل می گردد. تحقیقات فارماکولوژیکی نشان داده اند که تیوسولفینات ها (allicin) به دام اندازنده های رادیکال های آزادند و باعث مهار پراکسیداسیون لیپیدی ، مهار تجمع پلاکتی ، تحریک فیبرینولیز و کاهش میزان چربی های خون می گردند.
بالب های گارلیک حاوی در حدود ۶۵ درصد آب ، ۲۸ درصد کربوهیدرات ( به طور عمده fructans ) ، ۳/۲ درصد ترکیبات ارگانوسولفور ، ۲ درصد پروتئین ( به طور عمده alliinase) ، ۲/۱ درصد آمینو اسیدهای آزاد ( غالبا arginine ) ، ۵/۱ درصد فیبر ، ۵/۱ درصد لیپید و مقادیر بسیار کمی اسیدفیتیک ( ۰۸/۰ درصد ) ، ساپونین ها ( ۰۷/۰ درصد ) و b – sitosterol ( ۰۰۱۵/۰ درصد ) می باشند.
عمده ترین ترکیبات اگانوسولفور در سیر عبارتند از :
▪ s – ( + ) – alkyl – L – cysteine sulfoxides
▪ isoalliin
▪ Cycloalliin
▪ G – L – glutamyl – s – alkyl – cysteines
طی عملیاتی مانند خرد کردن ، جویدن و آسیاب کردن ، سلول ها می شکنند و آنزیم alliinase در مجاورت alliin قرار می گیرد و آن را تبدیل به allylsulphenic acid می کند. مرحلة بعدی در این تبدیل ، تشکیل آلیسین است. هر ۱ میلی گرم alliin باعث تولید ۴۵۸/۰ میلی گرم allicin می شود آلیسین مهمترین پیش ساز ترکیبات تغییر یافته بعدی است که در روغن های تجاری سیر دیده می شود.
بر پایه مطالعات شیمی ، ماندن سیر برای تولید عصاره بدون بوی آن ، باعث کاهش محتوای همه ترکیبات سولفور آن می شود.
بر پایه مطالعات بالینی ، ESCOP موارد زیر را برای کاربرد سیر مورد تایید قرار داده است :
▪ پیشگیری از آتروسکلروز
▪ درمان مقادیر بالا رفته چربی خون که اغلب به واسطه رژیم غذایی ایجاد شده اند.
▪ بهبود وضعیت جریان خون در بیماری های عروقی.
البته به طور سنتی از گارلیک برای رهایی از سرفه ، سرماخوردگی و رینیت هم استفاده می شود ولی مدارکی علمی در جهت حمایت از اثرات مثبت آن در این زمینه وجود ندارد.
WHO هم در مورد کاربرد سیر متذکر شده است که سیر می تواند به عنوان یک عامل کمکی در درمان هیپرلیپید ، پیشگیری از آتروسکلروز وابسته به افزایش سن و هیپرتانسیون خفیف مورد استفاده قرار گیرد.
سیر مورد منع مصرف شناخته شده ای ندارد. بعضی منابع متذکر شده اند که گارلیک نباید پیش از جراحی مورد استفاده قرار گیرد زیرا ممکن است که زمان خونریزی را افزایش دهد. WHO هم تاکید کرده است که گارلیک در افرادی که سابقه آلرژی نسبت به سیر داشته اند منع مصرف دارد.
مصرف سیر باعث افزایش اثرات ضد انعقادی وارفارین می گردد. از این رو WHO توصیه کرده است که بیمارانی که از وارفارین استفاده میکنند باید به مصرف هم زمان سیر و اثرات آن توجه داشته باشند. زیرا در بیمارانی که از سیر و وارفارین به طور هم زمان استفاده می کرده اند ، زمان تشکیل لخته خونی به ۲ برابر رسیده است.

دکتر پریسا گازرانی - مرکز تحقیقات علوم اعصاب
منابع
۱. Volak j. stodola j .plantes medicinales. ۴ th ed ۲۰۰۰ p: ۱۰۰.
۲. Mc Grindle B.W . Helden E. conner W.T.Garlic extract therapy in children with
hypercholesterlemia. Arc pediat Adolesc MED.
۱۹۹۸ ۱۵۲ (II) : ۱۰۸۹ – ۱۰۹۴.
۳. Isaacsohn J.L.Garlic powder & plasma lipids and lipoproteins. A rch.lntern. MED. ۱۹۹۸ ۱۵۸(II): ۱۱۸۹ – ۱۱۹۴.
۴. Koscienly J. The antiatherosclerotic effect of Allium sativum. Atherosclerosis. ۱۹۹۹ ۱۴۴ (۱) : ۲۳۷ – ۲۴۹.
۵. You W. C.Allium vegetables and reduced risk of stomach cancer. J.Natl Cancer Inst. ۱۹۸۹ ۸۱ (۲) : ۱۶۲ – ۱۶۴.

منبع : کلوب