بیماری هلندی چیست؟

اگر به زبان خیلی ساده بخواهیم بیان کنیم این عارضه زمانی رخ می دهد که درآمد یک کشور بر اثر عوامل فصلی به صورت ناگهانی افزایش میابد و متولیان اقتصاد کلان (دولت ) هم با تصور دائمی بودن این درآمد آن را در جامعه تزریق می کنند. تا اینجای کار اتفاق خاصی نیافتاده است . درآمد کشور زیاد شده و پول هم به جامعه منتقل شده است.
کشور هلند که تا قرن نوزدهم یکی از بزرگترین استعمار گران جهان محسوب می شد کشور مشهوری است . چه به لحاظ پروش زیباترین گل های جهان ، چه به لحاظ نژاد پروارگاوهایش ، چه به لحاظ مشهورترین دادگاه بین المللی که در شهر لاهه این کشور قرار دارد ، چه به لحاظ سبک بازی فوتبالش و.....
در اقتصاد کلان هم عارضه ای وجود دارد که به نام بیماری هلندی مشهور است. این نامگذاری به دلیل انجام شده است که اولین بار این عارضه برای کشور هلند رخ داد. به اعتقاد بسیاری از اقتصاددان ها، اقتصاد ایران هم در حال حاضر در آستانه ابتلا به این عارضه قرار دارد(البته برخی معتقدند که تقریبا کار از کار گذشته)
اما این عارضه چیست ؟ اگر به زبان خیلی ساده بخواهیم بیان کنیم این عارضه زمانی رخ می دهد که درآمد یک کشور بر اثر عوامل فصلی به صورت ناگهانی افزایش میابد و متولیان اقتصاد کلان (دولت ) هم با تصور دائمی بودن این درآمد آن را در جامعه تزریق می کنند. تا اینجای کار اتفاق خاصی نیافتاده است . درآمد کشور زیاد شده و پول هم به جامعه منتقل شده است.
در اقتصاد اصلی وجود دارد که برای درک آن احتیاجی نیست اقتصاد خوانده باشید و آن هم این است که که با افزایش درآمد ،تقاضا هم افزایش پیدا می کند . اگر این افزایش تقاضا به صورت ناگهانی انجام شود، عرضه جوابگوی آن نخواهد بود و تعادل عرضه و تقاضا بر هم می خورد ، در نتیجه قیمت ها افزایش میابد (این اصل به قدری بدیهی به نظر می رسد که اگر یک دانشجوی اقتصاد بگوید در دانشگاه چنین چیزی را خوانده است احتمالا مسخره اش می کنند که این همه زحمت کشیدی رفتی دانشگاه همچین چیزی بخوانی ؟ ولی اگر همین اصل ظاهرا بدیهی درست درک می شد کشور های جنوب شرقی آسیا در دهه ۹۰ میلادی با آن بحران اقتصادی وحشتناک روبرو نمی شدند و امثال ماهاتیر محمد مالزیایی برای توجیه حماقتشان مجبور نبودند آدرس عوضی بدهند و بی جهت کشورهای غربی و سرمایه داران آمریکایی را مقصر آن بحران معرفی کنند..... بگذریم..) .
تا اینجا هم عارضه خاصی حادث نشده است (حتی این اتفاق می تواند در طولانی مدت برای اقتصاد کشور مفید هم باشد) در یک روند طبیعی قیمت ها تا سقفی بالا می روند و با یک تاخیر زمانی تولید افزایش پیدا می کند و در نهایت پس از مدتی عرضه و تقاضا به تعادل قبل بر می گردند. اما مشکل از زمانی رخ می دهد که دولت به عنوان متولی اقتصاد کلان وارد کارزار می شود و سعی می کند به طور مصنوعی و از طریقی غیر از افزایش تولید قیمت ها را پایین نگه دارد. برای درک بهتر، شرایط حال حاضر کشور خودمان را در نظر بگرید .
دولت مهرورز که با وعده افزایش رفاه بر سرکار آمده بود و اتفاقا در زمانی که درآمدهای نفتی هم افزایش چشمگیری داشت و دولت قبلی ذخایر ارزی خوبی را باقی گذاشته بود زمام امور کشور را در دست گرفت و با نوشتن بودجه ای رویایی در همان سال اول علیرغم بالا بودن درآمد های نفتی دچار کسر بودجه شد و به بهانه های مختلف از ذخایر ارزی خرج کرد و با قوانین جالبی همچون افزایش حداقل حقوق باعث گران شدن عوامل تولید و در نتیجه گران شدن کالا های مصرفی شد و برای مبارزه با این افزایش قیمت ها ( که مقصر اصلی آن خود دولت است) متوصل به بگیر و ببند و در مورد کالا هایی همچون لبنیات و واردات سایر کالا ها شد و به این وسیله به طور مصنوعی بدون اینکه تولید افزایش یافته باشد تقاضای افزایش یافته را پاسخ داد و به خیال خود تورم را مهار کرده است.
یک ناظر بیرونی احتمالا اشکالی به این کار دولت محترم نمی بیند به هر حال از فشار قیمت بر مصرف کنندگان کاسته شده است. اشکال این قضیه چیست؟ چرا به این کار بیماری هلندی می گویند؟
بیماری هلندی دقیقا از همینجا شروع می شود. هنگامی که دولت متوصل به واردات کالاهای مصرفی ارزان می شود تا قیمت ها را مهار کند در حالی که صنایع داخلی مجبورند با عوامل تولید گران کالای گران را تولید و به قیمت ارزان بفروشند . نکته اینجاست که این سیاست نمی تواند جلوی تورم را بگیرد. بلکه آن را به بخش های دیگر اقتصادی منتقل می کند .
به عنوان مثال می توان با واردات کالاهایی نظیر سیب ، پرتقال ، سیب زمینی ، پیاز ، تیرآهن و.... قیمت این کالا ها را پایین نگه داشت ولی برخی کالا ها مانند زمین و مسکن قابل وارد کردن نیستند و افزایش قیمت این کالا ها نمی شود با واردات مهار کرد .
در نتیجه قیمت این قبیل کالا ها به رشد خود ادامه می دهند . از طرفی سرمایه گذاری جدید در آن بخش های صنعتی که با واردات قیمت شان مهار شده انجام نمی شود و سرمایه ها به سمت کالاهایی مثل زمین و مسکن هدایت می شود. در نتیجه این امر تقاضای کاذبی برای این کالا ایجاد شده و قیمت آن ها با سرعت بیشتر و به صورت غیر طبیعی و باور نکردنی رشد می کند (به عنوان مثال طبق اعلام بانک مرکزی در نیمه نخست امسال قیمت مسکن در تهران ۳۰ در صد افزایش داشته است ولی به اعتقاد بنگاه دار ها این رشد بیشتر از ۶۰ درصد بوده است)
عوارض این مشکل به همینجا ختم نمی شود . به محض اینکه فصل افزایش درآمد خاتمه پیدا کند و دولت پولی نداشته باشد که با آن واردات ارزان را انجام دهد افزایش قیمت در بخش هایی که تا آن زمان به صورت مصنوعی قیمت پایینی داشتند با سرعتی فزاینده رخ خواهد داد. از آنجا که صنایع داخلی هم در اثر همان سیاست های گذشته فلج شده اند قادر به پاسخگویی به تقاضا های جدید نمی باشند و .......... ادامه اش را خودتان می توانید تصور کنید
البته هلند این شانس را داشت که در زمانی به این مشکل گرفتار شد که سایه نحس کمونیست شرق اروپا را فراگرفته بود و کشورهای غربی برای اینکه مبادا هلند هم در دامن کمونیست ها بیافتد کمک ها ی بی دریغی به این کشور کردند با این وجود چند سالی طول کشید تا اقتصاد این کشور بتواند کمر راست کند. درباره کشوری مثل ایران و با شرایط کنونی جهان معلوم نیست این عارضه چه بلایی را بر کشور تحمیل خواهد کرد.....
● بیماری هلندی و تهدید اقتصاد ایران
افزایش غیر منتظره قیمت نفت در سالهای اخیر و رشد چشمگیر درآمدهای ارزی دولت باعث افزایش توقعات اقتصادی مردم گردیده است. اما واقعیت آن است دلارهای نفتی شمشیر دولبه ایست که لبه دیگر آن برنده تر است و می تواند به نابودی اقتصاد کشوری چون ایران که کاملا به دلارهای نفتی وابسته است، گردد. برداشتهای بی حساب از این دلارها و تزریق بی رویه آن به اقتصاد کشور و یا هزینه کردن کامل آن در کوتاه مدت می تواند آثار معکوسی از خود به جای گذارده و موجب افزایش شدید نقدینگی و در نتیجه افزایش تورم و نابودی بخشهای تولیدی اقتصاد نظیر صنعت و کشاورزی گردد. به چنین تاثیر منابع طبیعی بر اقتصاد اصطلاحا بیماری هلندی (Dutch disease) گفته می شود. بیماری هلندی حالتی از عملکرد
ناصحیح اقتصادی است که در آن کشف واستخراج منابع طبیعی از توان بخشهای تولیدی اقتصاد مانند صنعت و کشاورزی می کاهد و با صادرات این منابع ارزش پول ملی بالا میرود و در نتیجه صادرات به پول کشورهای دیگر گران تر شده ولی واردات به آن به نسبت ارزان تر می شود. علت نامگذاری چنین نامی بر روی این پدیده نامطلوب آن است که اصل آن به اقتصاد هلند در سالهای ۱۹۶۰ بر می گردد که با بیشتر شدن درآمد هلند از محل صادرات گاز طبیعی و نفت دریای شمال، ارزش پول ملی آن در بازارهای بین المللی افزایش یافت ودرنتیجه صادرات غیر نفتی آن کمترشد.
اگرچه این بیماری را معمولا با کشف منابع طبیعی، نفت و گاز، مرتبط دانسته اند ولی دراصل، هرعاملی که باعث سرریز شدن ارز زیاد به یک کشور بشود، نظیر کمک های خارجی و حتی سرمایه گذاری مستقیم خارجی زیاد سر از بیماری هلندی در می آورد .ایران قبلا یکبار چنین پدیده ای را روی اقتصاد خود تجربه کرده است. در سال ۱۹۷۰ میلادی، در اثر جنگ اعراب با رژیم صهیونیستی، اعراب فروش نفت به اروپا و آمریکا را به علت حمایت آنان از رژیم صهیونیستی قطع کردند و در اثر کاهش شدید نفت در بازار جهانی قیمت آن به یکباره چهار برابر شد.
در این سال تحت تاثیر چهار برابر شدن قیمت نفت ، بودجه عمومی کشور به دو برابر افزایش یافت..رژیم پهلوی در آن زمان با طرح شعار آموزش رایگان و کاهش قیمت کالاهای اساسی ،انتظارات عمومی را افزایش داد اما به دلیل رشد واردات و کاهش سطح تولیدات داخلی ،همزمان با کاهش ۱۴ درصدی درآمدهای نفتی در فاصله سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ دوره ای از رکود اقتصادی آغاز شد و به دلیل افزایش نقدینگی ، نرخ تورم سالانه کشور تا سال ۱۳۵۷ به طور متوسط به ۳۵ درصد رسید.
در حال حاضر نیز تحلیلگران مسائل اقتصاد سیاسی ایران بر این باورند که رشد بیش از حد مصارف ارزی دولت از محل فروش نفت بار دیگر شرایط را برای گسترش بیماری هلندی در اقتصاد ایران فراهم نموده است چرا که بی ثباتی و نوسان شدید درآمدهای نفتی همواره تهدیدی برای ثبات اقتصادی کشورهای صادر کننده نفت می باشد. تجربیات کشورهای مختلف از بیماری هلندی در دهه های گذشته نشان داده است که کاهش درآمدهای نفتی پس از یک دوره رونق آن تا چه اندازه میتواند مخاطره آمیزباشد..با ارزان شدن قیمت نفت درآمدهای ارزی دولت نیز کاهش خواهد یافت و آن گاه دیگر امکان تعدیل نوسان درآمدهای نفتی وجود نخواهد داشت.
لذا کارشناسان معتقدند که دولت نباید درآمدهای آتی خود را بر پایه قیمتهای متغیر بازارهای جهانی محاسبه کنند و همواره باید درصد قابل قبولی خطا را در پیش بینی های آتی قیمتها لحاظ کنند تا در شرایطی که درآمدهای نفتی با شوک منفی رو به رو گردد، کمترین تبعات منفی را بر نظام اقتصادی داشته باشد. در این راستا تخصیص بخشهائی از این درآمد ارزی به بخشهای تولیدی اقتصاد به ویژه طرحهای زیربنائی و عمرانی و نیز پس انداز آن می تواند به جای فعال سازی مکانیسمهای معیوب اقتصاد و بروز بیماری هلتدی ، فرصتهای گرانقدری را برای رشد و توسعه اقتصادی فراهم سازد
● بیماری هلندی چیست؟
افزایش هزینه های جاری و کسری بودجه ای که دولت هر سال با آن مواجه است باعث شده است که دولت با بروز کمبود منابع به برداشت از حساب ذخیره ارزی روی آورد.
به هر حال اتکاء به درآمدهای نفتی برای اقتصاد کشور راهکار نیست. چرا که بی ثباتی و نوسان شدید درآمدهای نفتی تهدیدی برای ثبات اقتصادی ایران است و تجربه دو دهه گذشته نشان داده است کاهش درآمدهای نفتی تا چه اندازه میتواند مخاطره آمیز باشد.
یکی از مخاطراتی که از آن یاد میشود گرفتار شدن اقتصاد ایران به بیماری هلندی است.
در واقع با ارزان شدن قیمت نفت موجودی حساب ذخیره ارزی نیز به صفر خواهد رسید و آن گاه دیگر امکان تعدیل نوسان درآمدهای نفتی وجود نخواهد داشت. کارشناسان معتقدند که نباید درآمدهای آتی خود را بر پایه قیمتهای متغیر بازارهای جهانی محاسبه کنند و همواره باید درصد قابل قبولی خطا را در پیش بینی های آتی قیمتها لحاظ کنند.
در شرایطی که درآمدهای نفتی کشورهای صادر کننده نفت با شوک مثبت رو به رو میشود هزینه کردن کامل آن در یکسال در میان مدت آثار معکوسی از خود به جای میگذارد و در قالب بیماری هلندی به فعال سازی مکانیسمهای معیوب اقتصاد منجر میشود.
این بیماری که اولین بار در دهه ۱۹۶۰ در هلند دیده شده حالتی از عملکرد ناصحیح اقتصادی است که در آن کشف و استخراج منابع طبیعی از توان صنعت میکاهد. در نتیجه ارزش پول ملی بالا میرود، قدرت کالاهایتولیدی تقلیل و واردات افزایش میابد و صادرات محصولات غیر منابع افت میکند.
اولین شواهد ورود بیماری هلندی به اقتصاد ایران به سال ۱۳۵۳ شمسی بر میگردد. در این سال تحت تاثیر چهار برابر شدن قیمت نفت بودجه عمومی کشور به دو برابر افزایش یافت و دولت پهلوی در آن زمان با طرح شعار آموزش رایگان و کاهش قیمت کالاهای اساسی انتظارات عمومی را افزایش داد اما به دلیل رشد واردات و کاهش سطح تولیدات داخلی همزمان با کاهش ۱۴ درصدی درآمدهای نفتیدر فاصله سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ دوره ای از رکود اقتصادی آغاز شد و به دلیل افزایش نقدینگی نرخ تورم سالانه کشور تا سال ۱۳۵۷ به طور متوسط به ۳۵ درصد رسید. این در حالی بود که دولت در آن زمان خود را متعهد به صرف هزینه های هنگفت عمومی کرده بود و کاهش درآمدهای نفتی به دلیل کاهش قیمت نفت سبب کاهش توانایی عملی دولت در پاسخ به مطالبات عمومی شد.
تحلیلگران مسائل اقتصاد سیاسی بر این باورند که رشد بیش از حد مصارف ارزی دولت از محل فروش نفت بار دیگر شرایط را برای گسترش بیماری هلندی در اقتصاد ایران فراهم خواهد کرد. آنهخا معتقدند با توجه به اینکه نرخ تورم در سال آینده ۱۳ درصد پیش بینی شده است و بر اساس برآوردهای صندوق بین المللی پول نرخ تورم جهانی در سال جاری میلادی ۳ درصد است بنابر این در سال ۸۵ کالاهای ایرانی در بازارهای جهانی ۱۰ درصد گرانتر خواهد شد و در مقابل کالاهای خارجی برای مصرف کننده ایرانی بیش از ۱۰ درصد ارزانتر میشود.
بنابر این این روند منجر به کاهش صادرات نفتی ، افزایش واردات و دامن زدن به رکود صنایع داخلی و کاهش سطح اشتغال خواهد شد. هرچند رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی اعلام کرده است که با بکار گیری ابزاری چون فروش اوراق مشارکت از شوک تورمی تزریق درآمدهای نفتی پیش بینی شده در لایحه بودجه ۸۵ به اقتصاد ایران جلوگیری خواهد شد.
منخودم فکر میکنم ثبت نام موبایل هم نقش عمده ای بازی خواهد کرد گرچه ظهور شرکتهای لیزینگ خود با این برنامه اقتصادی منافات دارد و موجب بالا نگه داشتن نقدینگی خواهد شد در حالیکه ثبت نام پیش خرید خودرو یا ساختمان هم قبلا کمک بزرگی به این مسئله بوده است.
امیدوارم سال ۸۵ آغاز رونق اقتصادی کشورمان باشد. بخصوص که در ابتدای آن بحث مذاکرات با آمریکا نیز مطرح شده است ولی بعید میدانم که حتی اگر از نظر سیاسی هم خوب پیش برویم با این اوضاع بد بروکراسی و دولتی بودن اقتصادمان و وضع اسف بار مدیریت بنگاهها حرکت اقتصاد کشور تسریع شود
● حساب (صندوق) ذخیره ارزی، گندم و بیماری هلندی
▪ بیماری هلندی و راهکارهای مقابله با آن
در صورتیکه درآمدهای ارزی کشور در سال‌های آتی نیز بدین سان و در چنین سطوحی قرار گیرند اولین تأثیر آن افزایش نرخ واقعی ارز خواهد بود. افزایش نرخ واقعی ارز به معنای کاهش رقابت پذیری است که بیشترین تأثیر زیانبار آن بر بخشهای صنعت و کشاورزی خواهد بود. این پدیده به مرض هلندی معروف است. نرخ واقعی ارز هلند پس از کشف میدان‌های گازی در دریای شمال به‌طور چشمگیر افزایش یافت. سپس هنگامی که بریتانیا نیز نفت دریای شمال را کشف کرد ارزش پوند افزایش یافت. در هر دو کشور این امر به صنایع تولیدی ‌آسیب رساند و موجب کوچک شدن آنها شد.هنگامی‌که نرخ واقعی ارز افزایش و رقابت‌پذیری کاهش می‌یابد کشور برتری نسبی خود را در بعضی از فعالیت‌های تولیدی از دست می‌دهد و بر شمار صنایع رو به زوال افزوده می‌شود. این امر با توجه به جهانی شدن، در صورتی‌که بخواهیم منابع کشور را به‌طور کارا تخصیص دهیم و جلوی اتلاف را بگیریم، به معنای تعطیلی خصوصاً برخی فعالیت‌هائی است که زوال آنها از قبل شروع شده است. برتری نسبی یک مفهوم ایستا نیست بلکه پویاست. اقتصادهای پویا برتری‌های نسبی گذشته خود را در بعضی از فعالیت‌های تولیدی از دست می‌دهند و بدین ترتیب با صنایع رو به زوال رو به رو می‌شوند. در بعضی صنایع دیگر نیز برتری نسبی جدید به‌دست می‌آورند و دارای صنایع در حال طلوع می‌شوند.
اکنون بیماری هلندی گریبانگیر اقتصاد ایران شده است. برداشت ازمنابع حساب ذخیره ارزی برای هزینه های جاری مهمترین علت ابتلا اقتصاد ایران به بیماری هلندی است .
عملکرد دولت در مداوای این بیماری تاکنون خوب نبوده است چرا که در طی این سالها شاهد هستیم دولت با برداشت از صندوق ذخیره ارزی هزینه های جاری خود را تامین می کند و این بزرگترین ضربه به اقتصاد کشور است .
درحال حاضر شاهد هزینه کردن درآمدهای نفت وگاز به طور بی قید و شرط هستیم به گونه ای که در اثر افزایش نقدینگی ناشی از درآمدهای ارزی تورم افسار گسیخته ای در ایران به وجود آمده است.
در برنامه ۵ ساله چهارم افزایش نقدینگی کشور ۱۶ درصد پیش بینی شده بود درحالی که این رقم هم اکنون ۳۰ درصد است و دلایل قبلا ذکر شد .
● دلارهای نفتی نباید به طور مستقیم به ریال تبدیل شود
اقتصاد ایران از ۳۰ سال پیش که قیمت نفت روندی رو به رشد داشته است با بیماری هلندی دست و پنجه نرم می کند . این بیماری از سال ۱۳۵۴ که قیمت های نفت روندی رو به رشد را تجربه کردند اقتصاد ایران را دربر گرفت به گونه ای که امروز با رسیدن قیمت نفت ایران به ۶۰ دلار این بیماری تشدید شده است . هرکشوری به خصوص کشورهای تولید کننده نفت برای مقابله با این بیماری مکانیزم های مخصوص به خود را دارند به گونه ای که درباره ایران بهترین راه این است که درآمدهای ارزی به طور مستقیم تبدیل به ریال نشود .
این درآمدها باید برای سرمایه گذاری بلندمدت برای ایجاد شغل و درآمد استفاده شود .
در آن زمان وقتی این پدیده اقتصاد ایران را در برگرفت ، انقلاب شد و بحث های مرتبط با آن به دلیل مسائل انقلاب محو شد بعد از انقلاب نیز به محض اینکه تصمیم گرفته شد که این بیماری در ایران درمان شود جنگ پیش آمد و تا سال۶۸ ادامه یافت . بعد از جنگ نیز درآمدهای نفتی به طور مداوم برای بازسازی خرابی ها هزینه شد . اما از سال ۸۲ به بعد که قیمت نفت به یکباره روندی رو به رشد را تجربه کرد و درآمدهای نفتی افزایش یافت همه چشم طمع به منابع این صندوق دوختند .
این درحالی است که به منابع این صندوق باید به عنوان یک ارث پدری نگاه کرد که باید به بهترین نحو هزینه برای ایجاد درآمد و اشتغال شود به عبارتی دیگر باید درآمدهای حاصله از نفت وگاز را که خداوند به ما عطا کرده است را برای سرمایه گذاری در کارهای تولیدی هزینه کنیم تا بدین ترتیب بسیاری ازمشکلات جامعه مهمتر از همه بیکاری حل شود . هزینه درآمدهای ارزی برای سرمایه گذاری در بخش زیر بنایی اگر چه در آغاز تورم زا است اما با به بهره برداری رسیدن این طرحها اقتصاد ایران شاهد پویایی و رشد خواهد بود و بدین ترتیب بیماری هلندی ایران نیز مداوا می شود .
● بازنگری در عملکرد حساب ذخیره ارزی راه مبارزه با بیماری هلندی است
بازنگری در عملکرد حساب ذخیره ارزی و به روز کردن آن با مقتضیات امروز ، راه مبارزه با بیماری هلندی است . بازنگری در نحوه عملکرد حساب ذخیره ارزی و تغییر در هزینه کردن ذخایر آن بهترین راه برای درمان این بیماری است .
درحال حاضر برداشت از حساب ذخیره ارزی بسیار افزایش یافته است به گونه ای که منابع این حساب به جای نگهداری به طور مدام خرج می شود و آثار خود را با مخارج بر اقتصاد ایران می گذارد .
در طول برنامه سوم هدف هایی برای تشکیل حساب ذخیره ارزی کشور تعریف شد که به نظر می رسد این هدف ها آنچنان که باید و شاید محقق نشد ، در این برنامه پیش بینی شده بود منابع به طور حساب شده خرج شود درحالی که با رشد درآمدهای نفتی میزان برداشت ازحساب به عناوین مختلف افزایش یافت .
تنها راه حل درمان این بیماری نحوه استفاده از صندوق ذخیره ارزی و بازنگری در عملکرد آن متناسب با قیمت های جدید نفت است.
حساب (صندوق) ذخیره ارزی در زمان تشکیل با قیمت هر بشکه نفت ۲۰ تا ۳۰ دلار تنظیم شد درحالی که امروز شاهد رشد قیمت نفت به ۶۰ دلار هستیم درنتیجه در طراحی صندوق ذخیره ارز ی باید تغییراتی ایجاد شود .
درنتیجه با توجه به تغییر ابعاد درآمدهای کشور باید از سویی برداشت از مخازن صندوق حسابشدهتر باشد و از سوی دیگر قوانین این صندوق همانند دیگر کشورها به مقتضیات زمان به روز شود .
● نروژ بهترین الگو برای مقابله با بیماری هلندی ناشی از نفت است
قرار گرفتن نفت به عنوان بخش راهبردی اقتصاد و صنعت و حرکت اقتصاد بر مبنای صنعت نفت وگاز بهترین راه برای درمان بیماری هلندی است . بیماری هلندی از زمانی شروع شد که صنعت نفت و گاز در اقتصاد هلند تاثیر منفی گذاشت و به جای اینکه صنایع این کشور پیشرفته کند این بخش را از گردونه خارج کرد .
اقتصاد ایران نیز سالهای متمادی است که به این بیماری دچار است اما با رشد قیمت نفت این بیماری تشدید شده است؛ به طور که ۹۵ درصد از درآمد ارزی کشور امروز از نفت تامین می شود و این ضربه ای بزرگ به اقتصاد پویا است .
علاوه بر سایر اقدامات ، باید تجربه کشوری همانند نروژ را که همانند ایران نفت صادر می کند اما موفق عمل کرده است را نیز در نظر داشته باشیم چرا که این کشور برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری، صندوق ذخیره ارزی را برای سرمایه گذاری در خارج از نروژ ایجاد کرده است .
این کشور درآمدهای ارزی خود را به جای اینکه به اقتصادش تزریق کند به منظور کسب اعتبار اقتصاد نروژ در بازارهای دنیا به سرمایه گذاری در کشورهای خارجی پرداخت به گونه ای که با این روش توانست نفوذ و قدرت خود را در بازارهای جهانی کسب کند و درامدهای حاصله خود را نیز در راستای مصالح ملت نروژ به کار گیرد .
استفاده بهینه از صندوق ذخیره ارزی و سرمایه گذاری در بازارهای بین المللی برای تقویت بخشهای صنعتی و کشاوزری ایران و ایجاد شرکت نفت بزرگ بین المللی با همکاری کشورهای اوپک برای رقابت با کمپانی های بزرگ بین المللی از راهکاری حل این مشکل است که اقتصاد ایران را درگیر کرده است .
نکته قابل ذکر انکه بیماری هلندی تا کنون ضررهای فراوانی نصیب بخش کشاورزی ایران نموده است
بطوریکه با کوچکترین افزایش قیمت محصولات این بخش دولت با گشاده دستی اقدام به واردات این اقلام نموده و سریعا مشکل مصرف کنندگان را حل می کند در حالیکه مشکل تولید کنندگان (کشاورزان) همچنان باقی میماند و تشدید نیز می شود. بهر حال نقش بیماری هلندی در اقتصاد ایران و بویژه در بخش کشاورزی بخوبی مشهود است و باید در این مورد اقدامی صورت گیرد.

http://alirezamojahedi.blogspot.com/۲۰۰۶/۰۳/blog-post_۱۱۴۲۹۴۹۱۸۷۰۷۴۲۲۴۹۲.html
http://www.iranwheat.ir/tahlil/aban۲۱/۰۱.asp
http://less۱۰.mihanblog.com/Post-۴۹۱.aspx
http://www.fargasht.com/۲۰۰۷/۰۳/post_۲۷.html

منبع : ایران گلوبال