پوتین و «دبیراولی» به رسم شوروی

ولادیمیر پوتین به ریاست حزب «روسیه متحد» برگزیده شد. نمایندگان حزب، اساسنامه آن را طوری تغییر دادند که افرادی که عضو حزب نیستند نیز بتوانند رهبری آن را به عهده گیرند. پوتین قصد ندارد، به عضویت این حزب درآید. کنگره حزب «روسیه متحد» رئیس جمهور فعلی روسیه را به عنوان رهبر حزب تعیین کرد. ولادیمیر پوتین پس از تشکر از نمایندگان وعده داد که در ماه مه، پس از واگذاری پست ریاست جمهوری به جانشین خود مدودف، سکان کشتی حزب را به دست گیرد. حزب «روسیه متحد» که کارگردانان آن وزیران، کارگزاران بلندپایه حکومتی و سرمایه داران پرنفوذ عضویت هستند، در انتخابات گذشته اکثریت مطلق پارلمان را به دست آورد. آن زمان برخی کارشناسان معتقد بودند که نامزدی پوتین برای این حزب موفقیت به بار آورده است و آن را «حزب دولتی» نامیدند. این ادعا اکنون قوت بیشتری گرفته است، زیرا مسئولان حزب ناچار بودند، به سرعت مقدمات زعامت پوتین را فراهم کنند. از آنجا که رئیس جمهور تا کنون حاضر نشده به عضویت حزب درآید، آنها باید اساسنامه حزب را طوری تغییر می دادند که افراد غیرعضو نیز بتوانند بر رأس حزب بنشینند.
● عامل ثبات یا خطری برای دموکراسی؟
منتقدان پوتین معتقدند که رئیس جمهور فعلی و وابستگان او با این گونه اقدامات تلاش می کنند، سیستمی همانند آنچه در شوروی سابق رایج بود، ایجاد کنند. به نظر این افراد، سپردن رهبری بزرگترین حزب پارلمان و ریاست دولت به یک نفر، برای دموکراسی خطرناک است. پوتین این ادعا را رد کرده و تأکید نموده است که مسئولیت دوگانه جدید باعث خواهد شد، او بهتر از عهده معضلات عاجل کشوری در زمینه های اقتصاد، فرهنگ و بهداشت برآید. البته شیوه انتخاب پوتین هم با آنچه که در کنگره های حزب کمونیست در زمان شوروی رایج بود کاملا فرق داشت. اگر آن زمان رهبران حزب در کنگره ها، سخنرانی های چند ساعته ایراد می کردند و به توجیه مسائل و تشریح پیشرفت های ملی می پرداختند.، پوتین در عرض هشت دقیقه خدمات حزب به کشور و ملت را ارج نهاد و آمادگی خود را برای رهبری آن اعلام کرد. سه دقیقه بعد، بوریس گریسلوو، رهبر کنونی حزب، انتخاب پوتین را اعلام نمود. برای این انتخاب حتی «بالا بردن دست» به نشانه رضایت نمایندگان هم لازم نبود؛ تنها کف زدن های ممتد حاضران علامتی بود برای کسب اکثریت آرا.
● انتخاب نخست وزیر
طبق قانون اساسی روسیه، رئیس جمهور، شخصی را به عنوان نخست وزیر معرفی می کند و پارلمان باید به این شخص رای اعتماد بدهد. رئیس جمهور می تواند نخست وزیر را هم عزل کند، اما برای برگزیدن جانشین او به رای پارلمان نیازمند است. دوسوم نمایندگان پارلمان روسیه وابسته به حزب «روسیه متحد» هستند. آنچه مسلم است، پوتین از پارلمان رای اعتماد خواهد گرفت، و اگر زمانی مدودف قصد اخراج او را داشته باشد، برای گزینش جانشین او، در صورت ترکیب امروزی پارلمان، دچار مشکل خواهد شد.
● مناقشه در کرملین ناگزیر است
به عقیده کارشناسان سیاسی ترکیب جدید حکومت روسیه بطور ناگزیر منجر به برخورد بین منافع گروه های با نفوذی خواهد شد که پشتیبان رئیس جمهور و نخست وزیر هستند. رهبر کمونیستها معتقد است که پوتین و «روسیه واحد» می توانند مدعی شفاف سازی سیاست باشند. به گزارش نووستی «دیمیتری ارشکین» رئیس مرکز تحلیلی «مرکاتور» می گوید: «ولادیمیتری پوتین، نخست وزیر آتی و آنانی که پشت او هستند، نیاز به همبستگی تمامی منابع اداری دارند تا دیمیتری مدودف رئیس جمهور جدید در آینده مبارزه با گروه پوتین را آغاز نکند.
آری، مدودف خود نیز عضو همین گروه است، اما گروه در داخل یکدست نیست. ما به یاد داریم که پوتین بین مدودف و «سرگئی ایوانوف» معاون اول نخست وزیر انتخاب انجام داد و افرادی که طرفدار ایوانوف بودند، کمی رنجیده خاطر شده اند. منافع گروه با نفوذی که پشت پوتین و مدودف است با هم برخورد دارند، چرا که همه می خواهند نفت و گاز را تحت کنترل داشته باشند. گروهی که پشتیبان پوتین است، بر او فشار وارد می کند تا کنترل شدیدی بر مدودف داشته باشد. از سوی پوتین این تصمیمی کاملاً درست است که عضو حزب نمی شود. پس از دو سه سال، روسیه وارد دوره بحرانی می شود، از جمله بدین دلیل که در دوره پوتین تصمیماتی ناخوشایند اما لازم اتخاذ نشدند. در چشم مردم، رئیس جمهور جدید و حزب «روسیه واحد» پاسخگوی آن خواهند بود. پوتین متوجه است که او باید امکان این را داشته باشد که همه را به باد انتقاد بگیرد تا اقدامات سیاسی خود را بالا ببرد. کشور ما تا کنون تجربه طولانی تعامل بین دو مرکز قدرت را نداشته و اگر شکل گرفته است، همیشه یکی بر دیگری غلبه کرده است. در آینده مناقشه بین گروه های بانفوذ ناگزیر است». «باریس ماکارنکو» معاون اول رئیس مرکز فناوری های سیاسی گفت «روسیه در آینده نزدیک توسط دو رهبر اداره خواهد شد، رئیس جمهور و نخست وزیر و ما امیدواریم که آنها همان طور که می گویند، همواره به توافق برسند. اما بین دستگاه های آنها و گروه های حامی همیشه مناقشه وجود خوهد داشت، مشاور با شاه همیشه توافق می کند، اما پاسداران شاه و گارد کاردینال با هم مجادله خواهند داشت و دسیسه ایجاد می کنند. پوتین که خود را تا این حد به «روسیه واحد» نزدیک کرده است، پایه هایی ایجاد کرد تا وفاداری به وی نهادینه شود. اما در صورت تغییر، این می تواند به معنای افزایش مناقشات پیرامون دو رهبر باشد. «گنادی زوگانوف» رهبر حزب کمونیست فدراسیون روسیه گفت «این کشفی کاملاً جدید و کاملاً روسی در سیاست است که فردی غیر حزبی رئیس حزب سیاسی حاکم می شود. این آزمایش سیاسی از این نظر کنجکاوی برانگیز است که حزب نمی تواند در صورت ضرورت حتی حکمی ساده بخاطر سهل انگاری در کار برای رئیس غیر حزبی خود صادر کند».

منبع : روزنامه ابرار