رشد ۱۰۳ درصدی مالیات های نفتی

وضعیت درآمدهای مالیاتی دولت در بخش مالیات های غیرمستقیم در سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۴ نشان می دهد که نسبت مالیات های غیرمستقیم به کل درآمدهای مالیاتی از ۵۹ درصد در سال ۱۳۷۸ به ۵۰ درصد در سال ۱۳۸۴ کاهش یافته است.
مهم ترین اقلام مالیات های غیرمستقیم در این سال ها شامل مالیات بر واردات، فرآورده های نفتی، نوشابه های غیرالکلی، شماره گذاری، نقل و انتقال و مالیات مقطوع خودرو، فروش سیگار، واگذاری تلفن همراه، حق اشتراک تلفن های خودکار و خدمات مخابراتی، درآمد اصلاح قیمت حامل های انرژی، عوارض تولید و واردات سیگار و عوارض بهینه سازی مصرف انرژی بوده است.
مالیات بر واردات که بیش ترین وابستگی را به درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت دارد بزرگ ترین رقم مالیات غیرمستقیم را شامل می شود و از ۵۹۲ میلیارد تومان در سال ۷۸ به ۵۹۵ر۳ میلیارد تومان در سال ۸۴ رسیده و تقریبا شش برابر شده است.
کل مالیات بر کالاها و خدمات نیز از ۱۷۷۵ میلیارد تومان در سال ۷۸ به ۱۴۵۹ میلیارد تومان کاهش یافته است. رقم کل مالیات های غیرمستقیم نیز از ۳۶۸ر۲ میلیارد تومان در سال ۷۸ به ۰۵۴ر۵ میلیارد تومان در سال ۸۴ رسیده و بیش از دو برابر افزایش و ۱۱۳ درصد رشد یافته است.
نسبت مالیات های غیرمستقیم به بودجه عمومی از ۸/۱۰ درصد در سال ۷۸ به ۳/۱۰ درصد در سال ۸۴ کاهش یافته است و نشانه آن است که وابستگی بودجه به نفت بیش تر شده و سهم مالیات های غیرمستقیم کاهش یافته است.
● رتبه اول مالیات بر فرآورده های نفتی
مطالعه اقلام مالیاتی مالیات های مستقیم نشان می دهد در میان اقلامی که از آن ها مالیات دریافت می شود، پنج قلم مالیات بر واردات، مالیات بر آورده های نفتی و شماره گذاری و نقل و انتقالات خودرو و همچنین حق اشتراک و خدمات مخابراتی، از متوسط رشد قابل توجهی برخوردار بوده اند. در میان این اقلام، مالیات بر فرآورده های نفتی است که رتبه اول را به خود اختصاص داده و رشد متوسط ۸/۱۰۳ درصدی را تجربه کرده این در حالی است که این رشد بیش تر در سال های ۸۲ تا ۸۴ دیده می شود که به دلیل رشد قیمت نفت خام، درآمدهای مالیاتی حاصل از فرآورده های نفتی از ۸۹ میلیارد ریال در سال ۸۱ به یکباره در سال ۸۲ به ۹۴۶ میلیارد ریال رشد پیدا کرده و رشدی بیش از ۱۰۰۰ درصد را تجربه کرده است. در سال ۸۳ نیز از ۹۴۶ میلیارد ریال به ۶/۲ هزار میلیارد ریال افزایش پیدا کرده که رشدی نزدیک به ۲۰۰ درصد داشته است. در سال ۸۴ میزان مالیات بر فرآورده های نفتی، رشد قابل توجهی را تجربه کرده و تنها از ۶/۲ هزار میلیارد ریال به ۹۵/۲ هزار میلیارد ریال رسیده است اما به نظر می رسد با توجه به رشد یک باره قیمت نفت در سال ۸۴ به این سو، مالیات بر درآمد نفت نزدیک به صددرصد افزایش یافته است چرا قیمت نفت خام و به تبع آن فرآورده های آن، رشد تقریبا دو برابری داشت.
● رشد مالیات بر واردات
در همین حال، مطالعه مالیات بر واردات نشان می دهد: «رشد این قلم، از رشد متناسبی برخوردار بوده اما در عین حال از حدود شش هزار میلیارد ریال در سال ۷۸، به ۳۶ هزار میلیارد ریال در سال ۸۴ رشد کرده که نمایانگر شش برابر شدن حجم واردات و به تبع آن رشد مالیات بر واردات است.»
● رشد قابل توجه مالیات بر خدمات خودرو
در همین حال، رشد قابل توجه در خدمات مربوط به خودرو؛ شماره گذاری و نقل و انتقالات، نشان دهنده آن است که دولت علاوه بر آن که از شرکت های خودروساز، به عنوان مودیان بزرگ، مالیات قابل توجهی را اخذ می کند، از خدمات شماره گذاری و نقل و انتقال خودرو نیز، به صورت مستقیم مالیات خوبی را دریافت می کند. این دو قلم مالیات، (نقل و انتقال و شماره گذاری خودرو) در سال ۸۴، بیش از ۱۴/۳ هزار میلیارد ریال مالیات دریافت کرده است.
● مالیات بر اشتراک تلفن همراه
در همین حال، بازار تلفن همراه نیز برای دولت مالیات قابل توجهی را به همراه داشته است. به طوری که توانسته است در سال ۸۴ بیش از هزار میلیارد ریال از طریق حق اشتراک تلفن های خودکار و خدمات مخابراتی دریافت کند. به نظر می رسد دولت چنانچه بازار رقابتی لازم را برای محصولاتی چون تلفن و خودرو فراهم کند، بیش از این مقادیر بتواند، مالیات عاید خود کند.

منبع : روزنامه سرمایه