سرمایه‌گذاری خارجی در کانادا

در یازدهم مارس جیم پرنیس، وزیر صنایع کانادا به کیپ کانا و رال رفت تا به توانمندی کشورش در صنعت فضایی افتخار کند.
او شاهد پرتاب شاتلی بود که انگشتان مکانیکی را برای بازوی تاشو متصل به ایستگاه بین‌المللی فضایی حمل می‌کرد.
هم زمان با آن سهامداران مک دونالد، دت ویلر و اسوشیئیتس (ام دی ای). شرکت کانادایی که این انگشتان، بازو و برخی ماهواره‌های بسیار پیشرفته را طراحی و ساخته است، به فروش این کسب و کارها به الیئنت تکسیستمز، شرکت دفاعی آمریکایی رای دادند.
این خبر اظهارنظرهای فراوانی را به وجود آورده است. این تا حدی به دلیل ماهیت فعالیت این شرکت است. بازوی کانادایی نمادین آن از سال ۱۹۸۱ توسط این شاتل استفاده شده است و برخی از کانادایی‌ها نگرانند که مالکیت خارجی ماهواره‌های این شرکت که مراقب نواحی شمالگان و سواحل هستند و با یارانه دولتی ساخته شدند، امنیت ملی را تهدید خواهد کرد. به علاوه این فروش موجب این نگرانی فرآینده می‌شود که صنعت کانادا در حال پوچ شدن است و بسیاری از شرکت‌های نمادین به خارجی‌ها فروخته می‌شوند. این نگرانی مختص به کانادا نیست. اما نگرانی دائمی کانادا این است که شاخه‌ای از همسایه قدرتمند جنوبی خود شوند.
در حقیقت، زنجیره تصاحب‌های اخیر عمدتا از طرف سرمایه‌گذاران از راه‌های دور بوده است. دو غول معدنی، فالکون بریج و اینکو به ترتیب توسط شرکت سوئیسی اکسی استراتا و شرکت برزیلی وال هر کدام به مبلغ ۲۰میلیارد دلار کانادا (۲۰میلیارد دلار) خریداری شدند. شرکت انگلیسی استرالیایی ریوتینتو، شرکت تولیدکننده آلومینیوم آلکان را به مبلغ ۴۰میلیارد دلار کانادا (۴۰میلیارد دلار) خرید. سرمایه‌گذاران عربستان سعودی به سرمایه‌گذاران آمریکایی پیوستند تا دو زنجیره هتل شیک فور سیزنز و فرمونت را به چنگ آورند.
مساله‌ای که کمتر به آن توجه می‌شد این بود که شرکت‌های کانادایی همان قدر که داده‌اند، گرفته‌اند. گروه رسانه تامسون، رویتر را به مبلغ ۱۹میلیارد دلار کانادار خرید و بانک تی‌دی بانک‌ آمریکایی کامرس بنکروپ را به مبلغ ۵ /۸ میلیارد دلار کانادا خریداری کرد. بنا به اعلام شرکت کوربیسی اند کمپانی که ادغام‌ها و خریداری‌ها را دنبال می‌کند، سال گذشته سرمایه‌گذاران کانادایی در مقایسه با ۱۹۲تملک توسط خارجی‌ها در کانادا، ۵۰۸ شرکت خارجی را خریداری کردند. اما برای نخستین بار در ۱۳ سال، تعداد معاملات ارزشی بیش از یک‌میلیارد دلار کانادا داشت که تصاحب‌های خارجی شرکت‌های کانادایی بیشتر از خرید شرکت‌های خارجی توسط شرکت‌های کانادایی بود.
به طور مشابه ارزش کل تصاحب‌های شرکت‌های کانادایی توسط شرکت‌های خارجی بیش از دو برابر خرید خارجی توسط شرکت‌های کانادایی بود.
به علت مشکل اعتبار و قدرت ارزش دلار کانادا، رونق تصاحب خارجی رو به زوال به نظر می‌رسد. اما قبل از آن در خود آگاهی جمعی نفوذ نکرده بود. یک نظرسنجی که توسط شرکت استراتژیک کانسل صورت گرفت، نشان داد تقریبا ۷۰درصد از کسانی که در نظرسنجی شرکت کردند در مورد مالکیت خارجی شرکت‌های کانادایی نگرانند و بیش از ۵۰درصد از آنها خواهان اعمال محدودیت هستند. پتر داندلو از شرکت استراتژیک کانسل می‌گوید: «این احساس نارضایتی وجود دارد که این شرکت‌های نمادین در حال رفتن هستند و بر نخواهند گشت.»
این امر به‌خصوص در مورد شرکت ام‌دی‌ای بسیار حساس است. شرکت الینت متعهد شده است، عملیات‌های این شرکت را در کانادا ادامه دهد و پرچم کانادا را بر بازوی کانادایی باقی گذارد. اما برخلاف یک معدن یا یک هتل، تکنولوژی و مهندسان قابل‌انتقال هستند.
تامسون، مهندس فضاپیما در شرکت ام‌دی‌ای، ماه گذشته به کمیته پارلمانی گفت: عقیده دارد شرکت الیئنت تکنولوژی ماهواره‌ای شرکت ام‌دی‌ای را برای برنده شدن کارهای دفاعی محرمانه در آمریکا می‌خواهد که فقط آمریکایی‌ها می‌توانند روی آن کار کنند. استیون استپلس از موسسه رایدیو که مجمع محققان جناح چپ در اوتاواست به کمیته پارلمانی گفت: «فقدان تکنولوژی و دانشمند، اگر این سیستم را بفروشیم، تانسل‌ها احساس خواهد شد.»
دنیل فریدمن، رییس شرکت ام‌دی‌ای می‌گوید چنین نیست. او می‌گوید نگرانی‌ها در مورد از دست دادن شغل و استقلال بی‌دلیل است.
دولت محافظه‌کار تقاضا برای محدود کردن سرمایه‌گذاری خارجی را نادیده گرفته است.
استفن‌ هارپر، نخست‌وزیر، می‌گوید او خواهان «کنترل ریز» جریان‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی و انتخاب معاملات مجاز نیست. اما او کمیته‌ای را تعیین کرده است که قوانین سرمایه‌گذاری و رقابت را بررسی کند و ببیند آیا می‌توان همچون آمریکا، قوانین جدید امنیت ملی در آن گنجاند یا خیر. بسیاری از گروه‌های کسب‌و‌کار از موضع آقای هارپر حمایت می‌کنند.
در گزارش‌های متعدد هیچ «مدرکی مبنی‌بر پوچ شدن شرکت‌های کانادایی پیدا نشده است. پذیرش سرمایه‌گذاری خارجی سودهای فراوانی داشته است.» کانادا گذشته از ترس از دست دادن مشاغل دفتری که نگرانی همیشگی در تصاحب خارجی است به آرامی آنها را به دست آورده است. همچون ۲۰سال پیش، بیش از سه بار بسیاری از شرکت‌های کانادایی جزو پنج شرکت برتر جهان در صنعت خود رده‌بندی شده‌اند. سرمایه‌گذاران خارجی نسبت به شرکت‌های داخلی هزینه بیشتری صرف توسعه و تحقیق در کانادا می‌کنند.
یک گروه کسب‌و‌کار به تازگی تضاد آشکار بین اغلب اقتصاددانان که فکر می‌کنند کانادا حتی نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر است و اغلب رای‌دهندگان که سرمایه‌گذاری خارجی کمتری می‌خواهند را ذکر کرد. این اختلافی است که آقای پرنتیس، وزیر صنایع که در فکر فروش شرکت ای‌دی‌ای است، باید بر آن غلبه کند. از آنجایی که هر تصاحب خارجی بیش از ۲۹۵میلیون دلار کانادا ارزش دارد، او باید تصمیم بگیرد که این کار «سود خالص» برای کانادا هست یا خیر. او باید قبل از گزارش‌های کمیته تصمیم بگیرد. این آزمونی خواهد بود که آیا دولت واکنش‌های سیاسی را بر اصول اقتصادی مقدم خواهد شمرد یا خیر.

مترجم: رفیعه هراتی

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد