سال موش، سال ثروت

تنها یک بهانه کوچک کافی است تا ماراتن تغییر و تحولات آغاز شود ... و ناگهان هنگامی که در و دیوار مغازه‌ها آمدن تقویم سال نو را در بوق و کرنا می‌کنند، تیر خلاص حرکت کارناوال‌ها به سوی تولد سالی دیگر شلیک می‌شود.
اما در این نو شدن‌های پی‌در‌پی و شاید هم تکراری، این حیوانات هستند که هر سال در صفحه اول سالنامه‌ها جای خود را به دیگری می‌دهند تا حوادث هر سال، بسته به خوی و‌خیم حیوان نسبت داده شده به آن سال، رخ دهد و این گونه سال‌ها از گرداب تکرار نجات می‌یابند. هرچند که برخی از این حوادث تا اندازه‌ای تلخند که خاطره آن تا پایان عمر کنج ذهن را رها نمی‌کند.
سال ۸۶ هم از این تغییر و تحولات مستثنی نیست، سال خوک با تمام خاطرات خوب و بدی که به ارمغان آورده بود روز پنج‌شنبه بار سفر بست تا چشمانمان به جمال «موش» روشن شود؛ موشی که آمدنش همه را نگران کرده است ...
● سال‌شماری حیوانی
کسی نمی‌داند سال‌شمار حیوانی مولود کدام دوران است؛ اما ملل مختلف عقاید گوناگونی پیرامون پیدایش سال‌شماری حیوانات دارند.
در این میان ایرانیان بر این باورند که حیواناتی از قبیل گاو، ماهی، مار و ... متصدیان حمل‌ زمین‌اند و این وظیفه از ابتدای خلقت بر عهده آنها نهاده شده است.
به هر روی روایاتی از این دست را به وفور می‌توان از دل کتاب‌های قدیمی ایرانی جست‌و‌جو کرد، در برخی از این روایت‌ها گفته می‌شود، زمین بر روی شاخ گاوی جا خوش کرده که هر گاه این گاو برای رفع این خستگی، زمین را از شاخی به شاخ دیگر منتقل می‌کند،‌ زلزله‌ای به وقوع می‌پیوندد. مردمان خاور دور مانند چین و ژاپن نیز پیرامون سال‌شماری حیوانی عقایدی به سان یکدیگر دارند. به باور چینی‌ها و ژاپنی‌ها زمین بر پشت ماهی بزرگ «نامازو» سوار است و هنگامی که این ماهی دمش را تکان می‌دهد، زلزله‌ای بزرگ به بار می‌نشیند.
البته در روایتی دیگر آمده است که یکی از خاقان‌های ترک برای مشخص کردن تاریخ یک جنگ، با ملتش وارد شور می‌شود و با این استدلال که آیندگان هم همچون او درخصوص «تاریخ» دچار مشکل خواهند شد برای حل این مشکل دست به کار می‌شود. او دوازده ماه برج آسمان را نام‌گذاری می‌کند تا شمار سال‌ها از شمارش این نام‌ها مشخص شود، خاقان به شکار می‌رود و فرمان می‌دهد که حیوانات را به سوی رودخانه‌ای بزرگ برانند، مردم هم همان می‌کنند که شاه دستور داده است. در این هنگام بعضی از حیوانات شکار می‌شوند و برخی دیگر در آب غرق می‌شوند، اما دوازده حیوان به سلامتی از آب عبور می‌کنند که نخستین آن سیچغان (موش) بوده است. از همین روی نخستین سال، موش نامیده می‌شود و سال‌های بعدی نیز به نام حیوانات دیگر.
البته در میان حیواناتی که چین، ژاپن، ایران و ... در سال‌شمار خود برگزیده‌اند، اختلافاتی نیز دیده می‌شود؛ برای نمونه، در چین و ژاپن که اژدها در اساطیر آنها مشاهده می‌شود، در سال‌شماری حیوانی این کشورها نیز دیده می‌شود.
اما در تقویم ایرانی‌ها چنین چیزی جایی ندارد.
اگر بخواهیم از سال‌هایی که در قرن حاضر در ایران به سال موش خوانده شده‌اند نام ببریم، سال‌های ۱۳۰۳، ۱۳۱۵، ۱۳۲۷، ۱۳۳۹، ۱۳۵۱، ۱۳۶۳، ۱۳۷۸، ۱۳۸۷ و ۱۳۹۹ در میان این گروه قرار می‌گیرند، مهم‌ترین ویژگی که به این سال نسبت داده‌اند آن است که به زعم بسیاری از ستاره‌شناسان سال موش سالی پر از وقایع حیرت‌آور است که گاهی آن را سال خوش‌شانسی و ثروت نیز بشارت می‌دهند که البته چنین سعادتی ممکن است توفان‌های سهمگینی را هم به دنبال داشته باشد. کودکانی که در این سال چشم به جهان می‌گشایند، اگر فصل تولدشان تابستان باشد انسان‌های خوشبخت‌تری خواهند بود و لازم نیست که در سرما و گرما خود را به زحمت بیاندازند؛ چراکه عناصر و عوامل دیگری موجبات خوشبختی او را فراهم خواهند آورد. متولدین سال موش در صحبت کردن و نوشتن مهارت عجیبی دارند و از زبان و قلم آنها ملاحت خاصی می‌بارد، شاید از همین رو باشد که نویسندگان به‌نامی چون شکسپیر، راسین، دوده اوژن یونسکو، تولستوی و ... در میان متولدان این سال دیده می‌شوند.
● سال موش در ملل مختلف
«موش» در تقویم اغلب اقوام مشرق زمین در حال جویدن روزها و ماه‌های امسال خواهد بود.
حدود دو ماه پیش از آغاز سال نو میلادی، سال نو چینی آغازیدن گرفت و خوک جایگاه خود را به این حیوان موذی تقدیم کرد. درروزهای ابتدایی سال نو شهرهای بزرگ چین، فعالیت اقتصادی خود را به حالت تعلیق درآورده بودند و در روز اول سال همه کارخانه‌ها تعطیل بودند. مردم چین شب سال نو معمولا دلی از عزا درمی‌آورند و خوب غذا می‌خورند.
اما بنابر عقیده برخی از ستاره‌شناسان چینی، سال موش سالی به ظاهر آرام ولی پرتنش خواهد بود.
به طوری که «ریموند لو» استاد پیش‌گویی مکتب فنگ‌شویی می‌گوید: «زمینی که روی آب قرار می‌گیرد سمبل کوه، ثبات و استحکام است؛اما چون زیر آن آب که نماد سستی است قرار دارد، این استحکام و ثبات متزلزل دیده می‌شود. به اعتقاد وی، امسال سالی است که عناصر مهم، بر روی پایه‌های لرزان قرار می‌گیرد؛ به علاوه اینکه فجایع طبیعی مرتبط با آب از جمله تسونامی سال ۲۰۰۴ در آسیا یا غرق شدن کشتی تایتانیک در سال ۱۹۱۲ همگی در سال موش به وقوع پیوسته‌اند و از آنجا که تقویم چینی چرخه‌ای ۶۰ساله دارد، سال ۲۰۰۸ نیز مانند سال ۱۹۴۸ بسیار پرماجرا خواهد بود. از همین رو است که مردمان چشم‌بادامی چین می‌دانند، سال نو، سال چالش‌های بزرگی برایشان خواهد بود؛ سالی که پکن نقش میزبان بازی‌های المپیک را ایفا خواهد کرد و همچنین نقش میزبانی میلیون‌ها ورزش‌دوست را.
به گونه‌ای که مقامات چینی می‌کوشند این میهمانی بزرگ بدون هیچ تنشی به پایان برسد و البته گفته می‌شود که مردم روسیه نیز در سال جدید هدایایی به شکل موش به یکدیگر هدیه داده‌اند. آنها معتقدند این حیوان برای آنها اوقات خوشی را در این سال به ارمغان خواهد آورد.
به هر روی با اینکه گاهی موش سمبلی برای افزایش روابط دوستانه و عاشقانه قلمداد می‌‌شود، اما نام این جونده کوچک همواره با نوعی احساس تشویش و نگرانی نیز همراه بوده است.

ندا گنجی

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد