جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


تلاش آمریکا برای مقابله با بورس نفت ایران لزوم حمایت از یک پروژه ملی


تلاش آمریکا برای مقابله با بورس نفت ایران لزوم حمایت از یک پروژه ملی
راه اندازی بورس نفت در ایران و افزایش قیمت هر بشکه نفت به بیش از ۱۰۲ دلار در حال حاضر، نشان می دهد که نوسانات در این بازار بسیار زیاد است زیرا پس از گسترش مبادله نفت در جهان و تجاری شدن این کالا، خرید و فروش آن در مقیاس گسترده در مناطق مختلف جهان از اهمیت صد چندانی برخوردار شده است.
اهمیت راهبردی نفت و تبدیل آن به کالایی سیاسی، نوسان های شدید بهای نفت را در بازار و پیش بینی ناپذیری قیمت آن را در پی داشت، در نتیجه بورس های رسمی نفت در جهان به منظور کاهش خطرهای ناشی ازنوسان قیمت نفت وایجاد محیطی مناسب برای خرید و فروش و قیمت گذاری این کالا به وجود آمد.
این نوسانات باعث شد تا ایران برای نخستین بار در منطقه آزاد جزیره کیش، یک مرکز بورس فرآورده های نفتی و پتروشیمی راه اندازی کند که به اعتقاد کارشناسان بین المللی در نوسانات قیمت نفت می تواند تاثیرگذار باشد به گونه ای که ایران؛ آمریکا را با ایجاد بورس نفتی خود با واحد یورو تهدید می کند و آمریکا نیز در تقلای مقابله با آن است.
مرحله نخست بورس نفت در قالب بورس فرآورده های نفت و پتروشیمی دو هفته پیش در منطقه آزاد کیش آغاز به کار کرد. حال آنکه ایران برنامه ریزی کرده تا در آینده، زمینه معاملات نفت خام در این مرکز را نیز فراهم کند. راه اندازی بورس نفت نشان می دهد ایران به عنوان یک کشور بزرگ نفت خیز در جهان می تواند با پیشبرد شفاف سازی در بخش خرید و فروش فرآورده های نفتی، بر روی نرخ این مواد در بازار جهانی تاثیر بگذارد.
در بورس نفت ایران که هم اکنون فاز اول آن افتتاح شده است حدود یکصد شرکت که با مواد نفتی در ارتباط هستند دفتر خود را در تهران و کیش افتتاح کرده اند.
در همین باره کارشناسان بین المللی معتقدند شفاف سازی در بخش معاملات و افزایش قدرت رقابتی و زمینه سازی برای مشارکت در بازار جهانی از اهداف گشایش بورس نفت در ایران است.
این کارشناسان بر این عقیده اند که ایران قصد دارد وضعیت خرید و فروش فرآورده های نفتی در داخل کشور را اصلاح کند و با زمینه سازی ورود شرکت های خارجی، قیمت این مواد را به سطح قیمت جهانی رسانده و نیروی رقابتی خود را افزایش دهد.
ایران در ماه جاری برای نخستین بار پس از گذشت نزدیک به ۳۰ سال از پیروزی انقلاب در این کشور، سطح تولید نفت خام خود را به چهار میلیون و ۱۸۴ هزار بشکه در روز رساند و قصد دارد در ماه آینده آن را تا سطح چهار میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد.
راه اندازی این بورس مزیتها و دستاوردهای فراوانی نیز برای اقتصاد ایران خواهد داشت. برخی از این دستاوردها عبارتند از:
▪ ورود ایران به بازارهای بین المللی
▪ از بین رفتن تدریجی انحصار موجود در این بخش
▪ دستیابی به قیمتهای منطقی تر براساس ساز و کار بازار
▪ شفاف سازی قیمتها و شیوه معاملات
▪ کاهش ریسک ناشی از نوسان قیمتها و کاهش ریسک تجاری در ایران
▪ افزایش درآمدهای نفتی و غیرنفتی و به تبع آن افزایش تولید ناخالص ملی GNP
▪ تشکیل یک بازار منطقه ای انرژی با ابتکار عمل ایران
▪ تاثیرگذاری بورس نفت ایران بر قیمتهای جهانی نفت
▪ ایجاد قیمت پایه منطقه خلیج فارس و حتی اوپک در رقابت با قیمت های پایه برنت دریای شمال
● BWAVE و وست تگزاس WTI
ورود بخش خصوصی به سمت سرمایه گذاری در صنعت و تجارت نفت
توجه بیشتر به سیستم های حمل و نقل و ذخیره سازی و افزایش توان ملی در بخش انرژی
▪ استفاده بیشتر از ظرفیت کشور برای تجارت نفت آسیای مرکزی و خزر (سوآپ)
▪ اطلاع رسانی آنلاین از پروسه تجارت نفت و فرآورده های نفتی در ایران و جلوگیری از رانت خواری و انحصاری شدن اطلاعات
▪ جذب سرمایه گذاری خارجی و بالا بردن موقعیت بین المللی ایران
▪ دستیابی به تکنولوژی های اطلاعاتی و نرم افزاری در زمینه بورس نفت و تربیت نیروی انسانی
متخصص در این بخش
▪ اشتغال زایی
▪ تقویت بازار معاملات تجهیزات صنعت نفت یا بورس کالای نفت در کشور
▪ تاثیر بر سایر بخش های اقتصادی نظیر صنعت توریسم، تجارت و بانکداری
▪ تمایل کشورهای منطقه خلیج فارس به تمرکز معاملات و تجارت نفت در منطقه، بعد از تحولات ۱۱ سپتامبر و رخدادهای متعاقب آن
▪ عرضه محصولات پتروشیمی در بورس نفت ایران به عنوان نخستین تجربه د رمعاملات پتروشیمی در بورس های جهان
▪ شکستن جو تحریم های اقتصادی آمریکا و گسترش تعامل بین المللی ایران با کشورهای مختلف و شرکتهای معتبر جهانی
● بورس نفت ایران؛ منافع ایران و اروپا را تامین می کند
رئیس مرکز مطالعات ایران معاصر در روسیه گفت: ایران قصد دارد بیشتر شرکتهای نفتی این کشور که تعداد آنها بیشتر از چهل واحد است را به بخش خصوصی سپرده و معاملات نفتی را در بورس ایران به جریان اندازد.
رجب صفراف با مثبت خواندن بورس نفت ایران و اشاره به تأثیر مثبت آن بر بازار نفت جهان گفت: در این بورس نفت با واحد «ریال» ایران و یا «یورو» معامله خواهدشد.
وی افزود: کارشناسان معتقدند؛ برخی دلالان اروپایی بورس هم اینک مشغول مذاکرات درباره تشکیل شرکتهای مشترک با شرکتهای ایرانی برای حضور در بورس نفت ایران هستند.
صفراف با اشاره به جایگاه مهم ایران در بین کشورهای تولیدکننده نفت گفت: ایران سالانه معادل ۷۰ میلیارد دلار نفت می فروشد و چنانچه این حجم از «دلار» از اقتصاد جهانی حذف شود به ارز آمریکا ضربه محسوسی وارد خواهدشد.
این کارشناس روس در مصاحبه با رسانه های مسکو با رد فرضیه هایی مبنی بر احتمال عدم وجود مشتری برای خرید نفت با یورو گفت: تقاضای نفت ایران و دیگر کشورها از عرضه آن بالاتر است و کشورهای دیگر تولیدکننده نفت نمی توانند تمام حجم صادرات ایران را جبران کنند.
وی افزود: حتی در این صورت؛ افزایش تولید نفت در اوپک تخلف از سهمیه این کشورها محسوب شده و از طرفی کشورهایی چون ژاپن و اسپانیا به دلایل فنی نمی توانند نفت دیگری را جایگزین نفت ایران کنند.
به گفته وی خرید نفت به یورو بیشتر به نفع کشورهای اروپایی است چراکه آنها بابت عملیات تبدیل ارز هزینه نخواهند کرد.
طی دو سه ماه نخست فعالیت بورس نفت ایران، تنها محصولات پتروشیمی و در مرحله بعدی نفت به فروش خواهد رسید و شرایط فعالیت تجاری در این بورس ناظر بر آن است که قیمت از بورسهای جهانی دیگر پایین تر باشد.
● بورس نفت کیش و جذب سرمایه گذاران خارجی
قائم مقام شورای بازرگانی ایرانیان دبی نیز در این باره گفت: بورس نفت کیش می تواند زمینه حضور کلیه سرمایه گذاران خارجی در بخش های مختلف اقتصادی ایران و به خصوص نفت و پتروشیمی در این جزیره و دیگر بورس های کشور را فراهم کند.
ناصر هاشم پور به ایرنا گفت بورس نفت کیش اگر به درستی مدیریت شود می تواند کلیه کشورهای تولیدکننده نفت و حتی خریداران آن را به خود جذب کند.
وی با اشاره به این که جزیره کیش توانمندی های لازم را در این زمینه دارد گفت: مسئولان و مدیران بورس نفت کیش باید از طریق تبلیغات گسترده کشورهای تولیدکننده، خریداران نفت و پتروشیمی را مجاب کنند تا با خیالی آسوده وارد این بورس شوند.
هاشم پور تأکید کرد: برنامه ریزی صحیح و استفاده از دیدگاه های کارشناسان بخش نفت، گاز و پتروشیمی نیز می تواند موجب رونق هرچه بیشتر بورس نفت کیش شود.
وی گفت: اگر بورس نفت کیش نتواند در بازارهای نفت و پتروشیمی به درستی زمینه جذب سرمایه های این بخش را فراهم کند دیگر رقبا از این فرصت استفاده خواهند کرد و به مقابله با آن خواهند پرداخت.
پرداخت ها در بورس نفت ایران به «ریال» و احتمالاً «یورو» خواهد بود و محل استقرار بورس نیز جزیره کیش در خلیج فارس است؛ ایران دومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان بعد از عربستان سعودی و سومین دارنده ذخایر نفتی جهان است.
بورس نفت ایران بدون شک یک تحول عظیم و تاریخی و نقطه عطفی برای ساختار اقتصادی و تجاری ایران محسوب می شود که بخش های مختلف مالی، بانکی، بیمه ای، گمرکی، بازرگانی، حمل ونقل، توریسم، فناوری اطلاعات، اجرایی، قانونگذاری و صنعتی کشور از آن تأثیر می گیرند.
گام اول در بورس نفت، راه اندازی تالار معاملات چند محصول پتروشیمی بود. این امر تمرینی است برای بخش های دست اندرکار بورس نفت و زمینه سازی برای ورود به تجارت نفت خام از طریق بورس.
با توجه به چالش های موجود، این گام بسیار جسورانه و درعین حال شجاعانه است و بدون هماهنگی و همکاری سایر بخش ها، این پروژه تثبیت نخواهد شد.
بورس نفت یک پروژه ملی است و لذا ربطی به این دولت یا آن دولت و این تفکر و یا آن تفکر هم ندارد. ایران در منطقه نفت خیز خلیج فارس و آسیای مرکزی و خزر، از جایگاه استراتژیک و بالایی برخوردار است و تثبیت بورس نفت ایران، یعنی تثبیت موقعیت ژئواستراتژیکی ایران در جهان، ضمن آن که راه اندازی این بورس یکی از تکالیف قانونی برنامه سوم توسعه کشور محسوب می شد که در سال سوم برنامه چهارم توسعه عملیاتی شد.
سینا اطهری
منبع : روزنامه کیهان


همچنین مشاهده کنید