فناوری اطلا‌عات ،کلید موفقیت الجزیره

این روزها اطلا‌ع‌رسانی به یک حرفه فوق‌العاده تخصصی مبدل شده که برای به نتیجه رساندن آن تنها ارائه اطلا‌عات حایز اهمیت نیست، بلکه مهم آن است که چه کسی گوی سبقت را از دیگران برباید و به‌عنوان اولین نفر یک خبر مهم را منتشر کند. شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی برای رسیدن به این هدف باید زیرساخت‌های خود را متحول کنند و قادر به تجزیه و تحلیل حجم زیادی از اطلا‌عات، دستچین کردن آنها و در نهایت ارائه آنها به مخاطب به شیوه‌ای مناسب باشند. چنین زیرساختی همچنین باید منعطف بوده و قابلیت بسط و گسترش را داشته باشد، زیرا تحولا‌ت عرصه فناوری و تجارت که به‌طور مداوم و سریع اتفاق می‌افتد تغییر پی‌درپی زیرساخت مذکور را ضروری می‌سازد. به‌نظر می‌رسد در میان شبکه‌های رادیو تلویزیونی عربی، الجزیره بهتر و سریع‌تر از بقیه به این ضرورت پی برده و قصد دارد از جدیدترین دستاوردهای دنیای فناوری اطلا‌عات برای حفظ جایگاه مناسب خود نهایت استفاده را ببرد. «احمد شیخ» سردبیر این شبکه می‌گوید: «با توجه به رقابت شدید فعلی بین آژانس‌های خبرپراکنی که همگی می‌خواهند جدیدترین اخبار را قبل از دیگر رقبا پخش کنند، استفاده از پیشرفته‌ترین فناوری‌های ارتباطی و اطلا‌عاتی برای دریافت، به اشتراک‌گذاری و ارسال اطلا‌عات ضرورتی انکارناپذیر دارد.»
وی در مورد وضعیت مدیریت و سیاست‌گذاری‌های الجزیره در حال حاضر می‌گوید: «ما الجزیره را تنها ایستگاه تلویزیونی منطقه خاورمیانه می‌دانیم که از نظر سیاسی به صورت مستقل اداره می‌شود. ما با شکستن فضای جمود خبری حاکم بر رسانه‌های منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه انقلا‌بی در شیوه‌های اطلا‌ع‌رسانی و کیفیت و محتوای پخش برنامه‌های تلویزیونی به‌وجود آورده‌ایم. تعداد بینندگان الجزیره در جهان حدود ۵۰ میلیون نفر است که رکوردی قابل توجه محسوب می‌شود.» «احمد شیخ» در مورد عامل موفقیت شبکه الجزیره در ابتدای کار می‌گوید: «الجزیره در ابتدای کار خود تلا‌ش کرد با پخش برنامه‌های جنجالی در مورد سیاست‌های دول عرب منطقه بینندگانی برای خود دست‌وپا کند. مباحثی مانند رابطه سوریه با لبنان و عملکرد دستگاه قضائی مصر از جمله این موارد بود. شاهکار الجزیره تا قبل از رویدادهای ۱۱ سپتامبر پخش مستندی در مورد جنگ داخلی لبنان بود. اما پس از آن و با پخش سخنرانی‌های آتشین بن‌لا‌دن الجزیره شهرت جهانی به‌دست آورد. دامنه موفقیت شبکه ما تا بدان حد بالا‌ گرفت که گروهی از سرمایه‌داران عربستان سعودی با راه‌اندازی شبکه العربیه در سال ۲۰۰۳ به رقابت خبری با ما پرداختند.
● شبکه الجزیره و فناوری اطلا‌عات
الجزیره طی یک دهه اخیر در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین کوششی انکارناپذیر داشته و با تلا‌ش کارشناسان و متخصصان قطری، از یک ایستگاه تلویزیونی کوچک و محلی به یک شبکه ماهواره‌ای جهانی عربی مبدل شده است. رشد لحظه ‌به‌لحظه الجزیره باعث شده است تا این شبکه مجبور به نوسازی کامل زیرساخت‌های این شبکه شود و برای یکپارچه‌سازی سازوکارهایIT آن نهایت تلا‌ش خود را به‌عمل آورد.«احمد شیخ» در باره مهمترین تحولی که در سیستم خبررسانی الجزیره صورت گرفته و فناوری اطلا‌عات بر آن تاثیر گذاشته، می‌گوید: «قبلا‌ زیرساخت‌های فنی موجود در الجزیره به‌صورت جزیره‌ای عمل می‌کردند و سیستم‌های مختلف و حیاتی مورد نیاز برای پیشبرد امور خبری در بخش‌های مختلف پراکنده بوده و دسترسی به آن‌ها نیز ساده نبود. اما ما هم‌اکنون یک شبکه پرسرعت را برای پشتیبانی از کاربران و ارائه خدمات مختلف ایجاد کرده‌ایم و علا‌وه بر این یکData Centre خبری را هم برای مدیریت جامع خدمات مهم راه‌اندازی کرده‌ایم. باید خاطرنشان کنم، در جریان ارتقای زیرساخت‌های الجزیره، سیستمBroadcasting در این شبکه نیز به‌طور کامل از آنالوگ به دیجیتال تبدیل شده است. علا‌وه بر این، یک سیستم جدید اتوماسیون خبر هم در شبکه به‌کار گرفته شده که در قالب آن مطالب تهیه شده توسط خبرنگاران برای پخش در بخش‌های مختلف خبری آماده می‌شود. همچنین سیستم مذکور برای کنترل محتویات خبر نیز قابل استفاده است. در کنار این تغییر و تحولا‌ت، استفاده از نوارهای بتاکم و دیگر شیوه‌های سنتی هم کم‌کم کنار گذاشته شد و برای تهیه گزارش‌های خبری، آرشیوهای دیجیتالی روی کار آمد. دسترسی به منابع این آرشیوها به‌سادگی و بدون هیچ تداخل و تاخیری ممکن است.»
● نصب سیستم جدید خبرپراکنی
نصب سیستم جدید خبرپراکنی وBroadcast الجزیره در اواسط سال ۲۰۰۵ به پایان رسید و با راه‌اندازی آن برنامه‌سازان الجزیره توانستند زمان مورد نیاز برای تهیه گزارش‌ها و برنامه‌های مختلف خود را از چند ساعت به چند دقیقه کاهش دهند. استفاده از این روش الجزیره را به شبکه‌ای با غنای تصویری بالا‌ آماده کرد. شکی نیست که برای بهره‌مندی از چنین خدماتی به یک ساختار شبکه‌ای دیجیتال پرسرعت، منعطف و با ظرفیت بالا‌ نیاز است و ایجاد چنین ساختاری بدون بهره گرفتن از دانش فناوری اطلا‌عات غیرممکن است. الجزیره برای اجتناب از وقوع هرگونه مشکل ترجیح داد کار جایگزینی سیستم‌های قدیمی و ایجاد یکData Centre واحد را به‌صورت تدریجی انجام دهد. البته قبل از هر چیز، تمرکز روی بخش‌هایی بود که از اهمیت بالا‌یی برخوردار بودند و ارتقا و به روزکردنشان ضروری بود.
● سیستم Broadcast
سیستمBroadcast جدید شبکه الجزیره مبتنی بر یک شبکهIP است که به اجزای متعددی تقسیم شده و امکان ذخیره‌سازی اطلا‌عات در هر یک از آن‌ها وجود دارد. برای پشتیبانی از چنین شبکه مفصل و پیچیده‌ای و تضمین فعالیت صحیح آن، ایجاد و راه‌اندازی شبکه‌های محلیLAN مجازی موسوم بهVLAN ضروری است. یک شبکهVLAN شبکه‌ای متشکل از رایانه‌های متصل به‌هم است که اگرچه از نظر فیزیکی به بخش‌های مختلفی از یک شبکهLAN متصل هستند، اما امکان دسترسی از طریق یکی از آنها به دیگری وجود دارد. در شبکه الجزیره چندینVLAN وجود دارد که همگی در کنار هم ایجاد شده و با هم مرتبط هستند. آنچه کهVLAN ها را به پیش می‌راند، نرم‌افزار و نه سخت‌افزار به‌کارگرفته شده در آنهاست. شبکه‌های یاد شده همچنین بسیار منعطف هستند. به‌عنوان مثال، اگر مکان فیزیکی رایانه‌های یک شبکهVLAN تغییر کند، جایگاه مجازی آنها درVLAN قبلی محفوظ مانده و نیازی به پیکربندی مجدد سخت‌افزاری نخواهد بود.
● مزایای استفاده از VLAN
استفاده ازVLAN در شبکه رایانه‌ای تلویزیون الجزیره باعث شد امکان مدیریت ترافیک اخبار و اطلا‌عات به‌سادگی فراهم شود. همچنین برای کنترل سطح دسترسی کارکنان به شبکه‌های مختلفVLAN از نرم‌افزار ساخت شرکتISS Proventia استفاده شد. حتما برای شما جالب است که بدانید، ظرفیت این شبکه ۱۰ گیگابایت است که رقمی قابل توجه به‌حساب می‌آید. همچنین ظرفیت دیتای اختصاص یافته به هر رایانه در این شبکه یک گیگابایـت است که رقمی قابل توجه به‌حساب می‌آید. با استفاده از این فناوری نوظهور کلیه کارکنان شبکه می‌توانند با سرعتی باورنکردنی به اخبار و اطلا‌عات دسترسی پیدا کرده و آنها را به اشتراک بگذارند. با این روش زمان لا‌زم برای آماده کردن برنامه‌ها برای پخش به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد، مسئله‌ای که شبکه‌های خبری مدرن بسیار به آن اهمیت می‌دهند. بد نیست بدانید، در الجزیره برای مدیریت بهینه چنین شبکه دیجیتالی عظیمی از ۱۵ سرور، انبوهی از نرم‌افزارهای شبکه‌ای و محصولا‌ت امنیتی کمک گرفتیم.در کنار همه این اقدامات ریز و درشت، بی‌سیم کردن دسترسی به امکانات شبکه‌هایWLAN از دیگر برنامه‌های مدیران الجزیره است. با تحقق این اهداف از سیم‌کشی‌های زاید و دست‌وپاگیر جلوگیری شده و به تبع آن هزینه‌ها نیز کاهش می‌یابد. از این طریق به تحرک کارکنان الجزیره هم افزوده می‌شود و آنها می‌توانند در هر زمان و مکانی، بدون آنکه مجبور به حضور در ساختمان شبکه باشند به اطلا‌عات مورد نیاز برای تهیه برنامه‌های خبری دسترسی پیدا کنند.
● میزان امنیت این شبکه چقدر است؟
این سیستم به گونه‌ای طراحی شده است که کل اطلا‌عات رد و بدل شده بین کاربران و شبکه باید رمزگذاری شود تا از سوء‌استفاده و سرقت احتمالی آن جلوگیری شود. البته دسترسی بهWLAN در الجزیره در چند مورد به‌صورت آزمایشی ممکن شده است، اما تا تکمیل این شبکه بی‌سیم راه ‌درازی در پیش است. الجزیره برای راه‌اندازی هر آنچه مدنظر دارد، از بهترین شرکت‌های فعال کمک می‌گیرد. به‌عنوان مثال،Foundry Networks وظیفه تامین سوئیچ‌هایLAN وWLAN را برعهده گرفته وBlue Socket هم تامین امنیت شبکهWLAN را برعهده دارد. همچنین تمهیدات لا‌زم برای مدیریت سطوح دسترسی کارکنان شبکه به اطلا‌عات با استفاده از نرم‌افزارهای مختلف چند شرکت تجاری به‌عمل آمده است. زیرساخت‌های شبکه‌ای الجزیره به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که به‌راحتی قابل ارتقا هستند تا در آینده بتوان اجزای جدیدی را به آنها اضافه کرد یا از آنها کم کرد. یکی از مشکلا‌ت مهمی که برای نصب تجهیزات جدید فنی و دیجیتالی در شبکه الجزیره وجود داشته و دارد به ماهیت کار و فعالیت در یک شبکه خبری تلویزیونی بر می‌گردد. زیرا سرعت و شتاب کار در یک ایستگاه تلویزیونی ایجاد تغییر در سیستم‌های فنی مورد استفاده را با مانع مواجه می‌کند. ولی خوشبختانه با استفاده از یک برنامه زمان‌بندی شده دقیق موفق شده‌اند نصب و راه‌اندازی هر یک از سیستم‌های جدید شبکه‌ای در الجزیره را با صرف حداکثر ۴۸ ساعت انجام دهند و هیچ خللی در فرآیند کار خبرنگاران و گزارشگران به‌وجود نیاورند. البته نیروهای فنی برای تحقق این هدف مجبور بودند گاهی تا ۳۶ ساعت به‌طور پیوسته کار کنند. در مجموع، می‌توان گفت که نتیجه این کار ایجاد یک شبکه مدرن دیجیتالی در تلویزیون ماهواره‌ای الجزیره است که تبادل دیتا، صوت و تصویر در آن به‌راحتی صورت می‌گیرد. خبرنگاران با استفاده از این سیستم و با بهره‌مندی از مزایای سیستم‌های دیجیتال به آسانی می‌توانند به یک آرشیو غنی چندرسانه‌ای دسترسی پیدا کرده و گزارش‌های خبری مورد نظرشان را به‌سرعت آماده کنند. نتیجه این کار افزایش بهره‌‌‌‌وری، جلب رضایت و توجه مخاطب و تاثیرگذاری بر افکار عمومی‌در سطح بین‌المللی بنا بر علا‌یق و سلا‌یق مدیران رده‌بالا‌ی شبکه است. بدون تردید، تمامی‌شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی که به‌دنبال القای پیام‌های مورد نظر خود به مخاطبان در هر نقطه از جهان هستند، راهی به‌جز استفاده از فناوری‌های نوین و بستر فناوری اطلا‌عات ندارند و هرگونه تعلل در این زمینه فاصله آنها را با دیگر رقبای سختکوش روز به‌روز بیشتر و بیشتر خواهد کرد و شاید کار به جایی برسد که پر کردن این فاصله از هر لحاظ غیرممکن شود.

میثم لطفی

منبع : روزنامه حیات نو