تاریخچه کوتاه تر زمان

▪ تالیف؛ استیون هاوکینگ
▪ با همکاری لئونارد ملودینو
▪ ترجمه؛ رضا خزانه
▪ ناشر؛ انتشارات فاطمی (۱۳۸۶)
▪ ۱۲۶ صفحه
«ما از بخت زندگی کردن در زمانه یی برخورداریم که در آن هنوز هم کشفیاتی انجام می شود. این کشف ها همانند کشف امریکا است که تنها یک بار روی می دهد. در عصری که ما زندگی می کنیم قوانین بسیاری از طبیعت کشف می شود.»
● ریچارد فاینمن
در سال ۱۹۸۸ کتابی منتشر شد با نام «تاریخچه زمان» که توجه بسیاری را به خود جلب کرد. این کتاب سعی داشت مشکل ترین موضوعات فیزیک را برای مردم عادی تشریح و جدیدترین دستاوردهای علم را در این زمینه بازگو کند. کتاب سعی داشت به این پرسش ها پاسخ دهد؛ از جهان چه می دانیم؟ چگونه آن را می شناسیم؟ جهان از کجا آمده و به کجا خواهد رفت؟
این کتاب به مدت ۲۳۷ هفته در فهرست پرفروش ترین کتاب های روزنامه «ساندی تایمز» قرار گرفت و به دلیل طولانی ترین حضور در فهرست پرفروش ترین در کتاب رکوردهای گینس ثبت شد. این کتاب یکی از پرخواننده ترین کتاب ها است. گفته می شود حدود بیست میلیون نسخه از آن به فروش رسیده و به بیش از سی زبان ترجمه و منتشر شده است.
پروفسور عبدالسلام برنده جایزه نوبل فیزیک در سفری به ایران آن را به ایرانیان دوستدار علم معرفی و در یک گفت وگوی تلویزیونی، خواندن آن را به بینندگان توصیه کرد. به این ترتیب ترجمه های گوناگونی از این کتاب در ایران نیز عرضه شد. موفقیت این کتاب به اندازه یی بود که فیلمی درباره کتاب تاریخچه زمان ساخته شد. بعدها کتابی هم در مورد فیلم کتاب تاریخچه زمان نوشته شد. هاوکینگ که شوخ طبعی شگفت انگیزی دارد، در مقدمه یاد شده نوشت؛ «این کتاب درباره فیلم کتاب است. نمی دانم فیلمی درباره کتاب فیلم کتاب می سازند یا خیر.» این همه موفقیت برای یک کتاب علمی بسیار جالب توجه بود.
به رغم آنکه کتاب برای خوانندگان عام نوشته شده بود، درک آن برای کسانی که با مقدمات فیزیک و اخترشناسی آشنایی نداشتند کمی دشوار بود. مولف بعدها تصمیم گرفت با افزودن عکس ها، تصویرها و طرح های بسیار درک مفهوم های ارائه شده در کتاب را آسان تر سازد و بدین ترتیب کتاب «تاریخچه مصور زمان» شکل گرفت. با این همه به گفته مولف اظهارنظرهای بسیاری از سراسر جهان به وی رسیده است و بارها از او خواسته اند نسخه تازه یی از تاریخچه زمان عرضه شود که در عین حفظ محتوای کتاب اول، مهم ترین مفهوم های آن به شکل روشن تر و آسان تری تشریح شود. به همین دلیل «تاریخچه زمان» یک بار دیگر تدوین شد و این بار با این هدف که خواندنش آسان تر شود. مهم ترین ویژگی این کتاب کوتاه تر بودن آن است. در این کتاب مطالب فنی کنار گذاشته شده، در عوض با بررسی دقیق تر موضوع های اصلی کتاب، این خلاصه سازی ها جبران شده است.
در عین حال کتاب نسبت به نسخه اصلی آن روزآمدتر است و دستاوردهای نظری و مشاهدات جدیدی به آن اضافه شده است.
مهم ترین نکته یی که باید درباره این کتاب گفت آن است که به رغم اینکه کتاب برای خوانندگان غیرمتخصص نوشته شده، بسیاری از مهم ترین و دشوارترین مفاهیم فیزیک و کیهان شناسی به زبان ساده عرضه شده است. از جمله این نظریه های پیچیده می توان به نسبیت و فضاهای خمیده، مهبانگ، سیاهچاله ها، سفر در زمان و کرمچاله ها اشاره کرد. در عین حال یکی از مهم ترین دغدغه های فیزیکدانان امروزی آن است که نظریه یی بدهند که بتواند همزمان دنیای بسیار بزرگ ها (مانند کهکشان ها) و دنیای بسیار کوچک ها (اتم ها) را تفسیر کند. امروز تفسیر بسیار بزرگ ها برعهده نظریه نسبیت و بسیار کوچک ها برعهده مکانیک کوانتوم است. دانشمندان هنوز هم در جست وجوی رهیافتی برای ارائه نظریه کامل تری هستند که بتواند این دو نظریه را که در ظاهر با همدیگر ناهمخوان هستند، با یکدیگر آشتی دهد. جست وجوی نظریه گرانش کوانتومی، یا نقش آفریننده در خلق جهان (که موضوعی مشترک بین علم و دین است) از جمله مهم ترین موضوع های مطرح شده در این کتاب است.
این کتاب در دوازده فصل تنظیم شده است که اندیشیدن درباره جهان، تصویر در حال تکامل ما از جهان، ماهیت نظریه علمی، جهان نیوتن، نسبیت، فضای خمیده، جهان در حال گسترش، مهبانگ، سیاهچاله ها و تکامل جهان، گرانی کوانتومی، سوراخ کرم ها و سفر در زمان، نیروهای طبیعت و یگانگی فیزیک و نتیجه گیری نام دارند. شرح حال مختصری از زندگی سه دانشمند برتر عصر ما که نگرش ما را نسبت به جهان تغییر داده اند (اینشتین، گالیله و نیوتن) نیز ضمیمه کتاب است. در فرهنگ واژه ها نیز حدود هفتاد مفهوم دشوار فیزیک تعریف شده است.
مولف در مقدمه گفته است هدف ما از نگارش این کتاب آن است که سهمی از هیجان ناشی از این اکتشاف و تصویر جدیدی از واقعیتی را که در نتیجه آن به دست می آید، به خواننده منتقل کنیم. لذت این اکتشاف ها را از دست ندهید.

منبع : روزنامه اعتماد