خستگی و کسالت

● خستگی نشانه چیست؟
چنان خسته‌ شده‌اید که انگار از مسابقه دو استقامت بازگشته‌اید. کاملا از پا درآمده‌اید. آن هم نه فقط امروز بلکه هر روز. در این احساس خستگی شما تنها نیستید. خستگی بعد از درد، شایع‌ترین علامتی است که در بیماران دیده می‌شود. یک چهارم مردم از دوره‌های طولانی خواب‌آلودگی و خستگی رنج می‌برند. چون خستگی نشانه هر چیز از بی‌حوصلگی ناشی از کار زیاد گرفته تا بیماری‌های شدید است.
شایع‌ترین علت خستگی به نحوه زندگی فرد مربوط است. فقر غذایی، چاقی، رژیم‌های سخت غذایی، فقدان استراحت و تحرک، سیگار کشیدن و... همه توان بدن را می‌گیرند. فشارهای روانی و شغلی و افسردگی زیاد می‌شوند تا بالاخره شما را از پا بیندازند. حتی چیز ساده‌ای مثل نخوردن آب کافی می‌تواند عامل خستگی شود.
هر بیماری‌ای عملا باعث خستگی شدید می‌شود، حتی هفته‌ها بعد از درمان آن. عفونت ویروسی مونونوکلئوز، التهاب کبد (هپاتیت) و آنفلوآنزا از تحلیل‌برنده‌ها ی شایع هستند. علت خستگی ممکن است اختلالی هورمونی مثل بیماری آدیسون یا کم‌کاری غده تیروئید باشد. کم‌خونی، کم‌قندخونی و پایین بودن فشار خون هم توان بدن را می‌گیرند. مصرف دارو برای درمان این بیماری‌ها نیز ممکن است خستگی بیاورد.
همیشه احتمال وجود نشانگان خستگی مزمن )CFS( می‌رود. البته نباید هر خستگی را CFS به حساب آورد. CFS اختلال ناتوان‌کننده‌ای است که فرد را برای ماه‌ها و حتی سال‌ها بی‌تحرک می‌کند. این بیماری معمولا بعد از آنفلوآنزا یا برخی عفونت‌ها خود را نشان می‌دهد. سالها گمان می‌رفت در اثر ویروس اپشتاین- بار به وجود می‌آید، اما امروزه علت آن را نامعلوم می‌دانند. برخی معتقدند احتمالا علت واحدی ندارد و ترکیبی از بیماری‌های ویروسی، تغییر در دستگاه ایمنی و عوامل دیگر، آن را به وجود می‌آورند .
CFS ناخوشی‌ای است که خستگی مزمن می‌آورد. اما اگر همیشه احساس خستگی می‌کنید، الزاما دچار CFS نشده‌اید.
● فرد دچار :CFS
▪ قبلا سالم بوده است.
▪ ۵۰ درصد فعالیت خود را ظرف شش ماه از دست داده و بیماری خستگی‌آور دیگری هم نداشته است.
▪ تب خفیف، گلودرد، درد غدد لنفاوی، سردرد و درد ماهیچه‌ای، درد مفاصل و خواب ناآرام دارد.
CFS درمانی ندارد،اما سر‌انجام دوره خود را می‌گذراند و بعضی افراد کاملا بهبود می‌یابند. برخی دیگر علائم پایدار دارند که کم و زیاد می‌شوند.
● درمان خستگی
▪ با روش‌های زیر با خستگی مقابله کنید.
▪ استراحت کافی کنید. استراحت ناکافی و نامنظم، توان بدن را تحلیل می‌برد.
▪ ورزش کنید. بدن عادت کرده به استراحت همیشه می‌خواهد استراحت کند. ورزش متوسط، حتی ۱۰ دقیقه پیاده‌روی، می‌تواند کاملا انرژی‌زا باشد. انجام برنامه ورزشی متوسط، خستگی را دور می‌کند، یعنی ۲۰ دقیقه پیاده‌روی سریع، شنا، دویدن، یا دوچرخه‌سواری سه بار در هفته. با بالا رفتن توان، ورزش‌های کششی و تقویت‌کننده را نیز اضافه کنید.
▪ غذای مناسب بخورید. نخوردن غذا شما را از دسترسی به انرژی مورد نیاز محروم می‌کند. زنان باید روزی ۱۵۰۰ کالری و مردان ۲۰۰۰ کالری دریافت کنند. کمبود مواد مغذی نیز خستگی می‌آورد.
بخش عمده غذا باید حاوی غلات سبوس‌نگرفته، میوه و سبزیجات باشد. برنامه غذایی زیر بسیار مناسب است؛
ـ صبحانه:‌غلات، میوه تازه، نان گندم سبوس‌نگرفته و شیر کم‌چربی.
ـ ناهار:‌هر ترکیبی از ماهی، ماکارونی، برنج، سیب‌زمینی پخته، سالاد میوه، سبزی، گوشت لخم یا سوپ
ـ شام: غذای سبکی از سوپ، غلات، سالاد و میوه
▪ آب بخورید. خستگی از کمبود آب بدن نیز ناشی می‌شود. روزی لااقل هشت لیوان آب بخورید.
▪ شاد باشید. داشتن سرگرمی‌های نشاط‌آور مثل تماشای فیلم برای رفع خستگی مفید است. مسافرت کنید و گاه‌گاه برای خود چیزی را که دوست‌دارید بخرید.
▪ برنامه‌ریزی کنید. زندگی بیشتر مردم پر از وظیفه و مسئولیت است. ببینید کدام یک از کارها شما را خسته می‌کند. کارها را تقسیم کنید و در هر زمان به انجام یکی از آنها بپردازید.
▪ نزد پزشک بروید. اگر خستگی بیش از دو هفته طول بکشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا او علت را بیابد. درمان ممکن است شامل داروهای آنتی بیوتیک، ضدافسردگی و چیزهای دیگر باشد.
▪ داروهایتان را کنترل کنید. خستگی از عوارض جانبی بسیاری داروهاست. فهرستی از داروهای مصرفی خود- چه با تجویز پزشک و چه بدون نسخه- به پزشک نشان دهید تا در صورت لزوم آنها را عوض کند.
● کسالت نشانه چیست؟
احساس بدون دلیل ناخوشی، اغلب نشانه وجود بیماری است. وقتی دچار کسالت می‌شوید، وجود علائم مشخص‌کننده دیگر بیماری را معلوم می‌کند. کسالت فقط احساس مبهم ناراحتی است و پزشک باید تمام بدن را معاینه کند تا علت آن را بیابد.
حمله ناخوشی ممکن است ناشی از تنش روانی زیاد یا کار زیاد و استراحت کم باشد. اگر همیشه گرفته و بدون تحرک هستید، دچار افسردگی می‌شوید یا ممکن است غذای مناسب نمی‌خورید و مواد مغذی کافی به بدنتان نمی‌رسد. شاید هم به قدر کافی نخوابیده‌اید.
عفونت‌های باکتریایی و ویروسی هم اغلب ایجاد کسالت می‌کنند. یک عفونت پنهان مثل التهاب مزمن سینوس‌ها یا عفونت دندان، دیر خود را آشکار می‌کنند ولی احساس ناخوشی به شما می‌دهند.
کم‌خونی هم می‌تواند علت کسالت باشد، مخصوصا اگر احساس ضعف یا گیجی می‌کنید. زنانی که قاعدگی‌های شدید دارند و افراد سالمند، بیشتر مستعد این حالت هستند.
کم‌کاری غده تیروئید هم ایجاد کسالت می‌کند. در این حالت احساس ضعف می‌کنید، بیش از حد می‌خوابید، اضافه وزن پیدا می‌کنند، نظم قاعدگی دچار اختلال می‌شود و احساس سرما می‌کنید.
گرفتاری‌های قلبی و ریوی هم کسالت همراه با درد قفسه سینه یا تنگی نفس ایجاد می‌کنند. ناهنجاری‌های روده- از ویروس‌های معدی گرفته تا تومورها- دفع مدفوع را مختلف کرده و کسالت‌ می‌آورند. عفونت‌های مجاری ادرار، بیماری التهابی لگن و بدکاری پروستات نیز علاوه بر کسالت، سوزش ادرار هم دارند.
● درمان کسالت
استراحت کنید. شاید فقط احتیاج به کمی تفریح دارید. بار آخری را که به مسافرت یا گردش رفته‌اید به یاد دارید؟ به سینما یا پارک بروید و از تفریحات موردعلاقه‌تان سود ببرید.
خوب غذا بخورید. به‌طور منظم غذاهای مناسب بخورید. خوردن روزانه قرص مولتی‌ویتامین هم به رفع کسالت کمک می‌کند. داشتن رژیم غذایی سالم برای احساس نشاط موثر است.

منبع : روزنامه رسالت