آشنایی با جایزه اسکار

اسکار، جایزه‌ای که از سال ۱۹۲۹ تا به حال، هر سال از طرف آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا موسوم به آکادمی اسکار اهدا می‌شود، یکی از معروف‌ترین و جذاب‌ترین جوایز سینمایی دنیاست، اما قدیمی‌ترین جایزه سینمایی آمریکا نیست.
پیشکسوت این عرصه در آمریکا، جایزه‌ای بود که برای نخستین بار در سال ۱۹۲۰، یعنی ۹ سال پیش از اعطای اولین جوایز اسکار، از طرف مجله Fotoplay اهدا شد.
این جایزه، به غیر از سال‌های جنگ جهانی دوم، تا سال ۱۹۶۸ برقرار بود، اما با توجه به اهمیت و اعتبار روزافزون جایزه اسکار، با گذشت زمان رنگ باخت و سرانجام در اواخر دهه شصت میلادی از صحنه محو شد.
البته در کنار اسکار، جوایز سینمایی دیگری نیز در آمریکا اعطا می‌گردند که در میان آنها می‌توان به جایزه معتبر Golden Globe اشاره کرد.
● «خوان‌های» نامزدی دریافت جایزه اسکار
برای اینکه فیلمی بتواند نامزد دریافت جایزه اسکار شود، باید بین اول ژانویه تا ۳۱ دسامبر سال در یکی از سینماهای لس‌آنجلس دست کم به مدت یک هفته روی پرده باشد. هر فیلمی که این شرط را برآورده کند، به‌طور خودکار در فهرست آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا ثبت می‌گردد.
اواخر ماه ژانویه هر سال فهرست تمامی فیلم‌های ثبت شده، به صنف‌های مختلف آکادمی اسکار ارسال می‌شود، به‌طوریکه مثلا هنرپیشه‌های عضو آکادمی دراین‌باره رای گیری می‌کنند که چه هنرپیشگانی در رشته بهترین بازیگران نقش‌های اول و دوم کاندیدا شوند.
کسانی که خود در رشته تدوین و فیلمنامه نویسی فعالیت دارند، درباره تعیین نامزدهای جایزه اسکار برای بهترین تدوین تصمیم‌گیری می‌کنند، الی آخر.
بعد از این که تمامی آرا به آکادمی پس فرستاده شد، نامزدهای جوایز اسکار در رشته‌های مختلف در برنامه‌ای رسمی در تلویزیون اعلام می‌گردند. بعد از این مرحله برگه‌های رای به تمامی اعضای آکادمی اسکار فرستاده می‌شود، به این معنی که هر عضو می‌تواند برخلاف مرحله اول در همه رشته‌ها رای دهد.
به موازات این جریانات استودیوهای سینمایی تبلیغات گسترده‌ای به راه می‌ندازند، اکران‌هایی ویژه برگزار می‌کنند و دی‌وی‌دی محصولاتشان را به کسانی که جزو رای دهندگان هستند می‌فرستند تا نظر آن‌ها را جلب کنند.
در این مرحله استودیوهای سینمایی پول‌های کلانی برای تبلیغ فیلم‌هایی که شانس موفقیت دارند خرج می‌کنند چرا که همگی در پی یک هدف هستند: شکار جایزه اسکار.
اعضای آکادمی اسکار دو هفته وقت دارند که برگه‌های رای را پس بفرستند و طبیعی است که هیچ کنترلی هم وجود ندارد که آیا رای دهندگان واقعا هم فیلم‌های مورد نظر و نامزد شده برای کسب جایزه اسکار را دیده‌اند یا نه.
مرحله بعد شمارش آرای ارسالی است که معمولا تا روزهای پیش از برگزاری مراسم اهدای اسکار طول می‌کشد و نتیجه آن هم بی‌شباهت به اسرار مهم مملکتی نیست. علت این امر آن است که در سال ۱۹۴۰ روزنامه لس‌آنجلس تایمز به نتیجه رای‌گیری دست پیدا کرده و اسامی برندگان را پیش از برگزاری مراسم رسمی منتشر کرده بود.
اما گذشته از این مساله، شیوه رای‌گیری و انتخاب برندگان اسکار به خصوص در دهه‌های گذشته بحث‌های فراوانی را برانگیخته است.
استودیوهای بزرگ سینمایی همیشه با این ظن و اتهام روبرو بوده‌اند که بر کم و کیف رای‌گیری اعمال نفوذ می‌کنند، چرا که معمولا با هنرمندان عضو آکادمی اسکار قرارداد فیلم بسته‌اند. البته این قضیه تا به حال ثابت نشده و در همان سطح ظن و تردید باقی مانده است.
● تغییر و تحولات رشته‌های اسکار
در طی دهه‌های گذشته، شمار رشته‌هایی که در آنها جایزه اسکار اعطا می‌گردد، تغییراتی را به چشم دیده است. اولین مراسم توزیع جوایز اسکار در سال ۱۹۲۹ مجموعا ۹ رشته را در بر می‌گرفت، در حالی‌ که در مراسم امسال، در ۲۴رشته جایزه اعطا می‌شود.
بد نیست به این نکته اشاره کنیم که جایزه اسکار بهترین بازیگران نقش مکمل زن و مرد برای اولین بار در سال ۱۹۳۶ داده شد. در سال ۱۹۵۶، یعنی ۲۰ سال بعد، جایزه بهترین فیلم خارجِی یا به عبارتی غیرانگلیسی زبان اهدا شد و در سال ۲۰۰۱ جایزه اسکار بهترین فیلم انیمشین به رشته‌های موجود اضافه شد.
در طول دهه‌های گذشته، نه تنها شمار رشته‌های اسکار افزایش پیدا کرده، بلکه خود مراسم توزیع جوایز هم دستخوش تحولاتی اساسی شده است. این مراسم تا سال ۱۹۴۳ بیشتر به محفلی خانوادگی شبیه بود تا اینکه والتر واگنر رئیس آکادمی اسکار در آن زمان به پیشنهاد بتی دیویس یکی از ستارگان بزرگ‌ هالیوود، تصمیم گرفت که به مراسم اسکار، بعدی عمومی ببخشد.
از آن زمان تا به حال این سنت ادامه داشته و مراسم اهدای جوایز اسکار، در کنار رویدادهای بزرگ ورزشی، از رویداهای مهم رسانه‌ای جهان به شمار می‌آید. البته از سال ۱۹۳۲ به بعد، گوشه‌هایی از مراسم اسکار به‌طور زنده و سراسری در رادیو پخش می‌شد، اما در سال ۱۹۵۴ بود که این مراسم برای اولین بار به‌طور کامل به گوش شنونده‌ها در سراسر آمریکا رسید و همین مسئله باعث افزایش شهرت و محبوبیت جایزه اسکار شد.
● تلویزیونی شدن مراسم اهدای اسکار
علی‌رغم آنکه در اواخر دهه چهل میلادی، تلویزیون رقیب جدی سینما و صنعت فیلمسازی تلقی می‌شد، اما آکادمی اسکار نتوانست مدت زیادی درهای خود را به روی این رسانه پرشتاب ببندد.
در کنار مسایل تبلیغاتی، مسئله پول هم مطرح بود، چون درآمدهای به دست آمده از طریق فروش حق پخش رادیویی مراسم، توان تامین هزینه‌های آکادمی اسکار را نداشت.
گردانندگان آکادمی در سال ۱۹۵۳ تصمیم گرفتند که حق پخش مستقیم مراسم اهدای اسکار از طریق تلویزیون را در ازای دریافت یکصد هزار دلار به شبکه NBC واگذار کنند. البته این مراسم در این دوران به شویی جهانی بدل شده و تا یک میلیارد بیننده در سراسر جهان دارد.
فروش حق پخش تلویزیونی این مراسم کماکان مهمترین منبع درآمد آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا است، اگرچه ابعاد آن نسبت به گذشته بسیار تغییر کرده است. در حال حاضر آکادمی اسکار قراردادی با شبکه تلویزیونی‌ ABC دارد که تا سال ۲۰۰۸ معتبر است. طبق این قرارداد شبکه ABC هر سال ۳۷ میلیون دلار به خاطر پخش زنده این مراسم می‌پردازد، البته این حق را هم دارد که در حین مراسم پیام‌های بازرگانی پخش کند.
شرکت‌هایی که مایل هستند تبلیغاتشان در حین مراسم اسکار پخش شود، باید در ازای هر ۳۰ ثانیه تبلیغ بیش از یک ملیون دلار بپردازند. همانطور که اشاره شد، خود آکادمی اسکار مبلغ ۳۷ میلیون دلار دریافت می‌کند که بخش اعظم آن صرف تامین هزینه‌های این آکادمی می‌شود، اما در نهایت برایش هر سال به طور متوسط ۱۵ میلیون دلار سود خالص باقی می‌ماند.
● علل جذابیت جایزه اسکار
جایزه اسکار از چند جهت برای هنرمندان و دست اندکاران عالم فیلم و سینما جذاب است و بسیاری دریافت آن را حتی نقطه اوج فعالیت هنریشان می‌دانند. این مسئله شاید از اینجا سرچشمه می‌گیرد که برنده جایزه اسکار برخلاف خیلی از جوایز سینمایی دیگر، از طرف منتقدان فیلم انتخاب نمی‌شوند، بلکه این خود هنرپیشگان، کارگردانان، تدوین کنندگان و در یک کلام خود همکاران هنرمند هستند که برنده این جایزه معتبر را برمی‌گزینند.
افزون بر این تاثیرات مالی اسکار را هم نباید نادیده گرفت. بنابر پژوهش‌های انجام شده، فیلم‌هایی که موفق به دریافت جایزه اسکار شده‌اند، به ویژه فیلمی که به‌عنوان بهترین فیلم سال برگزیده شده، همیشه توانسته‌اند میزان فروش خود را بالا ببرند. از طرف دیگر بازیگرانی که اسکار گرفته و یا حتی نامزد دریافت اسکار شده‌اند، نه تنها شهرت و محبوبیت که سطح درآمد آنها نیز افزایش یافته است.
جوایز اسکار، تاریخی ۸۰ ساله را پشت سر گذاشته و امروز به جزیی جدایی ناپذیر از فرهنگ آمریکا بدل شده‌است. کمتر علاقمندی به فیلم و سینما در دنیا وجود دارد که به مراسم اهدای جوایز اسکار بی‌توجه و بی‌اعتنا باشد.
بد نیست به این هم اشاره کنیم که اعضای آکادمی اسکار همیشه با منتقدان هم‌صدا و هم‌نظر نبوده و درمواردی فیلم و یا هنرمندی را به‌عنوان بهترین برگزیده‌اند که شاید از دید منتقدان فیلم سزوار این جایزه نبوده است.
در بسیاری از موارد فیلم‌های محبوب موفق نیز بوده‌اند، اما مواردی هم پیش آمده که فیلم‌هایی که شانس چندانی برای کسب اسکار نداشته‌اند، رقبای بزرگ خود را پشت سر گذاشته و میدان را پیروز ترک کرده‌اند.
در مراسم اهدای جوایز اسکار همه چیز وجود دارد: هنرنمایی، خودنمایی و زرق و برق، اشک و لبخند، ابراز احساسات واقعی و یا ظاهری و انتخاب برنده‌ای که هیچکس حتی فکرش را هم نمی‌کرده. و شاید هم جایزه اسکار به همین خاطر است که معجونی است فریبا و جذاب.

منبع: دویچه‌وله

منبع : روزنامه همشهری