پیزای کج

شهر پیزا در مرکز ایتالیا واقع در ایالت توسکانی روی رودخانه آرنو و نزدیک دریای لیگوریان قرار دارد. پیزا یک شهر صنعتی و توریستی و همچنین محل تقاطع راه های جاده ای و راه آهن ایتالیا می باشد.
میدان معجزات در مرکز شهر پیزا محوطه ای وسیع است که با دیوار از بقیه شهر جدا شده و چهار نگین درخشان معماری و مذهبی ایتالیا را در خود جای داده است. کلیسای جامع دومو ،برج کج پیزا، تعمیدگاه و گورستان کامپوسانتو چهار بنای مهم این شهر هستند. مجموعه این بناها و محوطه های تاریخی از سال ۱۹۸۷ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
● کلیسای جامع دومو
کلیسای جامع دومو که در سال ۱۰۶۴ میلادی ساخته شد، در مرکز این محوطه تاریخی قرار دارد. این کلیسا با معماری منحصر به فرد خود، نماد و سمبل سبک معماری رومیایی (رومانسک) در شهر پیزا است. نمای این کلیسا از مرمر خاکستری و سنگ سفید که با دایره هایی از مرمر رنگی تزئین شده، ساخته شده است. این کلیسا دو در عظیم برنزی دارد که توسط جیووانی دوبولنا، مجسمه ساز مشهور قرن شانزدهم ایتالیا ساخته شده است.
● برج کج پیزا
شروع به ساخت برج معروف پیزا (Pisa/ Piza) که از جاذبه های توریستی ایتالیا است به آگوست سال ۱۱۷۳ باز می گردد. اما به واسطه چندین تأخیر بسیار طولانی در ساخت آن که اغلب به خاطر جنگ های قومی صورت گرفت، پایان کار آن به حدود ۲۰۰ سال بعد موکول شد. به طوری که در نهایت هنوز هم معلوم نیست که آیا معماری اولیه این برج همان است که در حال حاضر ما می بینیم یا خیر.
ارتفاع این برج از سطح زمین حدود ۵۵ متر و ارتفاع فونداسیون آن داخل زمین حدود ۳‎/۵ متر است. این برج که در اصل برای قرار دادن ناقوس کلسیای بزرگ شهر پیزا طراحی و ساخته شده است حتی قبل از کامل شدن و کج شدن نیز، از شهرت قابل توجهی در اروپا برخوردار بود.
دئوتیسالوین (Diotisalvin) معمار اصلی این بنا در نظر داشت که پس از طبقه هم کف شش طبقه دیگر بالای این برج بسازد. در واقع اینگونه هم شد اما خیلی زود پس از اتمام ساخت سه طبقه در سال ،۱۱۷۸ برج شروع به کج شدن کرد و از آن زمان به بعد علاوه بر اصلاح طراحی، تلاش ها برای جلوگیری از کج شدن بیشتر آن آغاز شد.
اولین ناقوس بر روی طبقه همکف این برج قرار گرفت و پس از تکمیل سایر طبقات در سال ۱۳۵۰ هفت زنگ در طبقه آخر آن نصب شد. دو نظریه اصلی علت کج شدن این برج را بیان می کند. عده ای معتقد هستند که کج شدن آن به دلیل مناسب نبودن زمین و خاک رسی - آهکی است که در اطراف برج قرار دارد. اما بسیاری دیگر به این نظر اعتقاد ندارند و کج بودن برج را یک طراحی اولیه و از پیش تعیین شده می دانند. عملیات ترمیم و بازسازی برج در طول قرن ها بارها سعی شده است که با تمهیدات مهندسی و معماری این برج به حالت مستقیم در آید اما این طرح ها هر بار به شکست انجامیده اند. به عنوان مثال در سال ۱۹۳۴ سعی کردند با تزریق بتون زیر برج زاویه مایل بودن آن را کاهش دهند و یا در سال ۱۸۳۸ برای جلوگیری از کجی بیشتر برج با کندن تونل هایی سعی کردند زمین باتلاق مانند اطراف برج را خشک کنند. خطر سقوط برج در سال ۱۹۹۰ به حدی بود که برج برای تعمیرات و انجام عملیات جلوگیری از کج شدن به روی بازدید کنندگان بسته شد و در سال ۲۰۰۱ مجدداً بازدید از آن آزاد شد. در باره علل ساخت این برج می نویسند : «مردم شهر پیزا ملوان بودند و در جنگ ها بر مردم اورشلیم، آفریقا، بلژیک، انگلستان، نروژ، اسپانیا، مراکش و ... پیروز شدند، تنها دشمن اصلی آنها فلورانسی ها بودند. آنها برای نمایش قدرت و توانایی خود بخصوص در زمینه معماری اقدام به ساخت این برج نمودند. مجموعه جنگ هایی که بعدها میان مردم پیزا با فلورانس روی داد بارها موجب به تعویق افتادن ساخت برج شد.»
● تعمیدگاه و گورستان سانتو کامپو
بنای مدور تعمیدگاه در منتهی الیه غربی کلیسای جامع واقع شده است. کار ساخت این تعمیدگاه در اواسط قرن دوازدهم توسط دئوتیسالوین و به سبک رومانس آغاز شد، اما تکمیل آن یک قرن به طول انجامید و طبقات آخر و گنبد این تعمیدگاه توسط نیکلاو جیووانی پیسانو به سبک گوتیک ساخته شده است. این تعمیدگاه بزرگترین تعمیدگاه در کل ایتالیا است . گورستان کامپو سانتو در منتهی الیه شمالی میدان معجزات قرار دارد. به گمان عده زیادی، این گورستان محصور زیباترین گورستان جهان است.

علی زنگنه

منبع : روزنامه ایران