افیون: خاطرات یک زن دیوانه Opium: Egy Elmebeteg No Naploja

▪ کارگردان: یانوش ساژ.
▪ فیلمنامه: یانوش ساژ بر اساس خاطرات گزا چت و کتاب آندرآس سکر.
▪ مدیر فیلمبرداری: تیبور ماته.
▪ تدوین: آنا کورنیس. ▪ طراح صحنه: تیبور لازار.
▪ بازیگران: اولریش تومسن[دکتر برنر]، کریستی اشتوب[گیزلا]، ژولت لازلو[دکتر مورواچیک]، انیکو بورچوک، گیونگیور بوگنار، رولاند رابا.
▪ ١٠٩ دقیقه.
▪ محصول ٢٠٠٧ مجارستان، آلمان، آمریکا.
▪ نام دیگر: Opium: Diary of a Madwoman. نامزد جایزه بزرگ جشنواره Cottbus(سینمای جوان اروپای شرقی)، برنده جایزه منتقدان بهترین فیلم-برنده جوایز بهترین فیلمبرداری، کارگردانی و صدابرداری از هفته فیلم مجارستانی، برنده جایزه سنت ژرژ نقره بهترین بازیگر زن.کریستی اشتوب و نامزد جایزه سنت ژرژ طلایی از جشنواره فیلم مسکو.
▪ ژانر: درام.
دکتر ژوزف برنر به آسایشگاه روانی دورافتاده ای منتقل می شود. او نویسنده ای معروف است که کتاب هایش از وی پزشکی مشهور و ماجراجو و اندکی بدنام ساخته است. روش های درمانی او را بسیاری از پزشکان قدیمی از جمله دکتر مورواچیک رئیس محل کار فعلی وی دوست ندارند.
مورواچیک از وی می خواهد تا بیماری به نام گیزلا را که ده سالی است در آسایشگاه بستری شده، معاینه کند.
گیزلا ادعا می کند که شیطان خواستار روح اوست و تمام وقت خود را به نوشتن می گذراند. دکتر برنر به زودی شیفته قدرت نویسندگی زن می شود و اعتماد او را جلب می کند. تا جایی که گیزلا او را تنها دوست خود دانسته و یادداشت هایش را در اختیار وی می گذارد.
اما این رابطه به دلیل تنش های روحی طرفین به زود حالتی طوفانی به خود می گیزد. گیزلا که تن خود را نیز در اختیار دکتر برنر قرار داده، تنها راه برای نجات خود را بیرون آورده شدن مغزش توسط او می داند. کاری که دکتر حاضر به انجام آن نیست. اما قبل از ترک آسایشگاه با تصمیم به انجام عمل لوبوتومی[برش دادن لُب پیشانی مغز برای درمان برخی بیماری ها] روی گیزلا می گیرد...
● چرا باید دید؟
یانوش ساژ متولد ١٩٥٨ بوداپست کارگردان برجسته تئاتر و سینمای مجارستان است. اجرای او از هوس زیر درختان نارون، دایی وانیا، مارا/ساد، اشباح، اتوبوسی به نام هوس، بعل و ننه دلاور و فرزندانش از تحسین شده ترین اجراهای تئاتری کشورش هستند.
ساژ از آکادمی سینما و تئاتر فارغ التحصیل شده و بعدها در همانجا نیز تدریس کرده است. ساژ از اوایل دهه ١٩٨٠ شروع به فیلمسازی کرد و با ششمین فیلمش وویچک-برنده ٨ جایزه بین المللی معتبر- به شهرت رسید.
فیلم بعدیش پسران ویتمن نیز با استقبال منتقدان روبرو شد و راه وی را برای جلب نظر بنیاد شوآ و استیون اسپیلبرگ جهت سرمایه گذاری روی فیلم مستند Eyes of the Holocaust هموار کرد. افیون دهمین فیلم ساژ به شمار می رود.
فیلم با الهام از یادداشت های دکتر جوزف برنر عصب شناس پیشگام مجاری-با نام مستعار ادبی GezaCsath- ساخته شده که برای دستیابی به مرزهایی تازه روی خود نیز دست به آزمایش های غریبی می زد. از جمله استفاده از افیون-تزریق مورفین- که به معتاد شدنش و در نتیجه بدنامی به خاطر لذت گرایی منتهی شد.
فیلم درامی روانشناسانه، کند اما قدرتمند است که در برخی سکانس ها با نمایش ابزار و روش های درمان بیماران روانی در ابتدای قرن تماشاگر را دچار شوک می کند. باور کنید ابزارهای جراحی غریبی که در فیلم می بینید دست کمی از لوازم عجیب و غریب فیلم همتایان مرده کراننبرگ ندارد. بازی کریستی اشتوب نروژی در نقش گیزلا به شدت تکان دهنده و نفس گیر است.
شخصیت دکتر برنر به مثابه یک مارکی دو ساد دیگر یقیناً دلیل انتخاب چنین داستانی از سوی ساژ برای ساختن یک فیلم بوده، شخصیتی که دارای جاذبه و دافعه همزمان بسیار بالایی است و لذت جویی را اصلی بدیهی می شمارد.
از طرفی حسادت وی به قدرت و توان نوشتن گیزلا و در نهایت استفاده از ایده های او برای نوشتن کتابی تازه به عنوان موتور محرکه درام نکته جذابی است که ساژ را وادار کرده تا بعد از پسران ویتمن بار دیگر به سراغ کتابی از برنر برود.
تیتراژ بدیع فیلم که با استفاده از ابزارهای رایج در میان پزشکان ابتدای قرن طراحی شده، از نکات قوت فیلم است.
هرچند نمی توان افیون را به عنوان فیلمی که معرف کامل سینمای امروز مجارستان باشد، قلمداد کرد. اما برای آشنایی با یکی از بزرگ ترین کارگردان های تئاتر و سینمای این کشور مقدمه بسیار خوبی است....

امیر عزتی

منبع : موج نو