نوآوری و خلاقیت تکنولوژیکی

امروزه مسایل سازمانی با بکارگیری راه حل های کهنه قابل حل نیستند.از سویی با پیش بینی وقایع نیز نمی توانیم ،مشکلاتی را که در آینده پیش روی خواهیم داشت ،برطرف کنیم.لذا باید به گونه ای دیگر اندیشید چنانچه سهراب سپهری شاعر معاصر نیز می گوید:"جور دیگر باید دید" و این گونه دیدن چیزی نیست ،مگر نگاه و توجه بیشتر به موضوعاتی چون خلاقیت ،نوآوری ،هنر ،عشق ، زیبایی ،طبیعت و ارزشهای انسانی .
در این راستا خانه مدیران سازمان مدیریت صنعتی در یکی از نشست های خود از آقای دکتر بهرخ خوشنویس، مخترع و استاد دانشگاه University Southern California) USC) دعوت بعمل آورد تا تجارب و دیدگاه خود را درباره خلاقیت های تکنولوژیکی در اختیار مدیران حاضر در این نشست قرار دهد.
آقای دکتر خوشنویس ،سخنان خود را با تاکید بر این جمله آغاز کرد که کلیدی ترین مساله در جامعه ما و تمام جوامع در حال توسعه ،خلاقیت است .یعنی مساله ای که با آن درست برخورد نشده است .
خلاقیت نه ژنتیکی است و نه مربوط به نژادی خاص، بلکه اکتسابی است .زمینه اش در نهاد انسان ها قرار دارد و قابلیت های بسیار زیاد آن انسان را از حیوان جدا می کند.خلاقیت به راحتی پدیدار نمی شود و اغلب باهوش ،حافظه و... اشتباه گرفته می شود.
در این راستا آموزشی به شیوه صحیح انجام نمی شود.همه آموزش ها بر توسعه نیمکره چپ مغز متمرکز است . تمام امور سمبولیک ،ریاضی، زبان ،هندسه و... مربوط به نیکره چپ مغز است بندرت بر روی نیکره راست کار می شود و اغلب به آن بی توجهی می شود .
به عبارت بهتر همیشه یاد می گیریم که چگونه آنچه وجود دارد را آنالیز کنیم و به این نکته که چگونه طرح مورد نظر از خلاقیت نشات گرفته است ،بی توجهی می شود.تا زمانی که خلاقیت به صورت یک نیاز درنیاید،انسان خلاق نمی شود.بدون نگرانی ، انگیزش ، درگیری ذهنی و صرف وقت برای خلاقیت امری ناممکن است .
وی افزود ، خلاقیت هیچ ارتباطی با تحصیلات و سواد ندارد،چنانچه در طول تاریخ بسیاری از زندانی هایی که اغلب بی سواد بوده اند ،برای فرار از خود خلاقیت های بسیاری نشان داده اند.
عرفا معتقدند که وقتی نیاز در انسان شکل می گسرد،او به سمت مراد حرکت می کند .این نیاز از طلب در عرفان شروع می شود .عرفا دعا می کنند که این طلب پیش بیاید و به تبع آن بقیه مسایل انجام می شود.این طلب هم اتفاق نمی افتد مگر آنکه نیازی حس شود و این نیاز توسط سیستم های ارزشی حس می شود.
تا زمانی که به شرایط فعلی قانع باشیم ،محرکه ای برای حرکت وجود ندارد.زمانی حرکت به صورت نیاز درمی آید که انسان از شرایطی که در آن هست ،ارزیابی انجام دهد و به سمت جلو حرکت کند.ارزیابی با سیستم ارزش انجام می شود ، لذا سیستم ارزشی باید درست باشد تا تحرک در انسان جان بگیرد. در این صورت انسان با آگاهی و اعتقاد به اینکه ،آنچه انجام می دهد مفید است ،مصمم حرکت می کند.بنابراین لازم است که انسان از صمیم قلب باور داشته باشد،که حرکتی را که انجام می دهد ،که جنبه های انسانی آن را در نظر گرفته است و به دنبال چنین انگیزه هایی است .
دکتر خوشنویس ،اهمیت خلاقیت و نوآوری را از دیدگاه چند تن از بزرگان مطرح کرد و گفت : تولید کردن کار انسانی است ولی خلق کردن کاری خدایی . بالاتر از انسان تولید کننده ، انسان دیگری است . علاقه به خلاقیت ، احساسات بدی چون حسادت ،جاه طلبی و غیره را از بین می برد .من یا باید خودم خلق کنم یا باید برده آنچه باشم که دیگری خلق کرده است .
● چرا خلاقیت مهم است
سخنران در ادامه سخنان خود افزود ، قوی ترین عامل برای کسب اعتماد به نفس خلاقیت است . حتی در کشور های پیشرفته نیز اگر سیستم های خلاق آنها از کار بیافتد، از رقابت ها عقب می افتند و نابود می شوند لذا تنها راه نجات کشورهای در حال توسعه خلاقیت است و راه دیگری ندارند. افرادی که خلاق نیستند مدام در پی کپی کردن هستند و بهترین حالت ایده آل آنها این است که کپی کردن را به نحو احسن انجام دهند. در صورتی که آدم خلاق به دنبال شکستن سیستم های موجود است و آنچه خلق می کند را قادر است توسعه دهد و بهتر کند .او با نیکره راست مغز خود استراتژی تدوین می کند و با نیمکره چپ تاکتیک .بهتر بگویم راز موفقیت افراد خلاق استفاده از هر دو نیمکره مغزشان است .
دکتر خوشنویس تاکید کرد که خلاقیت در همه زمینه ها است .در انواع و اقسام هنر ، صنعت و... با این تفاوت که اگر در صنعت خلاقیت انجام شود به آن اختراع (INVENTION)گویند.برای خلاق بودن مواردی چون اتکا به نفس ، نترسیدن از مخاطره ،داشتن اتکا به نفس،نترسیدن از مخاطره ،داشتن پایه های علمی درست ، تحمل ابهام،دادن آزادی به خود و گرفتار نشدن در گشتاور روانی از اهمیت بسزایی برخوردارند.به طور کلی میتوان گفت برای خلاق بودن TRUTH(واقعیت و صداقت)GOODNESS(خوب بودن)وBEAUTY(زیبایی)سه عامل لازم و با اهمیت است.
مراد از واقعیت این است که به حقیقت عشق بورزیم. این حقیقت از طریق طبیعت به بهترین وجه جلوه میکند . بهترین زبان طبیعت هم علم است.پس به علم علاقمند باشیم و به دانشمندان احترام بگذاریم .عشق به زیبایی نیز از طریق هنر است . باید به جنبه های مختلف هنر احترام بگذاریم و در نهایت خوب بودن در طرز تلقی ها و ارزشها متجلی می شود.ارزشها باید واقعی و براساس آرمانهای بزرگ باشد.نترسید و سعی کنید بر روی زمین اثر گذارید.
● فرق روش تحقیق و روش اختراعی
این مخترع،تفکر خلاق را فرایندی که در آن ایده هایی که از ضمیر نا خودآگاه و آگاه انسان نشات می گیرد تعریف کرد و گفت : فرق روش تحقیق و اختراعی در این است ،روش تحقیقی معمولا براساس فکر عمودی است.شما مساله را دارید و به صورت عمودی در آن عمیق و عمیق تر می شوید.این روش براساس منطق است و پیش بینی اینکه چگونه ،با چه هزینه ای و در چه مدت زمانی انجام می شود ، ممکن می شود .به همین دلیل برای پروژه های طحهای اولیه (PROPOSAL)نوشته می شود.
به عبارتی اقدامات را می توان زمان بندی و برنامه ریزی کرد و نتیجه کار به صورت گزارش فنی در نشریات مختلف قابل چاپ است.اما روش اختراعی بیشتر براساس گسترده فکر کردن و عمیق شدن است .آدمهای خلاق انسانهایی جامع الاطراف هستند.
آنها در چندین زمینه خوب و مسلط عمل می کنند و فکر آنها در حوزه های مختلف پخش می شود.به هر چیز کنجکاو هستند و همیشه دوست دارند همه چیز را بدانندویاد بگیرند.لذا در راحتترین شرایط و از کنه مطالب نگاه می کنند.سعی ندارند همه چیز را محکم کنند به عبارتی کمتر به سازماندهی علاقه دارند.
آقای دکتر خوشنویس در بخش پایانی سخنان خود به حضار گفت،سعی کنید امید جدید ایجاد کنیدو به مسیری که می روید عشق بوزید و فکر کنید می توانید بزرگترین آدم دنیا باشید.

منبع : مقاله " نوآوری و خلاقیت تکنولوژیکی

منبع : مرکز توسعه کارآفرینی