پنج قرن دکوراسیون

اشرافیت فرانسه، هنر دکوراسیون و مبلمان را به اوج شکوفایی رساند و در طی پانصد سال شاهکارهای جاودانه‌ای به جهان عرضه کرد. این مقاله برای کسانی است که به سبک‌های دکوراسیون و مبلمان در ادوار مختلف علاقه‌مند هستند و می‌خواهند به طور مختصر و مفید با اساس و کلیات هر یک از شیوه‌ها آشنا شوند. این توضیحات، شما را یاری می‌کند تا با تغییرات و تحولات گوناگون در این زمینه آشنا شوید.ویژگی‌های اساسی مبلمان و لوازم خانه ارزش کیفی، سادگی، رعایت اصول و نکات دقیق هر سبک است. آنچه جالب توجه است مداوم بودن تغییر و تحولات می‌باشد که خیلی آرام و در عین حال محسوس است.
مهم‌تر این که درطول پنج قرن، هنر دکوراسیون و مبلمان هیچ‌گاه یک جهش و یا تغییرشکل ناگهانی نداشته است. هر سبک پیش‌درآمدی است برای سبک بعدی و ادامه آن. آنچه به طور کلی در سبک‌های دکوراسیون اروپایی به چشم می‌خورد، دقت آمیخته به وسواس کارگران در به وجود آوردن ریزه‌کاری‌های مختلف است. طراحان و کارگران مبل‌ساز در ضمن سعی داشته‌اند زیبایی و هماهنگی را درآمیزند. واضح است که این گروه کثیر به وسیله عده زیادی از مشتریان هنردوست و ثروتمند که تعدادشان در قرون گذشته اروپا زیاد بوده است، تشویق شده‌اند. به همین علت است که هنر دکوراسیون و مبلمان در اروپا چنین شکفته شده است و کشورهای مختلف به‌خصوص فرانسه از این نظر صاحب سبک شناخته شده‌اند. برای شروع طبقه‌بندی سبک‌های مبلمان و دکوراسیون اروپا، باید قرون وسطی را به عنوان اولین دوره انتخاب کرد و به ترتیب جلو رفت.
● قرون وسطی
از قرون وسطی مبلمان و وسایل زندگی زیادی در دست نیست، چون گذشته سال‌ها و قرون متمادی وسایل چوبی را هرقدر که محکم باشند از بین می‌برد. ویژگی خاص طرح‌های مربوط به قرون وسطی در نقاشی‌ها، کنده‌کاری‌ها و مینیاتورها قابل تشخیص است. مبل‌های هنری و وسایل زندگی ارزشمند و گران‌قیمت در قرون وسطی به طور انحصاری متعلق به اربابان بود و به همین علت تعداد آنها روی هم رفته چندان قابل توجه به نظر نمی‌رسد. اولین گروهی که سعی کردند مبل‌سازی و ساختن وسایل خانه را به یک هنر ظریف تبدیل کنند، نجاران قرون وسطی بودند و اولین چوبی که برای به وجود آوردن اثر خود به کار بردند، چوب درخت بلوط بود. ترکیب آهن و چوب هم از خصوصیات قرون وسطی است، دستگیره‌های بزرگ آهنی، نبشی‌هایی را برای استحکام بیشتر به کار برده و همچنین قفل‌های مختلف. در اواخر قرن چهاردهم مبل‌سازی یک هنر به شمار می‌رود و از این به بعد تغییرات و تحولات، چشمگیر و قابل‌توجه هستند. کنده‌کاری‌ها روز به روز بیشتر می‌شوند و ظرافتی که در طرح‌های کنده‌کاری شده دیده می‌شود بیش از پیش ارزش این هنر را بالا می‌برد. وسایلی که در این دوران بیش از هر وقت دیگر ساخته می‌شوند به ترتیب عبارتند از: بوفه، صندوق‌های بزرگ، نیمکت، تختخواب و صندلی مخصوص اربابان.
● دوران رنسانس
مفهوم کلی کلمه رنسانس، آن‌چنان که از نامش برمی‌آید، احیای هنر دوران باستان پس از یک دوره کامل فراموشی است. ایتالیا اولین کشوری است که از قرن پانزدهم با اعجاز زیاد یادگارهای گذشته را باز می‌یابد و به سوی هنر قدیم روی می‌گرداند. از این زمان تا نیمه اول قرن هجدهم دوران باستان روی هنر و به ویژه هنر دکوراسیون، معماری و مبلمان تاثیر می‌گذارد. به علاوه قصرهای برج‌ و بارودار جای خود را به خانه‌های بازتر با فضای روشن‌تر می‌دهند. زندگی آرام‌تر می‌شود و تجمل آغاز می‌شود. تغییرات در این دوره محسوس هستند و پس از یک دوره تغییر کامل معماری نوبت به مبلمان و تزیینات درون خانه‌ها می‌رسد. چوب درخت بلوط جای خود را به چوب گردو می‌دهد که روشن‌تر و نرم‌تر است و خیلی راحت‌تر تغییر می‌پذیرد. یکی از هنرهای اختصاصی دوره رنسانس، جاسازی مرمر، فلزات گرانبها، عاج و استخوان درون چوب است. این هنر جدید، به علاوه هنر کنده‌کاری جلا و شفافیت خاصی به وسایل ساخته شده می‌دهد، چون در این دوره به هم آمیختن رنگ‌ها مد روز است.
آینه‌کاری و استفاده از مس هم در این دوره رونق می‌گیرد. در کنده‌کاری‌ها بیشتر صورت‌ها و اندام‌های اساطیری دیده می‌شوند. یکی از هنرهایی که در دوره رنسانس فراموش می‌شود، استفاده از آهن و ترکیب آهن و چوب است. وسایلی که در دوره رنسانس ساخته می‌شوند، به ترتیب ارزش هنری عبارتند از صندوق‌های بزرگ، بوفه، میز و صندلی‌های پشت بلند، صندلی‌ به صورت امروزی در دوره رنسانس به وجود می‌آید که به دو صورت مختلف ساخته می‌شد. صندلی‌های دسته‌دار برای آقایان و صندلی‌های بی‌دسته برای خانم‌ها که لباس‌های بلند با دامن‌های پرچین داشتند.
● سبک‌ لویی سیزدهم
در نیمه اول قرن هفدهم این سبک جدید، هنرمندان کشور ایتالیا بیش از سایر هنرمندان سهم دارند. در این دوره وسایل خانه بیش از گذشته، ثابت و سنگین می‌شوند. بوفه‌های بزرگ، مبل و صندلی‌های سنگین که در خانه‌ جای ثابتی دارند روی کار می‌آیند. در این سبک، هنرمندان مبل‌ساز و طراحان مختلف دکوراسیون توجه زیادی به راحتی وسایل خانگی دارند. به همین علت مبل و صندلی تشک‌دار با روکش پارچه به وجود می‌آید. توجه طراحان بیشتر به نقاشی‌ها و طرح‌های روی پارچه معطوف می‌شود و کنده‌کاری روی چوب ارزش خود را از دست می‌دهد. با از بین رفتن هنر کنده‌کاری روی مبل و صندلی، هنر دیگری به وجود می‌آید که از خصویات سبک لویی سیزدهم است، هنر خراطی روی پایه‌ها و دسته‌های میز و صندلی.
وسایل و مبلمان خانه‌ها در این دوره عبارتند از: کمدهای بلند دو در، میزها که کوچک‌تر شده‌اند، میز کار که از ابداعات این دوره است، تختخواب‌های ساده که با روتختی‌های مجلل تزیین می‌شدند و بالاخره صندلی و مبل که در این دوره اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

منبع : مجله خانواده سبز