مشکلات را «با» کودکان حل کنید نه «برای» آنها

کودکان مانند بزرگسالان برای مسائلی مثل پرداخت قبوض و پختن غذا نگرانی ندارند. اما به سهم خود، خواسته های روزانه و مسائلی دارند که به نظرشان به آسانی حل نمی شود. اگر یأس و ناامیدی انباشته شود، کودکان نیز نگران و پریشان می شوند. طبیعی است که گه گاه بعضی از کودکان به خاطر شخصیت و خلق و خوهای متفاوت، بیشتر از دیگران نگران شوند. والدین می توانند در مدیریت کردن پریشانی و نگرانی کودکان و حل مسائلشان به آنها کمک کنند. این گونه حل کردن مشکلات موجب رشد حس اعتماد به نفس و خوش بینی کودکان می شود و این امر در تسلط پیدا کردن بر چالش های کوچک و بزرگ زندگی به آنها کمک خواهدکرد.
● کودکان درباره چه موضوع هایی نگران می شوند
مسائلی که موجب نگرانی کودکان می شود به سن و طبقه ای که در آن هستند، بستگی دارد. کودکان زیر سیزده سال معمولاً درباره نمرات، امتحان ها و تغییرات بدن نگران می شوند. بخشی از نگرانی آنها نیز به مسائلی اجتماعی چون فشار همسالان و زورگویی در مدرسه، مورد تمسخر واقع شدن و حذف شدن از طرف دوستان بازمی گردد. آنان همچنین از آنجا که احساس می کنند بخشی از دنیای بزرگ اطرافشان هستند، درباره مسائل و اتفاقات جهان و موضوع هایی که در مدرسه و اخبار می شنوند، دلواپس و نگران می شوند. مسائلی چون جنگ، آلودگی، به خطر افتادن حیوانات و بلایای طبیعی می تواند منبع نگرانی آنان باشد.
● به فرزندانتان کمک کنید تا بر نگرانی و تشویش خود غلبه کنند
برای این کار باید به چند نکته توجه داشته باشید.
۱) ببینید در فکرشان چه می گذرد
در کنارش باشید و به اتفاقاتی که در مدرسه، تیم ورزشی یا در ارتباط با دوستانش افتاده است، علاقه نشان دهید و به صورت اتفاقی درباره آنها سؤال کنید. هنگامی که او درباره اتفاقاتی که در طول روز برایش افتاده است صحبت می کند حتماً دقت کنید که به چه چیزهایی فکر می کند و درباره آن اتفاقات چه احساساتی دارد. اگر کودک شما درباره مسئله ای نگران است در این باره از او سؤال کنید. به کودکان خود شجاعت دهید که درباره مسائلی که آنها را آزار می دهد صحبت کنند.
درباره جزئیات از آنها سؤال کنید و با دقت به صحبت هایشان گوش دهید. گاهی تنها اظهار همدردی با کودکان می تواند فشار روحی آنها را کم کند.
۲) به کودکتان نشان دهید که مراقب او هستید و او را درک می کنید
توجه کردن به نگرانی کودکتان نشان می دهد که شما به او توجه دارید و کمک می کند که او احساس کند از طرف شما حمایت و درک می شود. درباره اتفاقات خوبی که افتاده است با او صحبت کنید و بگذارید فرزندتان درباره موفقیت، پیشرفت و تجربیات مثبت، احساساتش را بیان کند.
۳) کودکان را برای حل مسائل راهنمایی کنید
شما می توانید به فرزندانتان کمک کنید تا یاد بگیرند از عهده چالش های زندگی برآیند و از این طریق از نگرانی شان بکاهند. زمانی که فرزند شما درباره مشکلی صحبت می کند، به او پیشنهاد دهید که با یکدیگر برای آن راه حلی پیدا کنید. برای مثال اگر پسر شما درباره امتحان ریاضی خود نگران است، به او پیشنهاد کنید که کمکش می کنید تا خوب درس بخواند. از این راه نگرانی اش کم خواهدشد. در بیشتر موارد، باید به جای مخالفت با آنها، درباره آن مسئله درست فکر کنید و با یکدیگر راه حل را پیدا کنید. بهتر است مشکلات را «با» کودکان حل کنید نه «برای» آنها. به این ترتیب کودک نقش فعالی خواهدداشت و یاد می گیرد که چگونه به طور مستقل از عهده مشکلات برآید.
۴) گاهی اوقات کودکان درباره مسائلی که اتفاق افتاده است نگران می شوند.
این، زمانی است که والدین می توانند چشم انداز و دورنمایی از آن برایشان ترسیم کنند.
اگر دختر شما موهایش را مدل بدی کوتاه کرده است، به او بگویید که احساساتش را درک می کنید. سپس یادآوری کنید که موهایش دوباره بلند خواهدشد. اگر پسر شما نگران این است که آیا کاپیتان تیم مدرسه اش می شود یا نه، به او یادآور شوید که هر فصل این مسابقات برگزار می شود و اگر این فصل نتوانست موفق شود، می تواند شانس اش را فصل دیگر امتحان کند. اهمیت این مسئله را تصدیق کنید و بگذارید او بداند علیرغم نتیجه ای که می گیرد شما به او افتخار می کنید و می دانید که تمام تلاشش را انجام داده است.
بدون این که احساسات فرزند خود را کوچک کنید، تأکید کنید که مشکلات قابل حل و موقتی هستند و روزهای بهتر و فرصت های دیگری نیز برای او وجود خواهدداشت. به آنها یادآور شوید هر اتفاقی که رخ دهد، همه چیز به خوبی پیش خواهدرفت.
۵) تمایز قائل شوید
گاهی اوقات کودکان درباره مسائلی چون گرم شدن زمین که در مدرسه یا از اخبار می شنوند پریشان می شوند. والدین می توانند با به بحث گذاشتن این موضوع ها، دادن اطلاعات دقیق و تصحیح تصور غلط آنان درباره این مسائل به آنان کمک کنند. به آنان اطمینان دهید که بزرگ ترها از پس مشکلات برمی آیند و از آنان محافظت خواهند کرد. آگاه باشید که عکس العمل شما به وقایع جهانی بر کودکان هم تأثیر می گذارد. اگر شما اضطراب و خشم خود را درباره اتفاقات جهان بدون کنترل بر احساسات تان بیان کنید کودکان نیز همین گونه عکس العمل نشان خواهند داد. اما اگر شما نگرانی خود را از طریق روش فعال بیان کنید و درباره حوادث تمایز قائل شوید، کودکان شما خوش بینی بیشتری خواهند داشت و این توانایی نیز در آنان ایجاد می شود.
۶) به آنان اطمینان و آرامش دهید
گاهی اوقات وقتی کودکان نگران می شوند به تنها چیزی که احتیاج دارند اطمینان و آرامش بخشی والدین شان است. این آرامش بخشی می تواند به شکل در آغوش گرفتن، گفتن کلمات صمیمانه و از ته دل یا گذراندن اوقات با آنان باشد. این عمل به کودکان یاد می دهد تا بدانند هر اتفاقی که بیفتد والدین با مهر و محبت پشتیبان آنها هستند.
۷) سرمشق و نمونه خوبی باشید
قدرتمندترین درسی که می توانید به کودک تان بدهید آن چیزی است که در عمل به او نشان می دهید. پاسخ شما به نگرانی های خودتان راهگشای برخورد کودکان با چالش ها و مشکلات است.
وقتی شما در برخورد با مسائل عصبی می شوید کودکان نیز یاد می گیرند همین برخورد را در موقعیت های مشابه داشته باشند. به جای عصبانی شدن قسمت پر لیوان را نگاه کنید و هنگامی که درباره نگرانی هایتان صحبت می کنید افکار خوش بینانه درباره موقعیت خود به زبان بیاورید. پاسخ خوش بینانه و با اعتماد به نفس به کودکان یاد می دهد که مشکلات، موقتی هستند و فردا روز دیگری خواهد بود.

دکتر آرسی لاینس‎
شیما جمالی

منبع : روزنامه ایران