کویر نگاه را تا دور دست می کشاند

واژه کویر، در ایران به طور عام به نقاط خشک و بی آب و علف اطلاق می شود. در منابع علمی بین المللی نیز هنگامی که صحبت از کویرهای ایران، از جمله استان یزد است، از همین واژه کویر، استفاده می شود، اما در کویرنشین استان یزد، این واژه شامل بیابان های ویران، خوفناک و غیرزیست است که در این بین بدترین شکل کویر به پهنه های پوشیده از نمک و نازا نسبت داده می شود.
کویرهای استان یزد، عبارتند از: سیاه کوه، درانجیر، ابرکوه، زرین، مروست، دشت کویر ساغند، بهادران، الله آباد، توت، طاقستان و شهیدیه. این کویرها قابلیت رواج گردشگری مناطق کویری را دارد.
در میان منابع متنوع جهانگردی در ایران، کویر نیز از جاذبه های خاص خود برخوردار است.
خصوصا این که بعضی از کویرهای ایران در نوع خود منحصر به فرد هستند و از جالب ترین مناظر و دیدنی های دنیا محسوب می شوند. گشت و گذار در میان فضاهای وسیعی که نگاه را تا دوردست می کشاند، غافلگیر شدن در چشم انداز شن های روان و شوره زارهای خشک و سوزان، ابنیه تاریخی، سایه تک آبادی ها، بناهای آجری رنگ، ساختمان های ساده و خشن، کاروانسراها و رباط های قدیمی برای هر جهانگردی جذاب و دیدنی است. از میان جهانگردانی که در نیمه راه خاور و باختر از ایران دیدن کرده اند، سون هدین - سیاح سوئدی - به خاطر کار بزرگ و ژرف خود، جایگاهی والا دارد.
او ماه ها و سال ها بر پشت شتر در کوره راه های ایران، به ویژه در کوره راه های کویری، هزاران کیلومتر راه را درنوردید و از دیده های خود گزارشی جامع تهیه کرد که اثری مهم در شناخت یکی از مهم ترین جاذبه های جهانگردی ایران یعنی کویر به شمار می رود. انواع گیاهان کویری در کنار تپه های شن روان و بقایای قلعه هایی که بر اثر پیشروی کویر ویران شده اند، در کنار روستاهای آباد و گزستان هایی که این جا و آن جا پیشروی کویر را مهار کرده اند و به صورت بیشه ای در اقیانوسی بی انتها پدید آمده اند، توجه هر تازه واردی را به خود جلب می کنند.
عمده ترین و شاید تنها کانون های طبیعی و دیدنی در این استان، دامنه های شیرکوه است.
این ارتفاعات که به موازات شهرهای عمده استان یعنی اردکان، میبد، یزد و مهریز (غیر از بافق) در فاصله کمی از آن ها امتداد دارند، جاذبه های طبیعی متنوعی پدید آورده اند که در درجه اول برای مردم استان و بعد از آن برای مسافران ایرانی و خارجی جذاب و دیدنی است. دامنه های شیرکوه اعم از پیش کوه، میان کوه و پشت کوه که به علت بهره گیری از آب فراوان ناشی از ذوب برف در ارتفاعات، از پوشش گیاهی خوبی برخوردار است، به کوشش کشاورزان سخت کوش یزدی به باغستان هایی سرسبز و زیبا تبدیل شده است و تراکم روستاها در اطراف این حوزه بسیار زیاد است. دره های سرسبز و زیبای منشاد، بنادک سادات (بنافت)، طرزجان، ده بالا در میان کوه و دره های سانیج و بردستان در پشت کوه که پوشیده از پوشش گیاهی طبیعی و باغستان است، به دلیل برخورداری از آب و هوای خنک در تابستان گرم منطقه یزد، ییلاق سنتی اهالی بومی محسوب می شود و هر ساله در فصل تابستان پذیرای هزاران خانواده یزدی است.
ده بالا که معروف ترین و خوش آب و هواترین ییلاق یزد است، با باغ ها و مزارع خرم و پر طراوت و درختان میوه و چشمه سارهای متعدد خود، نخستین ییلاق خوش آب و هوا در مسیر تفت به میان کوه به شمار می رود و در کتب تاریخی هم از آن به نام هدش یاد شده است. باقی آباد، طرزجان، بنادک، سادات، منشاد، فخرآباد، ثانی آباد و... ییلاق های دیگر میان کوه هستند.
در ادامه مسیر میان کوه از جاده ای آسفالته که از میان کوه ها می گذرد، به نیز و گاریزات یعنی پشت کوه می رسیم. پشت کوه در جنوب و پشت رشته کوه های شیرکوه واقع شده است، از همین رو به نام پشت کوه معروف شده است. این منطقه در میان دره ای سنگلاخی واقع شده و بخش دیگر آن جلگه ای وسیع است که در آن می توان از جایگاهی بلند و زیبا به نام سنگ عروس زیبایی های اطراف را به خوبی نظاره کرد. بنادک، دیزه، سخوید، شواز، و بیداخوید و... از ییلاق های دیگر منطقه یزد هستند که بخش بزرگی از آبادی های رشته کوه های پشت کوه را در بر گرفته و میان ندوشن، دهشیر و تفت قرار دارند. از جمله ییلاق های آن: نصرآباد، مزرعه آخوند، علی آباد، شاه آباد، شریف آباد، صادق آباد و سانیچ هستند. از پشت کوه می توان با طی ۲۲ کیلومتر راه دوباره به تفت رسید.

منبع : روزنامه سرمایه