تغییر و توانمندسازی

«تغییر»، در تعریف عبارتست از حرکت از یک وضعیت به وضعیت دیگر، در فرهنگ لغت وبستر، تغییر چنین تعریف شده است: «حاصل یک اصلاح و تبدیل با یک وضعیت متفاوت»، در فرهنگ لغات فارسی، تغییر چنین تعریف شده است: «دگرگون کردن، چیزی را به شکل و حالت دیگر درآوردن.» همانطور که از تعاریف فوق استنباط می گردد تغییر در فرآیند زمانی و صرف زمان به وقوع می پیوندد، زیرا تغییر زمانی و مکانی به ناچار با گذر زمان حادث می شود.
تغییر در مفهوم خاص می تواند تغییرات تکنولوزی را شامل شود، تغییرات رفتاری افراد در سطح جوامع و حتی سازمان را پوشش می دهد. در حال حاضر منظور ما از تغییر، تغییراتی است که فعالیت مدیریت موسسات را تحت الشعاع قرار می دهد و به نوعی و شکلی نیازمند ایجاد یک نگرش، آگاهی و دانش جدید در برخورد با این پدیده به عنوان مدیر سازمان می باشد.
● تغییرات سخت افزاری:
بهره گیری از علوم و دانش در شکل کاربردی آن، منجر به اختراع ماشین آلات و دستگاه های مختلفی شده است که هر یک از ما در اولین نگاه خود به سازمان ها هویت سازمان در شکل عینی خود با این مظاهر مادی مشاهده خواهیم نمود.
● تغییرات نرم افزاری:
این تغییرات به موازات تغییرات سخت افزاری رشد کرد و ضمن حمایت از تغییرات سخت افزاری، بستری را برای گسترش و توسعه این تغییرات پدید آورد. همزمان با انقلاب صنعتی دانشگاه ها پا به عرصه وجود گذاشتند. دلیل تاسیس این دانشگاه ها، چیزی جز الزامات تغییر شناخت افراد در نگرش خود با پدیده های مختلف نبوده است.
● چگونگی بوجود آمدن تغییر:
اصولا چگونگی پیدایش تغییر در یک سازمان، متاثر از نیروی انسانی است. به دلیل اینکه هر نوع تغییری، اعم از سخت افزار و نرم افزار، به حرکت نیروی انسانی یا از خود او شروع می شود، لذا باید چگونگی شکل گیری یک پدیده تغییر یافته را در وجود انسان ها جستجو کرد.
● منشا» و تابع اصلی تغییر:
همانطور که اشاره شد منشا» و منبع تغییر دانش وآگاهی بشر است. این تغییرات اگر چه در جهت جوابگویی به نیازهای به وجود آمده، ولی نقطه شروع و نیروی محرکه اصلی آن معرف و آگاهی افراد بوده است.
نیاز به عنوان یک شرط و عامل می تواند تحریک کننده باشد.
ولی به هیچ وجه شرط کافی برای بروز تغییر نیست. زیرا اگر اینطور بود کشورهای عقب مانده و در حال توسعه الزاما باید دارای تغییرات گسترده و اختراعات متفاوت می بودند.
اثرات مثبت و منفی تغییر: تغییر از این نظر برای افراد، سازمان ها و جوامع، مثبت یا منفی می باشد که به نوعی اهداف و آرمان های آنان را قابل حصول و دست یافتنی نماید، یا سدکننده و مانع در جهت تحقق اهداف محسوب می گردد، بنابراین تعریف با فرض اینکه هدف آرمانی موسسات تداوم حضور و پویایی در صحنه های مختلف می باشد پس باید پذیرفت که تغییر و انعطاف در چگونگی فعالیت، از جمه ضروریات این امر است.
امروزه شرکت ها و موسسات تحت تاثیر رویدادها و تحولات شتابنده و جهانی می باشند.
● توانمندسازی:
توانمندسازی روش نوینی رای بقای سازمان های پیشرو در محیط رقابتی است. توانمندسازی یعنی قبل از اینکه به کارکنان بگویید چه کار کنند می توانند به خوبی وظایفشان را انجام دهند. توانمندسازی فرآیندی است که در آن زمینه مشارکت جویی و یادگیری مستمر کارکنان و مدیران فراهم گردد. فرآیند توانمندسازی در سه مرحله شامل: تسهیم اطلاعات، استقلال کاری و تشکیل گروه های خودگردان صورت می گیرد.
● کارکنان توانمند:
کارکنان توانمند قادرند راه حل های مناسب برای مشکلات سازمان پیدا کنند در محیط کاملا رقابتی امروز مدیران فرصت چندانی برای کنترل کارکنان خود ندارند و باید بخش عمده ای از وظایف روزمره را به عهده آنها بگذارند.
● بدست آمدن توانمندسازی:
توانمندسازی از طریق چالش های داخلی و خارجی سازمان به دست می آید. چالش های خارجی شامل افزایش شتاب تغییرات، محیط رقابتی، انتظارات جدید مشتریان و شرایط جدید بازار کار است. چالش های داخلی بیشتر تاکید بر حفظ و نگهداری نیروی انسانی موجود، افزایش سطح انگیزش، رشد و شکوفائی استعداد و مهارت های کارکنان را دارد.
توانمندسازی با اعمال فشار مدیران و دستورالعمل تحقق نمی یابد بلکه فرآیندی است که لازمه اش پذیرش فرهنگ توانمند سازی و مشارکت کارکنان است
● توانمندسازی فرآیندی است که:
فرهنگ توانمندسازی در آن رشد می کند، تبادل اطلاعات و دیدگاه ها به آسانی صورت می گیرد، اهداف مشخص و تعریف شده است، مرزهای تصمیم گیری روشن است، تقسیم کار صورت می گیرد، شایستگی ها در قالب کسر تجربه و آموزش ها شکوفا می شود، منابع کافی انجام کار(پول، مواد، تجهیزات، نیروی انسانی) به صورت کافی در اختیار کارکنان قرار می گیرد، کارکنان تشویق و ترغیب به پذیرش ریسک و مخاطره می شوند و در آخر توانمندسازی به سادگی و سرعت تحقق نمی یابد بلکه فرآیندی نسبتا طولانی است.

منبع : روزنامه ابتکار