سازندگی یا توسعه

راهبرد علاقه مندی به خبرسازی به خصوص آن دسته از اخباری که ترکیب برای نخستین بار در راس آن وجود دارد، از طرف دولت همچنان ادامه دارد. این بار رئیس جمهور محترم در فرمانی خطاب به معاون اول خود (آقای داودی) در مورد تدوین برنامه پنج ساله پنجم خواستار تغییر نام آن از توسعه به سازندگی شدند. بدین ترتیب برنامه های پنج ساله توسعه اقتصادی - اجتماعی که در دو دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی در کشورمان اعمال شده اند، از این به بعد و برای نخستین بار با شناسنامه برنامه های پنج ساله سازندگی معرفی خواهند شد. همین جا در قالب یک عرض معترضه معروض می دارم گویا دولت محترم نهم با اصطلاح توسعه رابطه خوشایندی ندارد زیرا یک جای دیگر از اخبار شنیدم که گفته بودند؛ «عدالت را فدای توسعه نمی کنیم.» اصولاً در هر برنامه ریزی شقوق مختلفی از سیاست ها، فعالیت ها و اقدامات هماهنگ و متناسب با اهداف برنامه وجود دارد که انجام آنها در آینده پیش بینی می شود و البته در یک برنامه یی که به لحاظ بعد زمان پنج سال و به لحاظ بعد مکان کشوری به بزرگی ایران را پوشش می دهد، نسبت به برنامه ریزی های معمول طیف بسیار وسیع تری از سیاست ها، اقدامات و فعالیت های پیش بینی شده وجود دارد.
به عبارت دیگر در یک برنامه پنج ساله دولتمردان باید برای تمام جوانب و شاخه های مرتبط با زندگی مردم حساب باز کرده باشند از پروژه های عمرانی و زیربنایی گرفته تا مسائل و نیازهای فرهنگی و مذهبی و از ارزیابی محدودیت ها و پتانسیل های محلی گرفته تا حوزه های مربوط به سیاست و روابط خارجی و ده ها موضوع دیگر همگی موضوعاتی هستند که باید در این گونه برنامه ها جای داشته باشند. خلاصه آنکه در برنامه های پنج ساله همه جوانب طبیعی - کالبدی و فضایی سرزمین کشور و همه جوانب اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و زیست محیطی مرتبط با زندگی مردم باید مورد توجه قرار گیرند تا جایی که نتیجه اعمال و اجرای این برنامه ها در زندگی مردم نمود کمی و کیفی کاملاً آشکاری داشته باشند. و اما برای شرح مفهوم توسعه ابتدا به بیان اهمیت و جایگاه توسعه می پردازیم و سپس سطوری را به تعریف و تفهیم آن اختصاص می دهیم.
● اهمیت و جایگاه توسعه
اصطلاح development که معادل فارسی آن توسعه است امروز و بلکه از دهه ها پیش یکه تاز میدان ادبیات بین المللی مقولات مرتبط با رشد، شکوفایی و پیشرفت اقتصادی- اجتماعی همه کشورهای دنیا است. مفهوم توسعه دارای بار ارزشی و معنایی بالایی است و می توان گفت تقریباً همه دولتمردان، اقتصاددانان، برنامه ریزان و پژوهشگران دنیا درصدد تحقق و عینیت بخشیدن همین بار ارزشی مفهوم توسعه هستند؛ از دهه ها پیش هر ساله صدها کتاب و مقاله در همین زمینه تدوین، تالیف و ترجمه می شود.
یکی از ویژگی های بارز مفهوم توسعه آن است که به رغم آنکه توسعه ذاتاً یک مفهوم کیفی و توصیفی است، اما به منظور جلوگیری از هرج و مرج در اختلاف تعابیر و برداشت ها، کارشناسان و محققان برای این مفهوم کیفی معیارها و ملاک ها یا به عبارت بهتر شاخص هایی را در نظر گرفته اند تا آن را به صورت یک مفهوم کمی و قابل اندازه گیری تعریف کنند و در چنین شرایطی دولتمردان یک کشور دیگر نمی توانند با روش کلی گویی و ارائه یکسری گزارشات توصیفی و سلیقه یی اطمینان و رضایت عمومی مردم را به دست آورند بلکه آنها زمانی می توانند ادعای بهبود در اوضاع اجتماعی و اقتصادی جامعه را داشته باشند که بتوانند براساس آمار و عدد و رقم در زمینه همه یا اکثریت شاخص های توسعه نمرات، ضرایب و حدنصاب های لازم را اخذ کنند.

منبع : روزنامه اعتماد