دستان بسته سازمان ملل

در حالی که بان کی مون سال دوم دبیر کلی خود را شروع می کند، سازمان ملل متحد ، نه موفقیت ملموسی را در سال گذشته داشته و نه راهکار مشخصی برای پرداختن به چالش های اقتصادی و سیاسی سال ۲۰۰۸دارد . تاکنون عملکرد بان کی مون و آنچه به نظر می رسد رویکرد آینده او باشد، حتی به استقلال رأی و و فاداری به تساوی حقوق دولت ها و ملت ها نزدیک هم نبوده است. به نظر خانم فیلیس بینس، چنین خصوصیاتی است که اگر سازمان ملل فرصت و شانس بازسازی اعتبار از هم پاشیده و ظرفیت بالقوه خود را داشته باشد مورد نیاز است.او که مدیر پروژه های همکاری جهانی در انستیتوی مطالعات سیاسی در واشنگتن است، می گوید وقتی دبیر کل در باره اولویت های سازمان ملل صحبت می کرد نتوانست طرحی واقعی و برنامه ریزی شده برای هدف های اساسی ارائه دهد و سخنان او به عنوان پایان سال اول کاری او نمونه ای از کار او به ما ارائه می دهد:
بان کی مون در نخستین کنفرانس مطبوعاتی خود در سال ۲۰۰۸ به چالش های عظیم اشاره کرد و در ضمن او به این امر اشاره داشت که در سال گذشته تنها در دوموضوع، «پیشرفت های مطمئنی داشته است، یکی در باره مقابله با تغییرات جوی در جهان و دیگری در باره حفظ صلح در دارفور». ولی باید گفت که مأموریت صلح در دارفور حتی پیش از این که موفقیت به دست آورد به دلیل کمبود نیرو و هلیکوپتر، دچار مشکل شده است. بان در توضیحات خود در کنفرانس مطبوعاتی، خود را مجبور می دید بپذیرد که تنها ۹ هزار سرباز از ۲۶ هزار سرباز مورد نیاز را در اختیار دارد و اذعان کرد: «به همین دلیل است که نگران وخیم تر شدن شرایط در دارفور هستم» و با این گفته خوش بینی زودگذر خود را در مورد صلح در سودان تعدیل کرد. انورال کریم چودری، معاون سابق دبیر کل سازمان ملل و نماینده عالی کشور های کم تر توسعه یافته (LDCS) می گوید: برگرداندن اعتبار سازمان ملل به حالت نخست و مؤثر بودن دوباره آن اصلی ترین چالشی است که این سازمان با آن رو به رو است، به ویژه در این زمان که دبیر کل، دومین سال تصدی خود را آغاز می کند. چودری در مصاحبه ای در اواخر دسامبر اظهار داشت: سازمان ملل احترام خود و حمایت وسیعی را که از آن برخوردار بوده از دست داده است. او در این باره چندین نمونه را مطرح کرد، از جمله: تظاهرات و راهپیمایی هایی که در اعتراض به سازمان ملل برگزار می شود؛ ممانعت از دیدار بالا ترین مقام های سازمان ملل از دفتر سازمان در محل رویدادهایی که حضور نمایندگان سازمان لازم است؛ اخراج مقامات سازمان به وسیله دولت های میزبان مجری برنامه های سازمان؛ اجبار صلح بانان سازمان ملل به کناره گیری، ایراد اتهامات مختلف علیه مأموران سازمان ازجمله مزاحمت های جنسی و... این فهرست می تواند همین طور ادامه یابد. چودری سیاستمداری است که از اواخر دهه ۱۹۷۰ با جامعه جهانی همکاری داشته است می گوید : احترام سازمان ملل هرگز تا این حد در سراسر جهان پائین نبوده است. این امر باید در اولویت توجه دبیر کل سازمان و گروه مدیریت ارشد این سازمان قرار گیرد.
انورادها میتال، پایه گذار و مدیر سیاسی انستیتوی پژوهشگران اوکلند واقع در سانفرانسیسکو می گوید: اگر بگذارند سازمان ملل استقلال خود را حفظ کند و از منابع مالی لازم برخوردار باشد، می تواند بدون نظر و بدون تعصب در مسائل و فوریت های زمان ما از جمله فقر، کشمکش ها، بیماری هایی نظیر ایدز و تغییرات جوی، تأثیری واقعی داشته باشد.
خانم بینس در این مورد اظهار داشت: متأسفانه سازمان ملل متحد و نمایندگی های آن به دلیل این که به وسیله سرمایه طرف های غربی کنترل می شوند، ناتوان شده است. این مراکز سرمایه ای با دادن کمک های مالی به این سازمان، آن را به گروگان گرفته اند. اولویت برای سازمان ملل و نمایندگی های آن در سال ۲۰۰۸ این است که اختیارات قانونی خود را که یاری رساندن به همه کشور های جهان برای فعالیت های صلح آمیز و پیشرفت بر اساس اصول عدالت، شرف و اعتبار انسانی، رفاه و سلامت مردم است، احیا کنند. در ضمن از سازمان ملل انتظار می رود مشکلات سیاسی قدیمی و جدید را جدی بگیرد و در سال ۲۰۰۸ برای آنها راه حلی بیاید. این مشکلات بین ده ها مشکل شامل بحران خاورمیانه، دارفور، میانمار، عراق، لبنان، افغانستان و جمهوری کنگو است.
در کنفرانس مطبوعاتی، بان کی مون دبیر کل سازمان قول داد که جهان را به کوششی دوباره در زمینه کاهش فقر برانگیزد - همان طور که در باره تغییرات جوی در مجمع عمومی در ماه سپتامبر انجام داد. او گفت که انتظارها از سازمان ملل هر سال بیشتر می شود و سالی که در پیش داریم حتی سخت تر از سال پیش خواهد بود. سال ما با بحران در کنیا و تجدید خشونت در سریلانکا آغاز شده است.ما باید فرایند شکننده صلح در خاورمیانه را به ثمر برسانیم.باید کاربیشتری برای کمک به مردم عراق انجام دهیم تا از برخوردها خلاصی یابند و زندگی از هم پاشیده خود را دوباره بسازند. ما باید تلاش خود را در افغانستان ادامه دهیم تا دوباره به هرج و مرج و بی قانونی گرفتار نشود.
ولی آیا او از عهده همه این قول ها و یا دست کم بیشتر آنها در سال ۲۰۰۸ بر می آید خانم بینس می گوید نشانه ای امیدوار کننده در این مورد وجود ندارد.
یکی ازملموس ترین و مخرب ترین تأثیرات سیاست خارجی ۷ سال اخیر دولت پرزیدنت بوش، نمایش پیروزمندانه یک طرفه نظامی گرایی به بهای نادیده گرفتن و یا تضعیف اعتبار سازمان ملل است. این حرکت به روشی ساده تر یعنی، تخلف از منشور سازمان ملل و قوانین بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل، که بیشتر هم بدون نتیجه مانده است، انجام پذیرفته است. خانم بینس به IPS گفت که یکی از قربانیان اصلی در این میان عراق بوده که در واقع قربانی به اصطلاح «جنگ علیه تروریسم» شده است.
پرسش در باره آینده غیر مطمئن این است که آیا آمریکا دست سنگین تسلط خود را از جامعه جهانی برخواهد داشت و به سازمان ملل اجازه خواهد داد ذره ای شانس این را داشته باشد که نقش خود را در برقراری منشور خود ایفا کند: بلای جنگ را پایان دهد، از حقوق بشر در مورد همه مردم و ملیت ها پاسداری کند و برای از بین بردن فقر و نابرابری در جهان تلاش کند. تاکنون امکان انجام این اقدام ها فراهم نبوده است، زیرا سلطه آمریکا بر سازمان ملل در آمریکا مورد توافق هر دو حزب ( جمهوری خواه و دموکرات) است و سرانجام این مادلین آلبرایت وزیر خارجه در کابینه به ظاهر تکثرگرای دولت کلینتون بود که در سال ۱۹۹۵ گفت: «سازمان ملل ابزاری است برای سیاست خارجی آمریکا». به یقین سایر کشور ها هم در سال های اخیر نقش های مخربی در مسیر پیشرفت سرنوشت ساز سازمان ملل بازی کرده اند. ولی سلطه ایالات متحده به عنوان مانع و بزرگ ترین سد برای واقعیت بخشیدن به قدرت بالقوه این سازمان، باقی می ماند. تقویت سازمان ملل و قدرت یابی آن بخشی از یک راهکار بین المللی برای مقابله با جنگ و احقاق حقوق بشر و حفظ سیاره مان و «تهیه داربستی برای حکومت قانون در جهان» است؛ نشانه ای است از بروز تحول مثبت در افق سیاست بین المللی.

نوشته : تالیف دین ‎/ ترجمه: پوراندخت مجلسی

منبع : روزنامه ایران