تحلیل دکتر سیدجعفر شهیدی از واقعه عاشورا

دکتر سیدجعفر شهیدی که روز یک شنبه در چهارمین روز عاشورای اباعبدا...الحسین(ع) جان به جان آفرین تقدیم کرد ایشان یکی از تاریخ پژوهانی است که با پژوهش های تاریخی خود، نقش بزرگی در پالایش تاریخ زندگی امامان معصوم(ع) به ویژه وقایع صدر اسلام از مطالب غیرمستند داشته است در این میان کتاب ارزشمند او درباره قیام عاشورا، از جمله کتاب های ماندگاری است که با بهره گیری از منابع دست اول توانسته است غبار از چهره زلال عاشورا بزداید.
استاد در گفت وگویی که پیشتر با خبرگزاری ایسنا انجام داده به نکاتی ارزنده درباره واقعه بزرگ عاشورا اشاره کرده است. به نظر استاد پیام اصلی عاشورا امر به معروف و نهی از منکر است. دکتر سیدجعفر شهیدی، در تحلیلی از واقعه عاشورا اظهار داشت:
بسیاری از مردم، دنیا دوست اند و دین را هم به زبانشان می آورند؛ اما این تا وقتی است که آزمایش نشوند و رو به روی خطر قرار نگیرند. همیشه هم همین طور بوده است.
او ادامه داد: بعد از پیامبر اکرم(ص) تا نیمه های اول حکومت عثمان، این گرایش آشکار نشد؛ ولی وقتی مردم دیدند قدرت ها ضعیف شده اند، در نیمه دوم حکومت عثمان، دیگر آن عظمتی را که برای ابوبکر قایل بودند، برای عثمان قایل نشدند و مخالفت ها شروع شد. همین است که سیدالشهدا(ع) می فرماید: خدایا ما را در مقام آزمایش قرار نده؛ ولی اگر قراردادی، خودت ما را سربلند بیرون بیاور. حالا هم مشخص نیست اگر امام زمان(عج) ظهور کند، چه تعداد از ما بر دین باقی بمانیم و حاضر باشیم جانمان را در راه حق از دست بدهیم.شهیدی سپس درباره افرادی که در زمان واقعه عاشورا بر تپه ای مشرف بر کربلا رفته و برای پیروزی امام حسین(ع) دست به دعا برداشتند، اما هیچ کمکی نکردند، گفت: بله، این عده گفتند نه به جنگ با امام(ع) می رویم، نه در سپاه او قرار می گیریم؛ بلکه تنها دست به دعا برداشتند. اما امام (ع) می فرماید هر که صدای درخواست یاری مرا بشنود و یاری ام نکند، بی دین از دنیا می رود و این نشان می دهد که دینداران واقعی همیشه در اقلیت بوده اند.وی ادامه داد: در واقعه کربلا، عده ای برای حضرت سیدالشهدا(ع) نامه می نوشتند و عده ای برای یزید؛ اما دسته ای هم بینابین هر دو نامه را امضا می کردند. اینان همان منافقان هستند که گویی همیشه در اکثریت اند.
مولف کتاب های«قیام حسین(ع)» و «علی بن الحسین(ع)» سپس درباره وجه ایدئولوژیک قیام حضرت امام حسین(ع) و این که آیا می توان واقعه کربلا را نقطه اوج مواجهه عقیده توحیدی با افکار انحرافی صدر اسلام و تقابل تفکرات خوارجی و یزیدی با اسلام ناب دانست، عنوان کرد: در عراق، دو دسته بودند که می خواستند حکومت عوض شود؛ یک دسته عرب های جنوبی بودند که نمی خواستند زیر سلطه شام باشند و می خواستند حضرت امام حسین(ع) یا هر کس دیگری بیاید تا از زیر حکومت شام رهایی یابند، عده ای هم مسلمانانی بودند که دین داشتند و می خواستند کسی بیاید که احکام اسلام را اجرا کند؛ در واقع اکثریت می خواستند قدرت از دست ابوسفیان دربیاید و اقلیت، خواستار حفظ اسلام بودند. اما در زمان امام علی(ع) اختلاف بر سر این بود که آیا اینان صلاحیت دارند زمامدار باشند یا نه، در حالی که در واقعه کربلا اختلاف بر سر زمامدار نبود، بر سر این بود که جلوی بدعت ها گرفته شود؛ در واقع دیگر کارد به استخوان رسیده بود.
استاد شهیدی همچنین درباره این که با این اوصاف و با توجه به این که بسیاری از خصلت های دوره جاهلیت که برخی از آن ها تنها دربرابر کافران سرسخت روا شمرده شده است، در واقعه عاشورا دوباره بروز کرد، آیا می توان گفت سپاه یزید مدعی بود که نعوذ ب الله حضرت امام(ع) از دین خارج شده اند، توضیح داد:
اینان تا صبح عاشورا پشت سر امام (ع) نماز می خواندند، چه طور یک دفعه به این نتیجه رسیدند که امام(ع) از دین خارج شده است؟ اینان غرضشان برخورداری از مال دنیا بود؛ نه اختلاف عقیده، در حالی که خوارج واقعا عقیده داشتند العیاذب الله حضرت علی(ع) دین ندارند و مشکل عقیدتی داشتند.او سپس درباره رموز ماندگاری حماسه عاشورا در مقایسه با بسیاری دیگر از جنگ های تاریخ گفت: عاشورای امام حسین(ع) واقعه بسیار مهمی است؛ موضوع دین است و زمامدار آن امام حسین(ع). علاوه بر آن که هر چیزی که سنت شود، ماندگارمی شود، عاشورا که دیگر حادثه خیلی بزرگی است و مسلما ماندگار می شود؛ حتی اگر مانند دوران رضاخان زنده نگه داشتن آن وعزاداری منع شود. شهیدی با تاکید بر این که قیام عاشورای حسینی بدون هیچ تبلیغاتی خودش زنده مانده است، افزود: شیعیان وقتی دیدند نمی توانند از طریق دیگری مقاومت کنند، عزاداری برای امام حسین(ع) را انتخاب کردند و آن چه تشیع را زنده نگه داشته، همین عاشورا است و به یقین می توان گفت که شیعیان راه خوبی را انتخاب کردند.این مترجم برجسته نهج البلاغه، همچنین درباره تبیین حقیقت مکتب عاشورای حسینی و جلوگیری از خرافه ها گفت: بزرگان امر مثل رهبر معظم انقلاب و علما باید به این کار بپردازند، که اگر دیر شود، ممکن است آن گاه حرف ایشان هم در این زمینه مورد قبول قرار نگیرد و حتی تکفیر شود.شهیدی در عین حال با بیان این که زیانی که دین از خرافات دیده، خیلی بزرگ است، گفت:
قدیم نوحه خوان ها سواد نداشتند؛ ولی چون مطالب را از علما می گرفتند، مشکلی نبود؛ ولی امروز خیلی از باسوادها هم نمی فهمند که چه می خواهند بگویند. ان شاء الله ذهن مسلمانان باز شود.وی همچنین یادآور شد: مادام که عزاداری برخلاف دستور شرع نباشد، تکثر دسته های عزادار هیچ اشکالی ندارد؛ البته اگر گروه های مختلف با هم باشند، بهتر است؛ اما خطر آن جاست که کسی برای رونق بازار خودش به این کار متوسل شود.شهیدی در ادامه درباره پیام عاشورا توضیح داد: پیام اصلی عاشورا امر به معروف و نهی از منکر است و آن چه امام(ع) برایش شهید شدند، دین است.

منبع : روزنامه خراسان