همراه همیشگی دندانپزشک

امروزه شایدکمتر کسی وجود داشته باشدکه تجربه استفاده از وسائل همراهی همانند موبایل را نداشته و به مزایای استفاده از آن در شرایط مختلف واقف نباشد. در دنیای امروز وسایلی از این دست با همه مشکلاتشان، جزئی از زندگی انسان شده اند و روز به روز نیاز به آنها بیشتر احساس می گردد.
با این مقدمه می توان استفاده از سایر امکانات موجود در محیط اطرافمان را که به گونه ای با حرفه ما ارتباط تنگاتنگی دارند، درکنار خود و به عنوان یک همراه همیشگی در همه جا تصور نمود تا در آینده ای نه چندان دور لزوم استفاده از آنها نیز همانند سایر وسائلی که شاید فکر آن نمی رفت که روزی اینگونه مورد استفاده قرار گیرند، احساس گردد.‏
تجهیزات دندانپزشکی پرتابل، تجهیزاتی قابل حمل و با قابلیت های خاص هستند و امکان استفاده از آنها در شرایط مختلف وجود خواهد داشت. به علت اینکه در اکثر موارد اینگونه تجهیزات کم حجم و در ابعاد کوچک ساخته می شوند، شاید این باور اشتباه وجود داشته باشد که کارائی و راندمان آنها نیز به همان نسبت کم بوده و عملا در بسیاری از موارد هیچ کاربرد خاصی ندارند، در حالیکه استفاده کنندگان از این تجهیزات، هیچ گونه کمبودی را در هنگام کار با این دستگاه ها احساس نمی کنند، به عبارت دیگر به همان اندازه که می توان یک یونیت دندانپزشکی را کامل و با تمام امکانات تهیه کرد، این مجموعه قابل حمل را نیز می توان با تمام امکانات تجهیز نمود. ‏
تجهیزات دندانپزشکی پرتابل به سادگی باز شده و آماده برای کار می شوند و در پایان کار نیز به همان سادگی جمع شده و جهت استفاده مجدد، از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال می یابند. توسط این تجهیزات می توان در مدت زمان کمی، یک اتاق ساده و معمولی را به یک محیط مناسب و حرفه ای برای دندانپزشک تبدیل نمود. انتخاب انواع مختلف و سطح دسترسی به امکانات بیشتر در اختیار دندانپزشک بوده و متناسب با نیاز کاری خود، می تواند یک مجموعه مناسب را تهیه نماید. وسائل متداول و معمول مورد استفاده در اینگونه مجموعه ها در زیر آورده شده است :‏
- لامپ دندانپزشکی
- انواع هندپیس دندانپزشکی
- کراشوار (شامل لیوان، کاسه و ساکشن)
- توربین هوا (از مهمترین وسائل دندانپزشکی ترمیمی)
- میکرو موتورها
- جعبه ای شامل انواع مواد مورد استفاده در جراحی دندان ها
- منبع تامین کننده آب
- و . . .
لازم به ذکر است که انواع دیگری از دستگاه ها و وسائل مورد نیاز همانند دستگاه تصویربرداری دندان ‏‎(Portable X-Ray System)‎‏ ، مانیتور دندانپزشکی ‏‎(LCD Monitoring System)‎‏ همچنین تخت دندانپزشکی و تجهیزات مشابه نیز ارائه می شوند که در صورت نیاز می توانند به این مجموعه اضافه گردند. ‏
کلیه استانداردهای لازم جهت ساخت اینگونه تجهیزات همانند ساخت سایر ملزومات دندانپزشکی رعایت شده و علاوه بر آن، اقدامات لازم جهت محافظت از آنها در هنگام جابه جائی در طراحی ها لحاظ شده است، به عنوان مثال استفاده از موادی در ساخت بدنه که ضمن داشتن مقاومت زیاد در مقابل ضربات، از وزن کمی برخوردار باشند.
همچنین به منظور حمل راحت، از چرخ های با استحکام بالا و در عین حال با اندازه مناسب و با قابلیت جمع شدن و قفل شدن برای مواقعی که امکان حرکت های احتمالی ناخواسته وجود دارد، استفاده می گردد.‏
دستگاه تصویربرداری پرتابل، مشخصاتی کاملا مشابه با انواع متداول مورد استفاده در مطب دارد و در آن تنها از پایه چرخدار مناسب و حتی الامکان با لرزش کمتر به منظور جا به جائی با امنیت بالاتر استفاده شده است. قابلیت تغییر زاویه و موقعیت تیوب ‏X-Ray‏ جهت استفاده برای بیمارانی که بر روی صندلی، ویلچر و یا تخت قرار دارند، از دیگر مشخصه های این دستگاه پرتابل است. در برخی از انواع این سیستم ها، از یک دوربین داخل دهانی ‏‎(Intraoral Camera)‎‏ برای عکسبرداری از محیط داخل دهانی بر روی پایه دستگاه تصویربرداری استفاده می گردد.
مانیتورهای قابل نصب بر روی انواع یونیت های دندانپزشکی که امروزه استفاده از آنها در مقایسه با گذشته بیشتر شده است، در ابعاد کوچک تر به منظور جلوگیری از افزایش حجم مجموعه دستگاه های قابل حمل، قرار داده شده است. بدین ترتیب تصویر برداری از محیط داخل دهانی و مشاهده این تصاویر با بزرگنمائی مناسب توسط اینگونه سیستم ها قابل انجام خواهد بود.
تخت های دندان پزشکی برحسب تعداد حرکاتشان بسیار متفاوت هستند. در حالت ایده آل تخت باید دارای قابلیت های زیر باشد :‏
ـ تغییر ارتفاع
ـ امکان تنظیم پشتی
ـ تنظیم ارتفاع زاویه زیر سری ‏
ـ قدرت حرکت پشتی و قسمت پایی
که سعی شده اکثر این موارد در ساخت تخت های قابل حمل رعایت گردد، به علاوه همانطور که در بالا عنوان شد همانند ساخت بدنه، در ساخت تخت ها نیز از مواد با استحکام بالا و وزن کم استفاده می شود.‏
بر طبق استانداردهای موجود، محل محور صندلی باید با محل محور چرخشی مفصل لگن بیمار انطباق داشته باشد که این مسئله در تخت های پرتابل رعایت می گردد.‏
برای به حرکت در آوردن تخت دندانپزشکی در مطب از دو روش معمول استفاده می گردد :‏
ـ جک های پیچی (‏Screw lift‏)‏
ـ جک های هیدرولیکی (‏Hydraulic lift‏) ‏
‏ که البته قراردادن اینگونه جک ها در تخت های پرتابل مرسوم و متداول نبوده و برای به حرکت درآوردن تخت، از اهرم های دستی استفاده می گردد، دلیل اصلی آن وزن زیاد جک ها و به دنبال آن عدم امکان جا به جائی آنها است. ‏
همچنین تخت های با قابلیت برنامه ریزی حرکات نیز در یونیت های دندانپزشکی به چشم می خورد که در انواع قابل حمل آن وجود ندارد. تخت دندانپزشکی شاید تنها تفاوت این مجموعه قابل حمل با انواع مورد استفاده آن در مطب باشد.‏
جهت انجام اعمال دندانپزشکی، وجود نور مناسب الزامی است که اهمیت وجود لامپ دندانپزشکی را حین انجام اعمال جراحی دندان مشخص می سازد. در ساخت اینگونه لامپ ها نکاتی به شرح زیر مد نظر است : ‏
‏- نور تابانده شده در فضای دهان باید دارای روشنایی یکنواخت با نور سرد باشد. ‏
‏- بهترین نور برای فضای دهان نور ساطع شده از لامپهای کوارتز - هالوژن است.
- قابلیت تغییر در میزان روشنایی (که از مزایای لامپ های دندان پزشکی به حساب می آید) ‏
در لامپ های قابل حمل نکاتی اینچنین لحاظ شده است و از محافظ های مناسب برای جلوگیری از ضرباتی که ممکن است منجر به صدمه دیدن و یا سوختن این لامپ ها شود، استفاده شده است.‏
یونیت های حامل وسائل تراش یکی از انواع یونیت هاست که : ‏
- ابزار های موتوری را در اختیار پزشک قرار می دهد‎ ‎‏.‏
‏- حداقل دارای یک توربین هوا، میکروموتور و سرنگ سه گانه است.‏
‏- وسایل دیگر شامل توربین یا موتورهای اضافی، قلم جرمگیری‏‎ ‎اولتراسونیک، هندپیس های الکتروسرجری، فیبر نوری، لایت کیور‏‎ ‎‏ و . . . ‏
تمام موارد ذکر شده قابل اضافه نمودن به انواع سیستم های دندانپزشکی قابل حمل خواهد بود که شرح آن در بالا آورده شد، به استثنای تجهیزات ثابتی که بر روی اینگونه مجموعه های پرتابل عرضه می گردد، انتخاب سایر وسائل، بسته به نیاز دندانپزشک و انتخاب او صورت خواهد گرفت. ‏

علی معین
پست الکترونیکی: [e-mail]

منبع : مجله مهندسی پزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی