چگونه مهارت هدف گذاری خوب را در خود تقویت کنیم؟

● اهمیت و ضرورت هدف گذاری
مهمترین عامل ، در کسب هر موفقیتی ، تدوین و مشخص کردن دقیق اهداف می باشد. هدفگذاری مهمترین عامل حرکت و خلق آینده است ، هدفها هستند که مقصد و مسیر زندگی فردی و سازمانی را روشن می کنند.هدف گذاری به مثابه ترسیم جاده ای برای آینده است . تلاشی ارزشمند است که معطوف به هدف باشد، تلاش بی هدف پرتاب تیر در تاریکی است یکی از موانع بسیار مهم موفقیت و کامیابی ، ناتوانی افراد و سازمانها در تدوین اهداف می باشد . آنهایی که رویایی در ذهن و هدفی بر روی کاغذ نداشته باشند مقصدشان ناکجا آباد خواهد بود .
یکی از مهارتهایی که مدیران و کارکنان باید در خود تقویت نمایند ، مهارت هدف گذاری است.اهداف کلی ، کیفی و مبهم قابلیت اندازه گیری و اثر بخشی نخواهد داشت .
▪● فرایند هدف گذاری :
اهداف از ماموریتها و چشم اندازها نشئت می گیرند و بستگی به جواب سه سئوال ذیل دارد :
در حال حاضر ،کجا هستیم ؟
به کجا می خواهیم برویم ؟
برای رسیدن به هدف چه باید بکنیم؟
برای هدفگذاری اطلاع ازماموریت ها چشم انداز و وظایف سازمانها لازم و ضروری است . اهداف باید در تحقق ماموریت و وظایف سازمانی باشد .
وقتی که اهداف مشخص شدند برای چگونگی رسیدن به اهداف باید طرح ها و برنامه هایی تدوین گردیده ولیست کلیه فعالیتهایی که منجر به تحقق اهداف می شوند را مشخص نمود و پس از اجرای برنامه ها و فعالیتها باید نتایج و دستاوردها با اهداف مقایسه شوند تا اصلاحات لازم در اهداف ، برنامه ها و فعالیت ها به عمل آید .
● ویژگی های هدف گذاری خوب :
ـ هدف باید روشن، واضح و مشخص باشد.
ـ هدف باید واقع بینانه باشد.
ـ هدف باید مکتوب، مدون و روی کاغذآورده شود.
ـ هدف باید در قالب یک جمله مثبت بیان شود.
ـ هدف باید تهییج کننده باشد.
ـ هدف باید کمی و قابل اندازه گیری باشد.
ـ هدف باید مقید به زمان باشد.
ـ هدف باید قابلیت اجرا و دست یافتنی باشد.
ـ هدف باید در راستای ماموریت ها و ارزشها تدوین شوند.
ـهدف باید برای تمام اعضاء قابل فهم و قابل قبول باشد.
ـ هدف باید برای همه ذینفعان سودمند باشند.
ـ هدف بایدمورد تائید باشد.
ـ هدف باید انعطاف پذیر باشند.
ـ هدف باید متناسب با منابع و امکانات تدوین گردد .
● محاسن و مزایای هدف گذاری :
ـ هدف گذاری؛امکان اندازه گیری پیشرفت و بهبود را فراهم می نماید.
ـ هدف گذاری؛انگیزه و روحیه تلاش را بهبود می بخشد.
ـ هدف گذاری؛ باعث ایجاد هماهنگی و وحدت می گردد.
ـ هدف گذاری؛ شرط لازم برنامه ریزی است ، برنامه بدون هدف بی معنی است .
ـ هدف گذاری ؛باعث تمرکز بر فعالیت ها می شود.
ـ هدف گذاری؛ امکان تدوین شاخصها و معیارها و ارزیابی عملکرد را فراهم می نماید .
ـ هدف گذاری؛ امکان مقایسه نتایج و پیامدها را فراهم می کند.
ـ هدف گذاری؛ انحراف در عملکرد ها و برنامه ها را مشخص می کند.
ـ هدف گذاری؛ میزان کارایی و اثر بخشی سازمان را معین می کند.
ـ هدف گذاری؛ فعالیتهای زاید را شناسایی و مشخص می کند.
ـ هدف گذاری ؛احتمال موفقیت را بیشتر می کند.
ـ هدف گذاری؛ باعث افزایش اعتماد به نفس می شود.
ـ هدف گذاری؛ باعث رشد و تعالی می گردد.
● رابطه بین هدف و انگیزه :
رفتار آدمی تحت تاثیر اهداف و انگیزه ها هستند . اهداف و انگیزه به عنوان نیازهای بیرونی و درونی به همدیگر اثر متقابل داشته و رفتار آدمی را مشخص میکند . اهداف بلند ووالاانگیزة بیشتر و اهداف پایین تر و پست تر انگیزه کمتری را ایجاد می نمایند.
همچنین افراد با انگیزه ، اهداف بلندتر و والاتری را انتخاب نموده ولی افراد بی انگیزه اهداف پایین و پست تری را انتخاب می نمایند.
هدف گذاری والاتر به افراد با انگیزه نیاز دارد به همین منظور توصیه می شود در افزایش روحیه و انگیزه کارکنان تلاش بیشتری گردد.
● رابطه بین هدف و برنامه ریزی :
بین هدف گذاری و برنامه ریزی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. برنامه بدون هدف اثر بخشی نداشته و هدف بدون برنامه ، خیال و رویایی بیش نیست . هدف گذاری جزء لاینفک برنامه ریزی است و برنامه ریزی فرایندی است که چگونگی حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب ( هدف ) را مشخص می نماید. برنامه ریزی خود هدف نیست بلکه وسیله و ابزاری برای تحق اهداف است . برای موفقیت و بهبود فردی و سازمانی ، هدف گذاری خوب شرط لازم و برنامه ریزی مناسب شرط کافی است .
● رابطه بین هدف و ارزیابی عملکرد :
نظارت و ارزیابیهای زیادی در سازمانها و واحدها انجام می شود که اگر معطوف به هدف نباشد اتلاف منابع خواهد بود . هدفها هستند که به ارزیابی معنی و جهت می بخشند . بدون هدف گذاری ارزیابی مقدور نیست ، زیرا هدف ارزیابی میزان تحقق اهداف است اگر اهداف معین و مشخص نباشند ارزیابی امکان پذیر نخواهد بود. ارزیابی عملکرد فرایندی است که نتایج را با اهداف مورد مقایسه قرار داده و فاصله را معین می کند. شاخص ها و معیارهای ارزیابی عملکرد باید براساس اهداف پیش بینی شده تدوین گردند.
● توصیه های لازم برای هدف گذاری مناسب :
با توجه به مطالب مطرح شده با ضرورت ، محاسن، ویژگیها و فرآیند هدف گذاری آشنا شدید برای افزایش مهارت هدف گذاری به نکات ذیل توجه نمائید.
▪ مهارت لازم برای هدفگذاری را در خود تقویت نمائید.
▪ لیست کلیه هدفهایی که باید به آنها برسید را تهیه نمائید.
▪ با توجه به اینکه تحقق اهداف به صورت همزمان میسر نیست اهداف لیست شده را براساس اهمیت و ضرورت اولویت بندی نمایید.
▪ اولویت های مشخص شده را رعایت نمائید یعنی ابتدا ازهدفی شروع کنید که اولویتش از همه بیشتر است .
▪ اهداف را حتما بر روی کاغذ مکتوب نمائید .
▪ انگیزه های لازم برای تحقق اهداف را فراهم کنید.
▪ در صورت بزرگ بودن اهداف آنهارا به اهداف کوچکتر تقسیم کنید.
▪ لیستی از اقدامات قابل انجام برای تحقق هر یک از اهدافتان را تهیه و تنظیم نمائید.
▪ هفته خود را با لیست کردن کارها و امور اساسی آغاز کنید. ( استفاده از فرم تعیین اهداف هفتگی )
▪ هر روز صبح شش مورد از مهمترین کارهایی که باید در طول روز به انجام برسانید را براساس اولویت مشخص کنید. ( استفاده از فرم تعیین اهداف روزانه )
به خاطرداشته باشید که هدف گذاری بسیار مهم است ، زندگی کنونی شما مرهون هدفهایی است که قبلا بصورت آگاهانه یا ناآگاهانه انتخاب کرده اید و آینده شما بستگی به هدفهایی دارد که هم اکنون انتخاب می کنید.

نوشته شده توسط بهرام جلیل‌خانی