بررسی انواع رویکردهای دولتمردان به IT

رویکرد به اصلاحات در بخش عمومی در طول زمان ، بر حسب چگونگی برخورد با‌IT و اطلاعات تغییر کرده است .
تغییرات تا حد زیادی بستگی به کارگزاران بلند پایه دولتی اعم ازسیاستمداران و یا مدیران دارد که تمایل به تنظیم برنامه عملیاتی برای اصلاح داشته اند .
رویکرد به اصلاحات را می توان در چهار گروه کلی دسته بندی کرد:
۱) انکار (Ignore)
- در این حالت کارگزاران دولتی نسبت به IT و سیستمهای اطلاعاتی (IS) بی تفاوت هستند .
IT در این حالت کارگزاران دولتی نسبت به ملاحظات خاصی در مورد IT و IS در برنامه‌هایشان برای اصلاحات در نظر می‌گیرند .
هزینه های IT در سطح نازلی قرار دارند.
مدیران IT که به طور اتفاقی در بخش عمومی انتصاب می شوند ، دوران تصدی کوتاهی دارند .
۲) جداسازی (Isolate)
- کارگزاران دولتی نسبت به رایانه بی سواد باقی می مانند و درک درستی از نقش اطلاعات ندارند .
- آنها از IT و توانایی آن آگاهند .
- سرمایه گذاری در IT در برنامه های اصلاحی لحاظ می شود اما به عنوان وظیفه متخصصین فرض می شود .
- عمده استفاده از IT در اصلاحات به خودکارسازی و برخی از ایده های اغلب کاذب ومن در آوردی در رابطه با حصول کارآیی بیشتر محدود خواهد شد.
در سایر برنامه های اصلاحات ، مقوله IT به عنوان یک فکر ثانویه (آه ! بله من هم معتقدم ما باید تعدادی رایانه داشته باشیم) گنجانده می شود و بر شیوه ای نظام مند به فرایند اصلاحات متصل نمی شوند.
- با وجود همه این اوصاف ، چنین رویکردی اولین قدم در مسیر اصلاحات عصر اطلاعات ست .
- مدیران IT بودجه هایی را که همیشه خواهان آن بوده اند، به دست می آورند و تا حد بخصوصی از نظارت مدیریت رهایی می یابند .
▪ پرستش (Idolise) (تحسین بیش از حد) :
- کارگزاران دولتی کوره سوادی رایانه ای پیدا کرده اند
- آنها از رایانه ها استفاده میکنند و بیش از حد نسبت به توانایی های IT آگاهی دارند
- این دسته از مدیران معتقدند که IT میتواند کسب و کار دولت را متحول کند و به شکل مبهمی از اینکه اطلاعات چیز مهمی است ، آگاهند.
- بخش عمومی پر از پروژه های اصلاحات در قالب IT میشود که فناوری را درکانون فرآیند تغییر قرار میدهند.
▪ یکپارچه سازی (Integrate) :
-کارگزاران دولتی سواد اطلاعاتی پیدا کرده اند.
- اطلاعات را بعنوان یک منبع کلیدی سازمانی میدانند که نقش محوری در کلیه کارهای دولت دارد.
ـ مدیریت اطلاعات دولت : اطلاعات دولت در اشکال مختلف (هفت شکل) منبعی استراتژیک است و در طول چرخه حیاتش یه طور موثری مدیریت خواهد شد.
۳) اداره کردن داده ها:
تمامی اطلاعات دولتی در معرض موضوع اداره کردن داده ها هستند تا از وجود تعاریف مشترک، یکپارچگی و انسجام داده ها اطمینان حاصل شود.
۴) تبادل اطلاعات :
وقتی که اطلاعات دولتی یک بار ذخیره شد، باید آن را به صورت الکترونیکی ذخیره و مبادله کرد تا از رت نویسی و ورود مجدد آن جلوگیری شود.
۵) محافظت از اطلاعات :
امنیت، یکپارچگی و محرمانه بودن اطلاعات دولت از طریق یکپارچه سازی معیارهای امنیتی و فناوری اطلاعات با معیارهای امنیتی فیزیکی، گزینش کارکنان و غیره تامین شود.
۶) نگهداری اطلاعات :
اطلاعات دولتی تنها در شرایطی که نیازی در حوزه کسب وکار یا یک نیازمندی قانونی یا سیاسی وجود داشته باشد، یا وقتی که این اطلاعات اهمیتی تاریخی داشته باشد، نگهداری میشود.
۷) خدمتگزاری :
واحدهای سازمانی بخصوسی مسئولیت مدیریت دسته های مشخصی از اطلاعات دولتی را به منظور حصول اطمنیان از یکپارچگی، کیفیت و مرتبط بودن آن و نیز محدود شدن دسترسی به آن تنها توسط کاربران مجاز، به عهده خواهد داشت.
▪ توجه :
- خلاصه هایی که از رویکرد چهارگانه به IT در بالا ارائه شده اند، تا حد زیادی ساده سازی شده اند. هر نوع مرزبندی بین این رویکردها در عمل تبدیل به یک طیف مبهم و آشفته خواهد شد.
- بین و در درون کشورها، حتی در میان دولتها و سازمانهای منفرد تفاوتهای عمیقی وجود دارد. در حالی که در یک اداره دولتی رویکرد ّانکارّ مشاهده میشود، بعید نیست که در اداره جنب آن رویکرد "یکپارچه سازی" حاکم باشد.
- این دسته بندی نباید یعنوان یک فرآیند پیشرفت چهار مرحله ای فرض شود.
● ارزیابی رویکردهای مختلف
▪ رویکرد انکار
۱) رویکرد انکار باعث اصلاحات عصر اطلاعات نمی شود
۲) رویکرد انکار در بسیاری از سازمانهای بخش عمومی، رویکردی شایع است.
۳) به جرات می توان گفت که عمده کارگزاران بخش عمومی در سراسر جهان هنوز از رایانه استفاده نمی کنند.
▪ رویکرد جداسازی
۱) رایانه را به عنوان شیئی تزئینی در دفتر خود به کار می برند
۲) هر نوع مشارکت IT در اصلاحات تا حدزیادی به تصادف بستگی دارد
۳) مدیریت سیستمهای اطلاعاتی در قلمرو مدیران IT است و نه مدیران معمولی بخش عمومی
۴) به گزارش بانک جهانی رایانه ای کردن امور توسط دولت ترکیه منجر به هیچ افزایش بهره وری قابل اندازه گیری نشده بود.
۵) این رویکرد ممکن است منجر به شکست برنامه اصلاحات دولتها شود
۶) دولت کانادا یک پروژه رایانه ای کردن اصلاح سیستم پرداخت حقوق فدرال را در اواسط دهه ۹۰ با هزینه ای معادل ۰۰۰/۰۰۰/۳۰ دلار متوقف کرد
۷) شکست پرداخت حقوق رایانه ای دولت کانادا بدلیل عدم اصلاح قوانین و مقررات گذشته بود
▪ رویکرد پرستش
۱) بسیاری از الگوهای دولت الکترونیکی هنوز در طفولیت خود به سر می برند.
۲) دولتها تجربه ای طولانی ازشکست در دستیابی به اهداف اصلاحات با استفاده از پروژه های مبتنی بر فناوری دارند
۳) تاکید بیش از حد برفناوری و تاکید کمتر از حد لازم بر مهارتها و نیازمندیهای اطلاعاتی کارشناسان کار برسیستم بوده است
۴) زمانی که یک مقام سطح بالا به یک پست جدید منتقل می شود، اغلب پروژه ها متلاشی می شود
۵) شکست پروژه ها و برنامه های IT عدم حضور قهرمان IT گراست.
▪ رویکرد یکپارچه سازی:
۱) امر حکومت به لحاظ اطلاعات بسیار پرمصرف و اصلاحات دولت فرآیندی به شدت متکی بر اطلاعات است
۲) رویکرد یکپارچه سازی گوی و میدان را یکسره در اختیارات اطلاعات قرار میدهد و به فناوری نقشی مهم اما تنها در حد توانمندسازی محول می کند
۳) چهار قدم عمده در اقدام به شروع این رویکرد توصیه می شود
الف) پذیرش نیاز به اصلاحات از طرف صاحبان منافع کلیدی
ب) شناسایی و ایجاد ارتباطات پیرامون یک برنامه کلی برای اصلاحات
ج) شناسایی نیازمندیهای جدید و یا باز مهندسی شده سیستمهای اطلاعاتی برای این برنامه اصلاحی
د) شناسایی نقش احتمالی که فناوری اطلاعات باید در راستای ارضای نیازمندیها به عهده بگیرد
۴) در این رویکرد یک جابجایی در تاکید براطلاعات به جای فناوری وجود دارد، به این معنی که IT نقش اساسی در اصلاحات عصر اطلاعات ندارد
۵)IT تنها وسیله ای برای رسیدن به یک هدف است
۶)IT موجود است، اما در خدمت تغییر در سیستمهای اطلاعاتی است که این تغییر نیز به نوبه خود در خدمت برنامه اصلاحات است
۷) یکپارچه سازی نیاز به یک فعالیت منسجم در تمام گستره سازمانی و در سطح مدیران عالی دارد
۸) در عمل نیز رویکرد یکپارچه سازی می تواند اصلاحات مطلوب را تسریع کند
● موانع رویکرد یکپارچه سازی:
ـ خلاصه دیدگاههای مطرح شده تاکنون
یکپارچه سازی رویکردی است با بیشترین احتمال ایجاد منافع برای اصلاحات عصر اطلاعات، در عین حال این رویکرد از حداقل عمومیت برخوردار است. برخی دلایل این امر عبارتند از:
- عواملی که مانع پیشرفت از مرحله رویکرد "انکار" می شوند
- عواملی که ادامه رویکرد "پرستش" را تشویق می کنند.
- موانعی که اشاعه رویکرد یکپارچه سازی را محدود می کند.
● موانع پیشرفت از مرحله رویکرد انکار:
▪ مهارت و دانش:
کارگزاران عالیرتبه بخش عمومی – اعم از مدیران و سیاستمداران – اغلب دارای مهارتهای IT نیستند و حتی از IT آگاهی هم ندارند.
مدیران عالیرتبه نسبت به حمایت و حتی طرح موضوع اصلاحاتی که شامل IT می شود، بی میل هستند.
▪ مالی
IT به بهای پول فراهم می شود و پول عنصری حیاتی است که در بخش عمومی کمتر عرضه می شود.
فراهم سازی امکانات رایانه ای رومیزی، نرم افزار و پشتیبانی برای دولت هزینه ای بالغ بر ۰۰۰/۱۰ دلار آمریکا برای هر نفر در سال به همراه خواهد داشت.
روسا ادارات دولتی اروپا بیش از ۸۰ درصد از افراد کمبود منابع مالی را مهمترین مانع پیشبرد برنامه های دولت الکترونیکی عنوان کردند.
▪ خطرپذیری:
برنامه های IT به حمایت سیاسی و انگیزش فردی از طرف صاحبان منافع نیازمندند که دراین امر مشارکت کافی ندارند.
IT اغلب در بخش عمومی مخاطره آمیز فرض می شود.
▪ بدگمانی:
یک باور مشترک راجع به اینکه در بسیاری از حالات سیستمهای IT مزایای پیش بینی شده را در برنداشته اند، به وجود آمده است.
شواهد زیادی از ترس کارمندان نسبت به از دست دادن شغلشان با راهیابی رایانه به دفاتر کار وجود دارد.
اضطراب مضاعفی در میان کارکنان در رابطه با کسب مهارت فناوری در سطح عالی ملاحظه می شود
▪ زیرساختار
عدم وجود یک زیرساختار الکتریسیته، مخابرات راه دور و عرضه محلی کالاهای IT و قطعات یدکی و کالاهای مصرفی مربوط به آن
▪ IT راه حلی برای اصلاحات:
در کنار گزارشهای منفی راجع به IT، هیاهوی زیادی نیز پیرامون داستانهای موفقیت آمیز آن برپاست.
فروشندگان IT طلایه داران این حرکت هستند، زیرا آنها نیز مانند هر شرکت دیگری باید سطح فروش محصولات و خدمات خود را برای بقا حفظ کنند
دو شعار توسط فروشندگان مطرح می شود
الف) IT می تواند مسائل دولت را حل کند
ب) فناوری امسال می تواند بهتر از فناوری سال گذشته مسائل را حل کند.
ـ کلیه مشاوران حوزه IT که شغلشان به IT بستگی دارد
ـ کلیه موسسات أموزشی که از طریق أموزش IT به حیات خود ادامه می دهند
ـ تمامی روزنامه نگاران و کارکنانی که مجلات، روزنامه ها و وب سایت های IT را تولید می کنند.
ـ کلیه کارکنان و بخشهای IT در دولت که شغلشان به IT وابسته است
ـ کلیه افراد جامعه دانشگاهی که در علوم رایانه ای و سیستم های اطلاعاتی فعالیت تحقیقاتی دارند.
● فشارهای موسسات خارجی:
سطح متوسط باورهای عمومی در رابطه با IT درطول دو دهه گذشته دستخوش تغییر شده است و معتقدند که به دلیل ارتباطش با مدرنیته، کارآیی و فرصتهای جدید شغلی به آن ایمان آورد.
سیاستمداران بسیار خوشتر دارند که رسانه ها از آنها در کنار مجموعه های رایانه ای جدید عکس بگیرند تا در کنار یک نمودار ارزیابی عملکرد
● تازگی مداوم و ناشناخته بودن ابداعات در IT:
ـ فناوری اطلاعات به حدی پویا در حال تغییرات که تقریباً همیشه در حالت انقلاب به سر می برند
ـ مدیران به درون جریان مداومی از نوآوری کشیده می شوند که بدیع و ناشناخته است
ـ همیشه این وسوسه وجود دارد که راه حل فنی ایده آل در آینده ای نزدیک ظهور خواهد کرد.

دکتر حسین غریبی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی ITanalyze