مدینه منوره

● اعمال و آداب مدینه منوره
مـسـتـحـب اسـت شخصی که به حج مشرف می شود, برای زیارت حضرت رسول (ص ) و حضرت زهرا(س ) و ائمه بقیع (ع ) و سایر مشاهد مشرفه , به مدینه منوره مشرف شود.
از حـضـرت عـلـی (ع ) نـقل شده که : زیارت بیت اللّه الحرام را به زیارت رسول خدا(ص ) و زیارت قـبوری که خداوند حق آنها و زیارت آنها را بر شمالازم نموده تمام کنید, به زیارت آن حضرت امر شده اید و ترک آن جفاست .
و از امـام صـادق (ع ) نقل شده : هر یک از شما حج به جا آورد, پایان حج خود را زیارت ما قرار دهد, که زیارت ما متمم حج است . لـذا بـر زائرین محترم است که نسبت به اعمال مدینه منوره غفلت نورزند و وقت خود را به بطالت نگذرانند, بلکه در این مدت کوتاهی که میهمان رسول خدا(ص ) هستند, حق میهمانی را خوب ادا کـنـنـد و وقـت خودرا در عبادت و زیارت و دعا و نماز, مخصوصا در مسجد رسول اللّه (ص )صرف نمایند, چون در احادیث آمده است یک نماز در مسجدالنبی (ص ),معادل است با هزار نماز, و بـر حـسـب روایـات دیـگـر, بـرابر است با ده هزارنماز در روایت آمده است که چهار قصر از قـصـرهـای بـهشت دردنیاست :
۱) مسجدالحرام
۲) مسجدالنبی (ص )
۳) مسجدبیت المقدس
۴) مـسـجد کوفه .
چه خوب است که زائرین محترم تمام نمازهای یومیه و نمازهای دیگر را (نـمازهای قضا یا نمازهای مستحبی مثل نماز زیارت و نماز خواندن و اهدای ثواب آن به دیگران ), در مسجدرسول خدا(ص ) به جا آورند.
الـبـته شایان ذکر است همان طور که برای مکه مکرمه حرم معینی است - که قبلا بیان شد - برای مـدینه منوره هم در روایات حد حرم بیان شده ,که بین دو کوه عائر و وعیر در شرق و غرب مدینه اسـت کـه ایـن شـهـر رادربـرگرفته , و صید کردن و قطع درخت در این شهر نارواست , هر چند حمل بر کراهت شده است .
● زیارت رسول خدا(ص ) و کیفیت آن
قـبـل از نقل زیارت پیامبر اکرم (ص ) و آداب آن , چند روایت به عنوان تبرک در ثواب زیارت رسول خدا(ص ) بیان می شود, تا ان شاءاللّه با بصیرت کامل به این اعمال بپردازیم .
۱) پـیامبر خدا(ص ) فرمودند:هر کس مرا در حیات من یا پس از مرگ زیارت کند, در روز قیامت در جوار من خواهد بود.
۲) و در حـدیـث دیـگـری آمـده که رسول خدا(ص ) فرمودند: هر کس به زیارت من آید, در روز قیامت شفیع او خواهم بود.
۳) امام حسین (ع ) به پیامبر خدا(ص ) عرضه داشتند: پدرجان ,پاداش کسی که شما را زیارت کند چـیـسـت ؟
, رسـول خدا(ص ) فرمودند:کسی که مرا در حیات من یا پس از مرگم , یا پدر تو را یا بـرادر تـو را زیـارت کـنـد, بـر مـن اسـت کـه در روز قـیامت او را زیارت کنم و از گناهانش اورا خلاص نمایم در روایت دیگر از امام صادق (ع ) نقل شده که فرمودند: هر کس ما رازیارت کند, مانند کسی است که رسول خدا(ص ) را زیارت کرده باشد. آداب زیارت کـسـی کـه مـی خواهد به زیارت رسول خدا(ص ) یا ائمه هدی - سلام اللّه علیهم اجمعین - مشرف شـود, مـسـتـحـب است غسل کند و لباسهای پاکیزه بر تن کند و قدمها را کوتاه بردارد و با وقار و آرامـش بـه طـرف قـبـر رسول خدا(ص ) یا قبور ائمه بقیع (ع ) حرکت کند و در وقت رفتن به این اماکن مقدس , خود را به ذکر و صلوات مشغول کند.
پـسـنـدیـده است زائر برای داخل شدن در حرم , اذن دخول بخواند,چنانچه شیخ کفعمی آورده : هنگامی که خواستی به حرم رسول خدا(ص ) یایکی از مشاهد مشرفه داخل شوی بگوی : اللهم انی وقفت علی باب من ابواب بیوت نبیک صلواتک علیه و اله و قد منعت الناس ان یدخلوا الا بـاذنه فقلت یاایها الذین امنوا لا تدخلـوا بیوت النبی الا ان یؤذن لکم اللهم انی اعتقد حرمة صاحب هـذا المشهد الشریف فی غیبته کما اعتقدها فی حضرته و اعلم ان رسولک وخلفئک علیهم السلام احـیـء عـنـدک یـرزقـون یـرون مـقـامـی ویـسـمعون کلامی و یردون سلامی و انک حجبت عن سـمـعـی کلامهم و فتحت باب فهمی بلذیذ مناجاتهم و انی استاذنک یا رب اولا و استاذن رسولک صلی اللّه علیه واله ثانیا و استاذن خلیفتک الا مام المفروض علی طاعته فلان بن فلان .
و بـه جـای فلان بن فلان نام آن امامی را که می خواهد زیارت کند وهمچنین نام مبارک پدرشان را بـبرد مثلا اگر در زیارت امام حسین (ع ) است , بگویدالحسین بن علی (ع ) و اگر در زیارت امام رضا(ع ) است , بگوید:علی بن موسی الرضا(ع ) وهکذاپس ادامه دهد: والـملائکة الموکلین بهذه البقعة المبارکة ثالثا ءادخل یارسول اللّه ءادخل یا حجة اللّه ءادخل یا ملا ئکة اللّه المقربین المقیمین فی هذا المشهد فاذن لی یا مولای فی الدخول افضل ما اذنت لا حد من اولـیـائک فان لم اکن اهلا لذلک فانت اهل لذلک پس عتبه مبارکه را ببوسد و داخل شود وبگوید: بسم اللّه و باللّه و فی سبیل اللّه و علی ملة رسول اللّه صلی اللّه علیه و اله اللهم اغفر لی وارحمنی و تب علی انک انت التواب الرحیم .
امـا کیفیت زیارت حضرت رسول (ص ) چنین است که چون شخص داخل مسجد آن حضرت شود, نـزد یـک در بـایستد و اذن دخول را بخواندو از درجبرئیل وارد شود و پای راست خود را در وقت دخـول مـقدم بدارد, پس صدمرتبه اللّه اکبر بگوید, سپس دو رکعت نماز تحیت مسجد بگذارد و به سمت حجره شریفه برود و بر آن دست بمالد, آن را ببوسد و بگوید: السلام علیک یا رسول اللّه السلام علیک یا نبی اللّه السلام علیک یا محمد بن عبداللّه السلام علیک یا خاتم النبیین اشهد انک قد بلغت الرسالة و اقمت الصلوة و اتیت الزکوة و امرت بالمعروف و نهیت عـن الـمـنکر و عبدت اللّه مخلصا حتی اتیک الیقین فصلوات اللّه علیک و رحمته وعلی اهل بیتک الطاهرین .
پـس نزد ستون پیش که در جانب راست قبر است و رو به قبله بایستد, به صورتی که دوش چپ او به جانب قبر باشد و دوش راست به جانب منبر, که آن موضع رسول خدا(ص ) است , و بگوید: اشـهـد ان لا اله الا اللّه وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده ورسوله واشهد انک رسول اللّه و انک محمدبن عبداللّه و اشهد انک قد بلغت رسالات ربک و نصحت لا متک و جاهدت فی سبیل اللّه و عبدت اللّه حتی اتیک الیقین بالحکمة والموعظة الحسنة و ادیت الذی علیک من الحق و انک قد رؤفـت بـالـمـؤمـنـین و غلظت علی الکافرین فبلغ اللّه بک افضل شرف محل المکرمین الحمد للّه الـذی اسـتـنـقـذنـا بک من الشرک والضلالة اللهم فاجعل صلواتک وصلوات ملائکتک المقربین و انـبـیائک المرسلین و عبادک الصالحین و اهل السموات والا رضین و من سبح لک یارب العالمین من الا ولین والا خرین علی محمد عبدک ورسولک و نبیک و امینک و نجیک و حبیبک و صفیک وخصتک و صفوتک و خیرتک من خلقک اللهم اعطه الدرجة الرفیعة و اته الوسیلة من الجنة وابعثه مـقـامـامـحـمـودا یـغبطه به الا ولون والا خرون اللهم انک قلت ولوانهم اذ ظلموا انفسهم جؤک فـاسـتغفروا اللّه واستغفر لهم الرسول لوجدوا اللّه توابا رحیما و انی اتیتک مستغفرا تئبامن ذنوبی و انی اتوجه بک الی اللّه ربی و ربک لیغفر لی ذنوبی .
و اگـر حـاجـتی داشته باشد, قبر مطهر را در قسمت پشت کتف خود قراردهد ورو به قبله کند و دسـتها را به دعا بردارد و حاجت خود را بطلبد, که سزاواراست که برآورده شود ان شاءاللّه تعالی , و ابن قولویه به سند معتبر روایت کرده از محمد بن مسعود که گفت دیدم حضرت صادق (ع ) به نزد قبرحضرت رسول (ص ) آمد و دست مبارک خود را بر قبر گذاشت و گفت : اسـئل اللّه الـذی اجـتـبـاک واختارک و هداک و هدی بک ان یصلی علیک پس فرمود: ان اللّه و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین امنوا صلوا علیه و سلموا تسلیما.
شـیـخ در مصباح آورده که چون از دعا کردن در نزد قبر شریف فارغ شدی ,پس به نزد منبر برو و آن را با دست لمس کن و دو قبه پایین آن را که مثل انار است , بگیر و صورت و چشمهای خود را به آن بمال , پس به درستی که در آن شفای چشم است , و نزد منبر بایست و حمد و ثنای الهی به جا آور وحاجات خود را بطلب , پس به درستی که رسول خدا(ص ) فرمود که بین قبر ومنبر من باغی است از بـاغهای بهشت و منبر من بر دری است از درهای بهشت . پس به مقام نبی (ص ) برو و در آنجا هر مـقـدار کـه مـی تـوانـی نـمـازبه جا آور, و هرگاه داخل مسجد می شوی یا بیرون می روی , بر آن حـضرت صلوات بفرست و در خانه فاطمه -صلوات اللّه علیها- نماز بگزار و به مقام جبرئیل (ع ), که در زیر ناودان است , برو, پس به درستی که محل ایستادن جبرئیل (ع ) در وقت اذن دخول خواستن از پیغمبر(ص ) آنجا بوده و بگو: اسئلک ای جواد ای کریم ای قریب ای بعید ان ترد علی نعمتک .
زیارت رسول خدا (ص ) هنگام وداع مرحوم کلینی (ره ) در کتاب شریف اصول کافی به سند صحیح از امام صادق (ع ) نقل کرده , زمـانـی که خواستی از مدینه کوچ کنی , پس ازانجام همه کارهایت غسل کن و به طرف قبر پیامبر اکرم (ص ) برو و آنچه رادر اول ورود انجام دادی , انجام بده و بگو: السلام علیک یا رسول اللّه استودعک اللّه و استرعیک واقرء علیک السلام آمنت باللّه و بما جئت به ودلـلت علیه اللهم لا تجعله آخر العهد منی لزیارة قبر نبیک فان توفیتنی قبل ذلک فانی اشهد فی مماتی علی ما شهدت علیه فی حیوتی ان لا اله الا انت و ان محمدا عبدک ورسولک صلی اللّه علیه و اله .
در ایـنـجـا بـه یک نکته ای اشاره کنیم که در آداب و مستحبات طواف هم بیان شده , و آن این که زائرین اگر فرصت زیارت و نماز به صورت جداگانه برای برادران و خواهران دینی خود را ندارند, می توانند یک زیارت و نماز به نیت همه به جا آورند, چون در روایت آمده که : فاذا انیت قبر النبی (ص ) فقضیت ما یجب علیک فصل رکعتین ثم قف عند راس النبی (ص ) ثم قل : الـسـلام عـلیک یا نبی اللّه من ابی و امی وزوجتی و ولدی و حامتی و من جمیع اهل بلدی حرهم و عـبـده و ابـیضهم و اسودهم فلانساء ان تقول للرجل انی قد اقرات رسول اللّه (ص ) عنک السلام الا کنت صادقا.

منبع : مرکز جهانی اطلاع رسانی آل بیت