سیستم لنفاوی، طحال، تیموس

● سیستم لنفاوی:
سیستم درناژ متشکل از عروق، غدد (نود) و مجاری (داکت) است که مایعاتی از بدن به نام لنف را از سراسر بافت‌های بدن می‌کشد و کانالیزه می‌کند و به داخل جریان خون (سیرکولاسیون) بر می‌گرداند. سیستم لنفاتیک، قسمت بزرگی از سیستم ایمنی بدن است که با عفونت و سرطان می‌جنگد.
سیستم لنفاتیک از گروهی عروق تشکیل شده است که در سراسر بدن پراکنده هستند و در جاهای زیادی توسط ارگان‌ها یا غده‌هائی به نام غدد لنفاوی (لنف نود) از هم جدا می‌شوند. در جریان فونکسیون‌های طبیعی بدن ،مایع از دیواره‌های مویرگ‌های سیستم سیر کولاسیون خونی خارج می‌شود تا به سلول‌های بدن اکسیژن و غذاهای اصلی برساند.
بیشتر این مایع از راه دیواره‌های مویرگی با همراه داشتن کربن دی‌ اکساید و سایر فرآورده‌های دفعی به داخل سیرکولاسیون خونی برمی‌گردد ولی مقداری از این مایع در بافت‌های بدن جمع می‌شود و مستقیماً به داخل عروق لنفاتیک وارد می‌شود و این عروق مایع را به قلب برمی‌گردانند، درست همان طور که سیستم سیرکولاسیون خونی انجام می‌دهد، اما مایع داخل سیستم لنفاتیک ابتدای در غدد لنفاوی (لنف نودها) فیلتره می‌شود زیرا در لنف نودها گلبول‌های سفید متخصصی به نام لنفوسیت، باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر ارگانیسم‌های خطرساز را از بین می‌برند و بافت‌های صدمه دیده را ازجریان خارج می‌کنند. لنفوسیت‌ها همان‌گونه که می‌توانند در سیستم لنفاتیک جریان داشته باشند، از راه لنف نودها هم می‌توانند داخل سیر کولاسیون خونی بشوند و هم می‌توانند از آن خارج شوند و در سراسر بدن حضور پیدا کنند زیرا هر لنف نود برای خودش ورید و شریان دارد که او را به سیرکولاسیون خونی مرتبط می‌کند.
غدد لنفاوی در سراسر بدن به صورت مجتمع وجود دارد مثلاً در آرم پیت (حفره‌ی زیر اتصال بازو به شانه، زیر بغل) و کشاله‌ی ران. وقتی قسمت به خصوصی از بدن عفونی شود، عروق لنفاوی، گلبول‌های سفید و میکرو ارگانیسم‌های خطرساز هر دو را به نزدیک‌ترین لنف نودها می‌برند تا در آنجا پاکسازی شوند، لنف‌نودها ممکن است خودشان هم در جریان مقابله با ارگانیسم‌های مهاجم عفونی شوند (در جنگ‌ها ۲ طرف ضایعه می‌بینند). عروق لنفاوی همچنین برای جذب شدن چربی‌ها به داخل روده‌ها کمک می‌کنند، چطور؟ در میان دیواره‌های روده‌ی کوچک یک رگ لنفاوی به نام لاکتئال به داخل ویلوزیته‌ها (برجستگی‌های نازک داخل روده که از راه آن مواد غذایی جذب می‌شوند) نفوذ دارد و گلبول‌های چربی را جذب می‌کند. این چربی‌ها به داخل سیستم لنفاوی کانالیزه می‌شوند تا بتوانند در سیرکولاسیون خونی تخلیه شده و در سراسر بدن چرخش کنند.
لنف‌ نودها ساختمان قلوه‌یی شکل دارند (مثل کلیه‌ها) و در طول عروق لنفاوی لوکالیزه هستند. مایعاتی که گلبول‌های سفید خون و متخصص آنها لنفوسیت را در بر دارند و در سراسر بدن در چرخش هستند، از راه سیستم مجتمع غدد و رگ‌های لنفاوی هم به سیستم عروق خونی متصل به آنها وارد می‌شوند و هم اینکه از سیرکولاسیون خارج می‌شوند و چون غدد لنفاوی، طحال و تیموس ارگان‌هایی برای نگه‌داشتن لنفوسیت هستند، سیستم لنفاتیک عامل اصلی سیستم ایمنی برای دفاع در برابر عفونت است. و اکنون اشاره‌یی به ۳ موضوع می‌کنیم و سپس بحث این مقاله را پی می‌گیریم:
۱) شرح بافت‌ها
۲) شرح غدد لنفاوی‌
۳) شرح مجاری لنفاوی (داکت‌ها)
بافت‌ها گروهی از سلول‌های مثل هم هستند که برای انجام دادن فونکسیون مخصوص گرد هم آمده‌اند. بدن انسان دارای ۴ نوع بافت است:
▪ بافت اپی تلیال که پوست ‌و مامبران‌های موکوس را تشکیل می‌دهد که در ارگان‌ها و ساختارهایی از قبیل عروق خونی و لنفاوی، سیستم تنفسی، معده، واژن و روده جای گرفته‌اند.
▪ بافت هم بند که عبارتند از بافت چربی و تاندون‌ها (که از ساختمان‌های بدن حمایت می‌کنند).
▪ بافت عضلانی که سه نوع متفاوت و مشخص دارد (بافت عضلانی اسکلتی ارادی، بافت عضلانی صاف و بافت عضلانی قلبی که این هر دوی اخیر غیر ارادی هستند) واین هر ۳ بافت‌های عضلانی برای حرکت دست‌ها و پاها و تشکیل دادن تقریباً هم قلب، ریه‌ها و ارگان‌های داخلی رسالت دارند.
▪ بافت عصبی که سلول‌هایی به نام نورون‌ را می‌سازند که امواج شیمیایی - الکتریکی را دریافت و هدایت می‌کند. مغز، طناب نخاعی و عصب‌ها از این بافت‌ هستند.
● غدد لنفاوی (لنف نودها):
توده‌های قلوه‌یی شکل هستند و توسط کپسولی از بافت همبند احاطه شده‌اند و در سراسر عروق لنفاوی گسترده هستند و یکی از فونکسیون‌های مهم آنها این است که با تعداد زیادی لنفوسیت‌ که در اختیار دارند جریان لنف را که از داخل آنها عبور می‌کنند فیلتره می‌کنند.

دکتر عبدالپیمان علویان
بیهوشی

منبع : هفته نامه پزشکی امروز