آرایش جنگی در دو جبهه اقتصادی

افزایش بهای نفت و رشد کمی و ظاهری در امد های ارزی کشور باعث خرسندی و امیدواری بسیاری برای بهبود وضع اقتصادی کشور شده است .
متاسفانه بسیاری از تحلیل ها و امارگریهای نحله های سیاسی و اقتصادی کشور بدون توجه به آثار و عواقب تحولات بازار نفت توقعاتی را مطرح میکنند که ناشی از نگاه عمیق و همه جانبه به علل موجده و مبقیه این شرایط نیست .
آنچه در ذیل می آید مروری گذرا بر یک سری واقعیت های بین المللی است که یقینا در بررسی عمیق تر و علمی تر اشتباه بودن بسیاری از توقعات را اثبات میکند.
برای درک بهتر این موضوع خوب است بدانیم که:
۱) کشورهایی که از اقتصاد تک پایه ای مانند نفت بهره می‌جویند و با فروش نفت امرار معاش میکنند و یا توسعه می‌یابند میزان صادرات و واردات آنان به گونه‌ای است که تمامی کالاهای مورد نیاز و فنی خود را به قیمت فروش منابع بین نسلی به دست می‌آورند. (از مواد خوراکی گرفته تا صنعتی)
۲) انسجام اروپا بعنوان اتحادیه اروپا، پول ملی یکسان و حرکت‌های منسجم سیاسی واقتصادی آرام آرام آنان را بصورت رقیب جدی اقتصادی و تکنولوژیک و سیاسی آمریکا تبدیل نموده به طوری که در سال‌های گذشته حتی در ایران بحث مبادلات با غرب، با تئوری اروپا منهای آمریکا مطرح می‌گردید.
۳) رشد اقتصادی چشم گیر چین وحضور در تمامی بازارهای جهان، چین رابه قطب جدید اقتصادی سیاسی و رقیب دیگر آمریکا در منطقه آسیا مطرح کرده است.
۴) هم اروپا هم چین نیازمند به سوخت فسیلی وانرژی برای ادامه حیات درصحنه رقابت وحتی حفظ خود هستندو هم کشورهای تولید کننده نفت نیازمند به فروش آن و ادامه حیات خویش.
باتوجه به مسائل فوق حرکت‌های سیاسی، نظامی، اقصادی آمریکا میبایست به گونه‌ای شکل می گرفت که بر گلوگاه‌های اروپا-چین وتولید کنندگان چنگ بیاویزد و با مهار چند جانبه اروپا، چین و آسیا بر کل جهان سیطره نوین داشته باشد و از طرف دیگر با ایجاد بحران‌های کاذب زمینه‌ این فشار را چند برابر نماید.
افزایش قیمت نفت که پیش بینی ۱۰۰ دلار آن به راحتی در دسترس است، باعث فشار سنگین بر اروپا و چین که بیشترین وابستگی به انرژی رادارند بویژه چین که رشد اقتصادی مطلوبی را بدست آورده است بسیار کارساز بوده به طوری که اتحادیه اروپا و سران صنعتی کاملاً تابع آمریکا گردیده ، در عوض آمریکا با کاهش توان برابری دلار در قبال ارزهای کشورهای دیگر مانند یورو،ین و یوان، این حرکت اروپاییان را قدردانی کرد.
مختصات شرایط جدید به اختصار عبارت است از:
الف) درآمد دلاری برای صادر کنندگان نفت به دلیل قیمت گذاری سنتی نفت با دلار
ب) تامین بیش از ۶۰ درصد نیازهای این کشورها از بازارهای ین ،یوان و یورو
ج) سقوط ۳۰ درصدی ارزش دلار در مقابل این ارزها به معنی کاهش قدرت خرید صادر کنندگان نفت به همان مبزان
د) افزایش ۱۰ تا ۴۰ درصدی قیمت محصولات اروپایی از روغن وشکر گرفته تا دارو ،ماشین الات ، لوازم منزل ومواد اولیه به بهانه افزایش قیمت نفت.
هـ) توسعه و ادامه تسلط آمریکا بر منابع انرژی و دامن زدن به تشنجات بین المللی برای حفط روند صعودی قیمت نفت.
در این میان روسیه و آمریک به عنوان بزرگترین تولید کنندگان نفت و کالاهای اساسی منافع دو سویه از این
شرایط میبرند . در این شرایط آمریکابا استفاده از راهکارهای زیر بیشتر از رقبای خود سود برده ،باتسلط بر چاه‌های نفت این عراق با اکتشافات و استخراج چاه‌های نفتی حتی با افزایش تولید بیش از ۴ میلیون بشکه در روز و فروش در بازار رو به رشد فعلی بهره برداریهای متعددی میکند از جمله:
▪ هزینه های لشکر کشی راتامین میکند.
▪ چین و اروپا را کنترل می‌کند.
▪ اجناس اولیه را به کشورهای تولید کننده نفت گران می‌فروشد .
▪ تورم را به عنوان یک ابزار فشاردر کشورهای حاشیه منطقه افزایش می‌دهد و حتی بر همسایگان آنان که خریداران نفت هستند، مثل ترکیه و پاکستان و حتی در آفریقا و با رشد قیمت‌ها فشارهای لازم اقتصادی را بر دولت‌های مورد نظر وارد می‌کند.
با چنین برداشتی به نظر میرسد آمریکاییها به هیچ وجه به دنبال اتمام پرونده های پر تنش منظقه ای مانند اشغال عراق و افغانستان ، بحران فلسطین و لبنان،تشنجات مدیریتی در ترکیه و پاکستان و پرونده هسته ای ایران نخواهند بود. لذا در این شرایط هوشیاری سیاستمداران و اقتصاددانان کشور در الزامی است . در صورتی که سیاست‌های ملی و مناسب اقتصادی اتخاذ نشود ،بی اضباطی های مالی ،رشد غیر متعارف نقدینگی، رشد بی رویه واردات کالاهای مصرفی، اعمال هزینه های نا متناسب با تواناییهای ملی به دوام و توسعه تورم ،بیکاری و ناکارامدی بخش خصوصی منتهی شده ،مانند سربازان نفوذی دشمن در داخل عمل خواهد کرد.
محورهای مهم سیاستگذاریهای اقتصادی در شرایط فعلی میتواند موارد زیر باشد:
▪ حذف دلار از معیارهای تنظیم بودجه کشور
▪ حذف دلار از معاملات نفتی اوپک
▪ انضباط مالی
▪ هدایت نقدینگی و اعتبارات به تولید و خدمات مفید
▪ کاهش تسهیلات مصرفی و تورم زا
▪ افزایش ثبات در سیاتگزاریها و وحدت رویه در حمایت از فعالیت های بخش های غیر دولتی
انشاءالله تصمیم گیران اقتصادی کشور با کارآمد کردن بدنه کارشناسی تحت امر خود و هوشمندی درایت دفاع مقدس اقتصادی را به فتحی دیگر ختم کنند.

دکتر سید ابوالقاسم موسوی

منبع : روزنامه عصر اقتصاد