بیماری weather fleck ناشی از آلودگی هوا در توتون

آلودگی هوا مهمترین عامل تغییر و تعویض انرژی است که با کمک فاکتورهای متعددی بشرح زیر انجام می گیرد. آب، دی اکسید کربن ،‌دی اکسید گوگرد ، اسید سولفوریک ،‌اکسید ازت، اسید فلئورید ریک، اسید سولفید ریک‌، اوزان، ‌اتیلن، آلکالوئیدها ، دوده و ترکیبات کربو هیدروژن دار (هیدروکربورها)‌و همچنین مواد دیگری نظیر ترکیبات رادیو اکتیو و ضایعات مواد آلی و معدنی،‌ باعث آلودگی محیط زیست می شوند...
آلودگی هوا مهمترین عامل تغییر و تعویض انرژی است که با کمک فاکتورهای متعددی بشرح زیر انجام می گیرد. آب، دی اکسید کربن ،‌دی اکسید گوگرد ، اسید سولفوریک ،‌اکسید ازت، اسید فلئورید ریک، اسید سولفید ریک‌، اوزان، ‌اتیلن، آلکالوئیدها ، دوده و ترکیبات کربو هیدروژن دار (هیدروکربورها)‌و همچنین مواد دیگری نظیر ترکیبات رادیو اکتیو و ضایعات مواد آلی و معدنی،‌ باعث آلودگی محیط زیست می شوند، و می توانند بر روی توتون تأثیر زیادی بگذارند ، مثلاً آلودگی یک مزرعه توتون توسط علف کش از مزرعه مجاور.
در مورد تأثیر آلودگی هوا بر روی محصولات کشاورزی گزارشات مختلفی وجود دارد ولی در این قسمت اختصاصاً به اثرات آلودگی هوا روی توتون پرداخته می شود: اینکه گیاهان در برابر مواد آلوده کننده هوا حساس هستند بر کسی پوشیده نیست، اولین گزارش در این رابطه راجع به عکس العمل شدید مسمومیت نوعی توتون( نیکوتینا کلوتینوزا) که در حومهٔ لوس آنجلس کاشته می شود ، نسبت به مه دود بوده است . حدود واکنش گیاه بین ظاهر شفاف سطح زیرین برگ تا کاملاً نکروزه شدن آن بوده است. میزان خسارات وارده به مرحلهٔ رشد و تکامل سلولها بستگی دارد . خسارات وارده به برگها در جایی که استوماتها فعال بوده اند و هوای کثیف اطراف می توانست از طریق روزنه های ثانوی و فضای بین سلولی بطور مستقیم با بافت داخلی در تماس باشند بیشتر بوده است.
بیماری weather fleck توتون یک اختلال فیزیولوژیکی در برگ است و بستگی به افزایش اوزون دارد. محققین به این نتیجه رسیده اند که بین زخمی شدن طبیعی در مزرعه و زخم ایجاد شده توسط اوزون در شرایط کنترل شده هوا که منجر به ایجاد بیماری weather fleckگردید، شباهت وجود دارد. حساسیت برگ توتون در برابر اوزون و خسارت weather fleck به یک سری از عوامل مثل استعداد ژنتیکی رسیدگی فیزیولوژیکی گیاه، شرایط رشد و نمو، میکرو کلیما و میزان اوزون بستگی دارد. با پیشرفت رسیدگی حساسیت نسبت به اوزون کمتر می شود . شدت حملهٔ‌ این بیماری با شرایط آ ب و هوایی و تکنیک کشت بهم پیوسته است.
تشکیل لکه ها و شدت حملهٔ بیماری به مقدار زیادی با میزان بارندگی و درجه حرارت هوا ارتباط متقابل دارد و به عبارات دیگر خسارت بیماری در سالهای پر باران در حرارت های پایین پس از بارندگی بیشتر است. حساسیت زیادتر در مقابل اکسید کننده های هوا در دورهٔ رشد با درجات بیشتر حرارت ارتباط مستقیم دارد و حالا آنکه بین عوامل بیماری زا در محیط و میزان خسارت در حرارت های بین ۱۰ و ۲۵ درجه سانتی گراد همبستگی منفی وجود دارد. تعدادی از دانشمندان اعتقاد دارند که بطور کلی مقاومت برگ در برابر اوزون با بسته شدن استوماتها و مقداری آب افزایش می یابد. اوزون سرعت جذب آب در قطعه برگ را کاهش می دهد. با مصرف ۱۹ نوع مواد جلوگیری کننده فتوسنتز خسارت حاصله از اوزون در برگ توتون کنترل گردید. تعدادی از مواد بازدارنده چنانچه یکساعت قبل از بکارگیری اوزون مصرف شوند دارای تأثیر زیادی هستند و اگر اوزون ۲۴ ساعت بعد مصرف شود تأثیر تعداد دیگری از مواد بازدارنده بیشتر می شود.
اوزون سبب افزایش ازت پروتئین و از طرف دیگر کاهش نیترات و ازت کل محلول در برگ می گردد. برگهایی که در اثر اوزون شدیداً خسارت دیده اند ، میزان نیکوتین و خاکستر محلول در آب کاهش و مقدار ازت کل آنها افزایش داشته است .
واریاته های مختلف توتون در مقابل اوزون، واکنش های گوناگونی دارند، امروزه بهترین طریق جلوگیری از خسارت آلودگی هوا بر روی توتون،‌ کاشت واریاته های مقاوم است، برای انتخاب بوتهٔ مقاوم از نشاء های ۴ تا ۶ برگی مقاوم به اوزون بعنوان پایه انتخاب می شوند، زیرا که نشا‌ء های انتخابی مزرعه نیز در طول دورهٔ‌ رشد همچنان مقاومت خود را حفظ می کنند ولی نشاء های حساس در مزرعه به همان حالت اولیه خود باقی می مانند. در مورد حساسیت به اوزون بر روی ژنوتیپ و واریاته های زیادی از توتون های پر کنندهٔ سیگار پنسیلوانیا)‌، آزمایشات زیادی انجام شده، و در این آزمایشات نشان داده شد که بیماری weather fleck به شرایط موجود منطقه کشت نیز بستگی دارد.

نوشته شده توسط سید برنا رستمکلایی

منبع : مجله کشاورز جوان