پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


دانستنی‌های بورس


دانستنی‌های بورس
● بورس چیست؟
بورس بازاری است که به صورت متشکل و رسمی فعالیت می‌کند. بورس دارای انواعی است که عبارتند از:
۱) بورس اوراق بهادار
۲) بورس کالا
۳) بورس ارز
۴) بورس اوراق مشتق
● بورس اوراق بهادار چیست و چه وظیفه ای دارد؟
بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و رسمی است که اوراق بهادار پذیرفته‌شده در آن براساس قوانین و مقررات خاصی بین خریداران و فروشندگان داد و ستد می‌شود. وظیفه اصلی بورس اوراق بهادار فراهم آوردن بازاری شفاف (ارائه اطلاعات کامل برای خریداران و فروشندگان) برای داد و ستد اوراق بهادار است.
● خرید و فروش سهام در بورس به چه شکل انجام می‌شود؟
خرید و فروش سهام در بورس بوسیله کارگزاران و از طریق سیستم رایانه ای انجام می شود.
به این ترتیب که کارگزاران به وکالت از سهامداران سفارشات خرید و فروش را وارد سیستم معاملات می کنند.
معاملات در سیستم براساس روش حراج دوطرفه انجام می شود. یعنی نوبت های خرید براساس قیمت های بیشتر در هر لحظه و نوبت های فروش براساس کمترین قیمت در هر لحظه مرتب می‌شوند و هر زمان که بهترین قیمت خرید و بهترین قیمت فروش برابر شد معامله بر روی سهام انجام می شود.
● کارگزار چیست؟
کارگزار شخصی حقوقی (شرکتی) است که خرید و فروش سهام توسط وی صورت می گیرد.
مجوز کارگزاری به افرادی داده می شود که علاوه بر داشتن برخی ویژگی‌ها از قبیل سوابق حرفه‌ای، قبولی در آزمون و امین بودن، مطابق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی می بایست شرایط عضویت در کانون کارگزاران، پذیرش در بورس اوراق بهادار و مجوز فعالیت در بورس را دارا باشند.
●کد معاملاتی چیست و نحوه دریافت آن چگونه است؟
داد و ستد در سیستم معاملات از طریق کد معاملاتی صورت می گیرد. کد معاملاتی، کد ثابتی است که از طریق آن سرمایه گذار در سیستم معاملات شناسایی می شود.
این کد که براساس مشخصات فردی سرمایه گذار ایجاد شده است. متشکل از سه حرف اول نام خانوادگی فرد سرمایه گذار و یک عدد پنج رقمی است که به صورت اتوماتیک توسط سیستم رایانه ای مشخص می شود. لذا خرید و فروش اوراق بهادار مشروط به دریافت کد معاملاتی است که این امر از طریق کارگزار و با ارائه مستندات شناسایی سرمایه گذار نظیر شناسنامه و کد ملی امکانپذیر است.
دریافت کد معاملاتی برای اشخاص حقوقی (شرکتها) مستلزم ارائه اساسنامه و روزنامه رسمی شرکت است.
● هزینه داد و ستد سهام در بورس اوراق بهادار برای سهامدار به چه میزانی است؟
مبلغی که خریدار برای سفارش های خرید می پردازد عبارت از ۴/۰ درصد ارزش خرید بابت کارمزد کارگزار و ۱۵/۰ درصد ارزش خرید بابت کارمزد گسترش بورس است. برای سفارش های فروش، علاوه بر کارمزد کارگزار و کارمزد گسترش بورس، ۵/۰ درصد از محل فروش بابت مالیات پرداخت می شود. حداقل کارمزد کارگزار ۰۰۰/۱۵ ریال و حداکثر آن ۱۰۰ میلیون ریال می باشد.
● وجه حاصل از فروش سهام چه زمانی قابل وصول است؟
وجه حاصل از فروش سهام، سه روز کاری پس از انجام معامله قابل دریافت است. روزهای کاری، ایام هفته به جز روزهای پنجشنبه و تعطیلات رسمی می باشد.
● چه زمانی برگه سهام خریداری شده به دست خریدار می رسد و از چه موقع قابل فروش است؟
گواهینامه نقل و انتقال و سپرده سهام یک روز کاری پس از انجام معامله، در محل کارگزاری، آماده تحویل به خریداران سهام است. فروش سهام خریداری شده نیز از هنگام دریافت گواهینامه نقل و انتقال و سپرده سهام امکانپذیر می باشد.
● چرا قیمت سهام کاهش می یابد؟
قیمت سهام هر لحظه و بر اثر تغییرات عرضه و تقاضای بازار قابل تغییر است. اگر تعداد فروشندگان یک سهم از تعداد خریداران آن بیشتر باشد، یعنی عرضه یک سهم برای فروش بیش از میزان تقاضای آن برای خرید باشد، قیمت آن سهم کاهش می یابد و برعکس.
برای تشریح رفتاری که به تغییرات عرضه و تقاضا در بازار سهام می انجامد و سبب می شود برخی خواهان یا خریدار یک سهم شوند و برخی دیگر رویگردان یا فروشنده آن باشند، نظریه های مختلفی شکل گرفته است. برخی معتقدند اصلی ترین عامل شکل دهنده قیمت سهم شرکت نظر سرمایه‌گذاران در مورد ارزش واقعی آن شرکت است.
در این راستا، کاهش قیمت سهام می تواند در اثر عوامل درونی و برونی مختلفی اعم از امور مالی شرکت و مسایل کلان سیاسی و اقتصادی جهان، کشور و صنعتی باشد که شرکت در آن فعالیت می کند.
همچنین در اکثر مواقعی که شرکتها به سهامداران سود پرداخت می کنند یا سرمایه شرکت را افزایش می دهند قیمت سهام کاهش می یابد و این کاهش قیمت کاملا طبیعی است. چراکه مثلا در زمان افزایش سرمایه، تعداد سهام افراد به همان میزان که سرمایه شرکت افزایش می یابد زیاد می‌شود و افزایش تعداد سهام تا حدودی کاهش قیمت را جبران می کند.
● مجمع عمومی چیست و انواع آن کدام است؟
مجمع عمومی شرکت سهامی، از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می شود. مقررات مربوط به حضور عده لازم برای تشکیل مجمع عمومی و آراء لازم جهت اتخاذ تصمیمات، در اساسنامه شرکت معین خواهد شد، مگر در مواردی که به موجب قانون تکلیف خاصی برای آن مقرر شده باشد.
براساس قانون تجارت، مجامع عمومی شرکت‌های سهامی به ترتیب عبارتند از مجمع عمومی موسس، مجمع عمومی عادی و مجمع عمومی فوق‌العاده.
● افزایش سرمایه چیست؟
هرگاه شرکت برای توسعه فعالیت‌های خود به منابع مالی جدید نیاز داشته باشد، با پیشنهاد هیئت مدیره، سهامداران شرکت افزایش سرمایه را در جلسه مجمع عمومی فوق‌العاده مورد بررسی و رای‌گیری قرار می‌دهند تا سرمایه شرکت به میزان موردنظر افزایش یابد.
● روش‌های افزایش سرمایه کدام است؟
شرکتها از سه روش می توانند سرمایه می توانند سرمایه خود را افزایش دهند.
الف) از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جایزه
ب) از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم
ج) از محل صرف سهام
در روش اول شرکت، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به سهامداران می دهد و برای این کار نیازی به پرداخت وجه توسط سهامداران نمی باشد.
در روش دوم شرکت، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به ازای دریافت ۱۰۰۰ ریال برای هر حق تقدم (به قیمت اسمی سهم) به سهامداران می فروشد.
در روش سوم با سلب حق تقدم سهامداران، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازار مورد پذیره‌نویسی کلیه متقاضیان قرار می گیرد.
● در چه صورت افزایش سرمایه شرکت به سهامداران تعلق می گیرد؟
افزایش سرمایه به سهامداری تعلق می گیرد که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوق العاده شرکت مبنی بر افزایش سرمایه، مالک سهام شرکت باشد.
● چه فرقی بین سهام سپرده و غیرسپرده وجود دارد؟
سهام سپرده شده در سیستم معاملاتی سازمان بورس قابل معامله می باشد و برگه سهم آن توسط سازمان بورس چاپ شده است. اما سهام غیرسپرده در سازمان بورس قابل معامله می باشد و برگه سهم آن توسط شرکت مربوطه چاپ شده است.
● برای سپرده کردن سهام چه باید کرد؟
برای سپرده کردن سهام غیرسپرده برگه سهم شرکت، به یکی از کارگزاران بورس در تالارهای معاملاتی تحویل داده می شود تا پس از تحویل آن به سازمان بورس، برگه سهم شرکت باطل و برگه سهم سپرده شده توسط سازمان بورس چاپ و سپس تحویل کارگزار مربوطه شود.
● در چه شرایطی نماد یک شرکت توسط بورس متوقف می شود؟
در صورت وقوع هریک از موارد زیر نماد شرکت متوقف می شود:
۱) هنگام برگزاری مجامع عمومی،
۲) تغییر محل شرکت،
۳) تعدیل،
۴) افزایش سرمایه،
۵) تعیین اعضای هیئت مدیره،
۶) عدم ارائه اطلاعات شفاف به بورس.
● سود تقسیمی هر سهم (DPS) چیست؟
همه ساله شرکت‌ها بخشی از سود خالص را مطابق قانون (ذخیره قانونی) و بخشی را براساس نیاز شرکت نزد خود نگهداری می کنند و مابقی را بین سهامداران تقسیم می نمایند.
بنابراین سود تقسیمی هر سهم از تقسیم کل سود قابل تقسیم به تعداد سهام شرکت بدست می‌آید.
● سود شرکت‌ها چه زمانی پرداخت می‌شود؟
طبق قانون تجارت، در صورتی که در مجمع عمومی عادی سالیانه، تقسیم سود تصویب شود، شرکت باید حداکثر ظرف ۸ ماه از تاریخ تصویب، DPS را به سهامداران پرداخت کند.
● برای اطلاع از نحوه دریافت سود نقدی هر سهم شرکت، (DPS) باید به کجا مراجعه کرد؟
برای اطلاع از مبلغ و نحوه دریافت DPS هرشرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، می توان با واحد اطلاع رسانی تالارهای معاملاتی و یا با امور سهام شرکت مربوطه ارتباط برقرار کرد.
● سود نقدی هر سهم شرکت به چه سهامداری تعلق می گیرد؟
سود هر سهم به سهامداری تعلق می گیرد که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی سالیانه شرکت، مالک آن سهم باشد.
● اندوخته قانونی چیست؟
هیئت مدیره هر شرکت مکلف است هر سال ۵ درصد از سود خالص شرکت را با عنوان اندوخته قانونی ذخیره نماید. همین که اندوخته قانونی به ۱۰ درصد کل سرمایه شرکت رسید، ذخیره کردن آن اختیاری است.
منبع : شرکت مخابرات استان تهران


همچنین مشاهده کنید