ارتباط کار شیفت شب با سرطان

زمانی صحبت از ارتباط سیگار کشیدن با سرطان ریه، به مثابه کفرگویی علمی بود و اکنون، این نظر که در ابتدا بی‌اساس و غیرقابل قبول تلقی می‌شد به تدریج مورد قبول همگان قرار می‌گیرد: کار در شیفت شب می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
ماه آینده آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (‪ (IARC‬که شاخه ویژه مطالعات سرطانی در سازمان بهداشت جهانی است، کار شیفت شب را به عنوان یک عامل احتمالی سرطان زا طبقه‌بندی خواهد کرد.
به این ترتیب، کار شیفت شب در رده دیگر عوامل سرطانزا مانند استروییدهای آنابولیک (مواد نیروزا)، پرتوهای فرابنفش و دود موتور دیزلی قرار می‌گیرد.
ثابت شدن درستی تئوری خطر کار شیفتی، می‌تواند روی کار میلیون‌ها تن اثر بگذارد. طبق برآورد کارشناسان، حدود ‪ ۲۰‬درصد جمعیت شاغل در کشورهای توسعه یافته در شیفت‌های شب کار می‌کنند.
یک استاد متخصص اپیدمیولوژی سرطان در مرکز مطالعات سرطان مرکز بهداشتی دانشگاه کنتیکات، مطرح کردن خطر کار در شیفت شب را چرخش شگفت‌آوری در عقاید دانشمندانی خواند که قبلا این عقیده را بی‌اساس توصیف می‌کردند.
این استاد که ریچارد استیونس نام دارد، در سال ‪ ۱۹۸۷‬با چاپ مقاله‌ای احتمال ارتباط میان نور شب با سرطان سینه را مطرح کرده بود.
در آن زمان، او تلاش می‌کرد دریابد که چرا از دهه ‪ ۱۹۳۰‬موارد سرطان سینه در کشورهای صنعتی از دهه ‪ ، ۱۹۳۰‬زمانی که کار شب ، نشانه پیشرفت تلقی می‌شد، ناگهان شروع به رشد شدید کرد.
اکثر دانشمندان با مقاله استیونس ناباورانه برخورد کرده و از آن شگفت زده شدند اما در سالهای اخیر چندین مطالعه ثابت کرده است زنانی که مدت طولانی در شیفت شب کار می‌کنند، واقعا در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه قرار دارند و نیز حیواناتی که الگوی روشنایی و تاریکی شان با یکدیگر عوض می‌شود، گرفتار تومورهای بیشتری می‌شوند و زودتر می‌میرند.
برخی مطالعات نیز نشان داده‌است که احتمال ابتلای مردان شب کار به سرطان پروستات بیشتر از دیگران است.
اما از آنجا که این مطالعات عمدتا روی پرستاران و کارکنان خطوط هوایی صورت گرفته است، برای تایید یا تکذیب این یافته‌ها باید مطالعات بیشتری روی گروه‌های مختلف انجام گیرد.
ممکن است هنوز بسیاری از کارشناسان نسبت به این عقیده که ممکن است کار در شیفت شب احتمال سرطان را بیشتر کند، بدبین و مردد باشند اما احتمالا زمانی که شاخه مطالعات سرطانی سازمان بهداشت جهانی نتیجه تحلیل‌هایش که حاصل یک همایش کارشناسی در ماه اکتبر است، منتشر کند، بسیاری از آنان متقاعد خواهند شد.
نتیجه این تحلیل قرار است در شماره ماه دسامبر مجله "سرطان‌شناسی لنست ‪ "Lancet Oncology‬چاپ شود.
انجمن سرطان آمریکا اعلام کرد که به احتمال زیاد، در پی انتشار طبقه‌بندی جدید ‪ ،IARC‬کار شیفتی را به فهرست "عوامل احتمالی سرطانزا" اضافه خواهد کرد. تاکنون این انجمن اثر کار شیفتی را اثری نامطمئن، موضوع مورد اختلاف نظر و یا اثبات نشده، دانسته است.
دانشمندان اذعان می‌دارند که شواهد ارتباط میان سرطان و کار در شیفت شب محدود است اما عنوان "احتمالی" بدان معناست که رابطه‌ای میان این دو قابل تصور است.
"وینسنت کوگلیانو"، مدیر برنامه مونوگرافس ‪ "Monographs‬در ‪ ،IARC‬که در مورد طبقه‌بندی عوامل سرطانزا تصمیم می‌گیرد، گفت "نشانه‌ها مثبت است." وی افزود "در مردم شب کار به اندازه کافی یک الگو تکرار شده است که بتوان تشخیص داد در این گروه، سرطان بیشتر است اما نمی‌توانیم احتمال دخیل بودن عوامل دیگر را رد کنیم."
در تحقیقی که انجام شده، وجود رابطه میان مردم شب کار با بالا رفتن میزان ابتلا به سرطان را مطرح می‌کند اما بازهم علت سرطان می‌تواند چیز دیگری باشد که مردم شب کار انجام می‌دهند و در تحقیقات منظور نشده است.
دانشمندان گمان دارند که کار شیفت شب خطرناک است زیرا این کار ریتم شبانه‌روزی بدن یا ساعت زیستی بدن را به هم می‌زند. هورمون ملاتونین که می‌تواند ایجاد تومور را سرکوب کند، معمولا شب‌ها در بدن تولید می‌شود.
نور، تولید ملاتونین را متوقف می‌کند بنابراین، افرادی که شب‌ها زیر نور مصنوعی کار می‌کنند، در بدن خود ملاتونین کمتری دارند و همین موضوع است که به گمان دانشمندان، می‌تواند احتمال ایجاد غده‌های سرطانی در آنها را افزایش دهد.
محروم شدن از خواب نیز می‌تواند عامل دیگری باشد. افرادی که شب کار می‌کنند، معمولا نمی‌توانند چرخه‌های روز و شب خود را بطور کامل جابجا کنند.
مارک رئا، مدیر مرکز تحقیقات نور در "موسسه پلی‌تکنیک رنسلر" نیویورک، که در هیات کارشناسان بهداشت جهانی حضور نداشته است، می‌گوید " افراد شب کار در واقع بیشتر شبیه به افراد روزکاری هستند که سعی می‌کنند شب‌ها بیدار بمانند."
نداشتن خواب کافی، دستگاه ایمنی بدن را در مقابل حملات، آسیب‌پذیر می‌سازد و از قدرت آن برای مقابله با سلولهایی که بالقوه سرطانی هستند، می‌کاهد.
برهم زدن ریتم‌های طبیعی نیز می‌تواند برهم خوردن دیگر وظایف ضروری بدن را به دنبال داشته باشد. رئا گفت "زمان‌بندی بسیار مهم است. برخی فرآیندهای بدن مانند تقسیم سلولی و ترمیم دی‌ان‌آ در زمانهای معین و مرتبی صورت می‌گیرند."
اما اگر بدن لازم داشته باشد در زمانی غیرعادی کاری انجام دهد، مثلا در نیمه شب برای کمک به هضم غذا انسولین ترشح کند، این امر می‌تواند یک سلسله واکنش زنجیره‌ای خطاهای بیولوژیکی را به راه اندازد.
"آرون بلر" از انجمن ملی سرطان آمریکا که ریاست نشست اخیر ‪ IARC‬در زمینه کار شیفتی را بر عهده داشت، می‌گوید، " از شب کاری بدتر، جابجایی شیفت کاری بین شب و روز است." او می‌گوید " مشکل، تنظیم دوباره ساعت بدن است. ضرر کار کردن در شیفت شب برای مدت طولانی، کمتر از آنست که مرتب شیفت کاری عوض شود."
استیونس می‌گوید " کسانی که الگوی زمانی تاریکی و روشنائیشان مرتب به هم می‌خورد، از جمله افرادی که پیوسته سفرهای طولانی دارند و یا افرادی که دچار بی‌خوابی هستند، از لحاظ تئوری، به همین اندازه با افزایش احتمال ابتلا به سرطان روبرو هستند.
اکنون دانشمندان کوشش می‌کنند دریابند که برای کاستن خطر ابتلا به سرطان در میان افراد شب کار، چه می‌توان کرد. ملاتونین را می‌توان به عنوان یک مکمل مصرف کرد اما کارشناسان خوردن آن را در بلندمدت توصیه نمی‌کنند زیرا این کار می‌تواند توانایی بدن برای تولید طبیعی آن را به کل از بین ببرد.
برخی از شرکتها نیز سرگرم آزمایش نورهای مختلفی هستند با این امید که نوری بیابند یا تولید کنند که روی تولید ملاتونین در بدن اثر نگذارد.
فعلا رنگی که ظاهرا کمترین اثر را روی ملاتونین دارد، رنگ قرمز است که کمتر کسی مایل است در زیر نوری با این رنگ کار کند.
در حال حاضر، در حالی که هنوز پاسخی برای این مساله وجود ندارد، کارشناسان به شب‌کاران توصیه می‌کنند که از شب‌کاری بلندمدت پرهیز کنند اما اگر این کار نیز ممکن نبود، می‌توانند به راه حل ساده‌تری رو کنند:
استیونس می‌گوید تعادل میان تاریکی و روشنایی برای بدن بسیار اهمیت دارد. او به شب کاران توصیه می‌کند زمانی که به خانه برمی‌گردند، در اتاقی کاملا تاریک شده بخوابند بطوری که خوابشان شبیه به خواب در یک شب تاریک باشد."

محمد فاضل تقی زاده