قولهای شرقی EASTERN PROMSES

▪ کارگردان: دیوید کراننبرگ
▪ فیلمنامه نویس: استیونایت
▪ بازیگران: ویگو مورتنسن، نائومی واتس، وینسنت کسل، آرمین مولراشتال
▪ مدیر فیلمبرداری: پیتر سوشیتسکی
▪ تدوین: رونالد ساندرز
▪ محصول ۲۰۰۷، ۱۰۰ دقیقه
□□□
● خلاصه فیلم
نیکولای روژین، یک راننده روسی است که برای یکی از خطرناکترین گروههای تبهکار خانوادگی در لندن کار می کند که همگی اصالتی از اروپای شرقی دارند. سیمون رئیس خانواده برای پوشش جنایتهایش یک رستوران در لندن باز کرده که پوششی آرام و دوست داشتنی بر دنیای زیر زمینی خلافها و تبهکاریهایش در انگلستان است. «کریل» پسر او هم یک شیطان صفت بی رحم است!
کات. کریسمس. «آنا» یک مامای خوشنام در بیمارستانی در لندن است. در هیاهوی سال نو، یکی از بیمارهای او که بر اثر خونریزی به بیمارستان آورده شده، در حین زایمان می میرد اما بچه زنده می ماند. آنا دخترک را نزد خود نگه می دارد تا بتواند اثری از خانواده یا بستگانش بیابد.
دفترچه ای به زبان روسی همراه زن جوان بوده که آنا آن را برای ترجمه به انگلیسی و احتمالاً دست یابی به اطلاعات زن به دایی اش می سپرد (آنا اصالتاً روسی است). دفترچه او را به رستوران «سیمون» راهنمایی می کند و هر چند دایی اش با خطرناک خواندن سیمون و خانواده اش او را از نزدیکی به آنها باز می دارد، اما آنا به آنجا می رود. ورود آنا به رستوران سیمون- و بعداً به خانواده او- اتفاقهای عجیب و پیش بینی نشده ای را رقم می زند. نیکولا در دو راهی عشق و وظیفه قرار می گیرد، «کریل» مقابل پدرش می ایستد و سیمون احساس می کند دیگر آن پدر خوانده مقتدر نیست ...
□□□
دیوید کراننبرگ با فیلم قبلی اش «تاریخچه خشونت» هم از سینمای مستقل شخصی پا به سینمای بدنه و یا همان هالیوود خودمان گذاشت و هم ثابت کرد همیشه فیلمهای جریان اصلی نباید آشغال باشند.
«تاریخچه خشونت » یکی از ده فیلم برگزیده سینمای جهان در سال ۲۰۰۶ بود و تقریباً بیشتر منتقدان آن را در صدر فهرست فیلمهای موفق سال جای دادند.
در آن فیلم هم کراننبرگ (که فیلم روانشناختی و بی نظیر «عنکبوت» او حالا حالاها فراموش نمی شود)
در لایه های رو و زیرکانه و به طور آشکار، جنایتها، خشونتها و آدمهای درگیر در این مسیر را به تصویر کشیده بود.
اما «قولهای شرقی» حکایت دیگری دارد. شاید به قول برخی منتقدان روایت و قصه در «تاریخچه خشونت» قویتر از کار اخیر کارگردان کانادایی باشد اما در مجموع «قولهای شرقی» یکی از بهترینهای ۲۰۰۷ تا اینجای کار است.
کراننبرگ دراین فیلم به سراغ دنیای کوچک خرده فرهنگهای جنایتکارانه در لندن می رود. سراغ شهروند- مهاجرانی که در دنیای زیرزمینی لندن به تبهکاری و خلافهای بی رحمانه دست می زنند. سراغ پدرخوانده هایی با تعریفهای جدید و سراغ مباحثی از جمله وفاداری سازمانی، اعتماد، عشق، فریبکاری، انتقام و تقدیر... بد نیست بدانید که فیلمنامه نویس «قولهای شرقی» کسی نیست جز «استیو نایت» که به خاطر نگارش «چیزهای زشت و زیبا» حتی نامزد اسکار هم شده است.
«نایت» اول قرار بود یک فیلم تلویزیونی از قاچاق انسان توسط کارگروه های روس و اروپای شرقی بنویسد که البته نتیجه کار چنین اثر تحسین شده ای از آب درآمد.
کراننبرگ نیز با چنین فیلمنامه ای وارد دنیای خوفناک و تاریک گنگسترها شده و البته اگر فرد دیگری کارگردان بود حتماً مایه های خشونت و گره های داستانی و تعقیب و گریز و انتقام و قتل و فریبهای فیلم بیشتر می شد، اما این فیلمساز ۶۵ ساله، آگاهانه به دنیای شخصیتی و روان شناختی آدمهایش پرداخته و کاراکترهایش را چه از «نیکولا» و چه «سیمون» و چه «کریل» و حتی «آنا» و دایی اش و... را جراحی کرده است.همین ویژگی سبب شده «قولهای شرقی» در پس خشونت تکان دهنده و برخی صحنه های تیره و وحشیانه ای (مثلاً سکانس افتتاحیه فیلم و بریده شدن سر یک عضو مافیا در آرایشگاه با تیغ سلمانی!) بیشتر یک قصه رازآلود و معمایی است در قالب روابط بین آدمها.
یک درام انسانی تنیده شده در بستر خشونتهای گروهی. در این وسط شما با موجی از رذالت و پستی و نامردی و تیرگی های فردی و اجتماعی رو به رو می شوید که البته کنتراست و تضاد جالبی هم ایجاد می کند.
مخصوصاً از زمانی که آنا پایش به رستوران باز می شود، قرار گرفتن این سیاهی و سپیدی در کنار هم مثال زدنی است و از همین جاست که گره های داستان هم پیش می آید.
علاوه بر اینها، نمی شود از «قولهای شرقی» گفت و از «ویگو مورتنسن» نگفت. او هیچگاه ستاره یا چیزی در آن مایه ها نبوده اما بی شک یکی از تواناترین بازیگران امروز سینمای جهان است (اگر می توانید فیلمهایش را یکی یکی بررسی کنید و مطمئن باشید با روند بازیگری او به همین نتیجه می رسید) بازی بی نظیر او در قالب یک تبهکار روس که البته از نیمه ها دچار شک و تردید می شود ( و البته یادآوری هنرنمایی اش در «تاریخچه خشونت») یک نمره عالی است در کارنامه بازیگری او.
زوج شدن او با «نائومی واتس» هم خوب جواب داده و «واتس» هم توانسته از پس نقش خود به خوبی برآید. درمجموع یک فیلم فوق استاندارد از تیمی فوق حرفه ای.

وحید ضرابی نسب

منبع : روزنامه قدس