پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


بررسی راهکارهای توسعه بیمه های عمر انفرادی در کشور


بررسی راهکارهای توسعه بیمه های عمر انفرادی در کشور
به طور حتم افزایش سهم بیمه های زندگی از حق بیمه های تولید شده در صنعت بیمه و به تبع آن تعادل در ضریب خسارت این رشته ها و در نتیجه سود دهی در صنعت بیمه و ایجاد آرامش خاطر و سلامت روانی در سطح جامعه و اثرات بسیار آن با ارایه راهکارهای کوتاه مدت،آنی وچند تغییر جزیی کارآمد نخواهد بود.
برای بدست آوردن نتایج مذکور صنعت بیمه نیازمند تغییرات بسیار درشیوه های اطلاع رسانی ،تغییر در مواد قانونی ،نرخ و شرایط،آیین نامه ها و همگامی با بیمه گزاران می باشد.
جهت توسعه بیمه های عمر انفرادی در کشورمیتوان به مواردی از جمله:
آموزش پایه،سیاستهای تشویقی بر اساس سیستمهای اعطای پاداش (Reward System) ، ایجاد مباحث و نمایش اثرات بیمه های عمر انفرادی بر زندگی بیمه گزاران این رشته ها، تاثیر عملکرد روابط عمومی شرکتهای بیمه ،مطبوعات و رسانه ملی، ارایه بسته های (Package policy)بیمه ای ،تاثیر آزاد سازی واگذاری اتکایی ،نرخ و کارمزد فروش غیر مستقیم بر بیمه های عمر، ایجاد شرکتهای تخصصی در رشته های اشخاص و تاثیر آن بر ترویج بیمه های عمر انفرادی و در نهایت فرهنگ سازی و اعتماد سازی برای تهیه این پوشش ها جهت بیمه گزاران و بهره مندی جامعه از اثرات آن اشاره کرد که در این نوشتار ضمن مقایسه بیمه های عمر رایج و بررسی مطلوبیت هر یک از این بیمه نامه هابرای بیمه گزاران،ارایه بسته های بیمه ای مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
● مقدمه:
بر اساس آمار و اطلاعات ارایه شده از سوی بیمه مرکزی ایران سهم بیمه های زندگی در سال ۱۳۸۴ معادل ۶/۶% از مجموع حق بیمه های تولید شده می باشد.
همین آمار نشان دهنده رشد ۳۳/۴۸درصدی تولید حق بیمه نسبت به سال ۱۳۸۳ می باشد،ولی علت آن اقبال رشته های زندگی در صنعت بیمه کشور نیست زیرا در همین سال رشد تعداد بیمه نامه های زندگی صادر شده نسبت به سال ۱۳۸۶ ،۳/۱- درصد می باشد و علل رشد حق بیمه را نیز در مسایلی مانندعوامل واحد پولی،عدم تعادل در تولید حق بیمه ،افزایش سرمایه ها و روند فزاینده تورم در سطح اقتصاد کلان می توان جستجو کرد.
البته غالب حق بیمه های تولید شده در آمارهای فوق الذکر نیز مربوط به بیمه های گروهی می باشند که اکثر قریب به اتفاق نیز جهت سازمانها و ارگانهای دولتی صادر شده است.
به علت پایین بودن سطح تولید حق بیمه ،رشته های زندگی در کشور ما، با ضریب خسارت ۹/۶۸ درصدی مواجه می باشند.
به طور حتم افزایش سهم بیمه های زندگی از حق بیمه های تولید شده در صنعت بیمه و به تبع آن تعادل در ضریب خسارت این رشته ها و در نتیجه سود دهی در صنعت بیمه و ایجاد آرامش خاطر و سلامت روانی در سطح جامعه و اثرات بسیار آن با ارایه راهکارهای کوتاه مدت،آنی وچند تغییر جزیی کارآمد نخواهد بود.
برای بدست آوردن نتایج مذکور صنعت بیمه نیازمند تغییرات بسیار درشیوه های اطلاع رسانی ،تغییر در مواد قانونی ،نرخ و شرایط،آیین نامه ها و همگامی با بیمه گزاران می باشد.
جهت توسعه بیمه های عمر انفرادی در کشورمیتوان به مواردی از جمله:آموزش پایه،سیاستهای تشویقی بر اساس سیستمهای اعطای پاداش (Reward System) ، ایجاد مباحث و نمایش اثرات بیمه های عمر انفرادی بر زندگی بیمه گزاران این رشته ها، تاثیر عملکرد روابط عمومی شرکتهای بیمه ،مطبوعات و رسانه ملی، ارایه بسته های (package policy)بیمه ای،تاثیر آزادسازی واگذاری اتکایی،نرخ و کارمزد فروش غیر مستقیم بر بیمه های عمر، ایجاد شرکتهای تخصصی در رشته های اشخاص و تاثیر آن بر ترویج بیمه های عمر انفرادی و در نهایت فرهنگ سازی و اعتماد سازی برای تهیه این پوشش ها جهت بیمه گزاران و بهره مندی جامعه از اثرات آن اشاره کرد که در این نوشتار ضمن مقایسه بیمه های عمر رایج و بررسی مطلوبیت هر یک از این بیمه نامه هابرای بیمه گزاران،ارایه بسته های بیمه ای مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
● تعریف بیمه عمرواشاره به رشته های عمر انفرادی رایج درکشور،مطلوبیت هریک و قابلیت درج در بسته های بیمه ای
بیمه عمر یا بیمه زندگی قراردادی است که به موجب آن بیمه گر در مقابل دریافت حق بیمه،متعهد می شود که در صورت فوت بیمه شده یا در صورت زنده ماندن بیمه شده در موعد تعیین شده در قرارداد ، سرمایه تعیین شده را به بیمه گزار،بیمه شده یااستفاده کننده ی معین شده از سوی وی بپردازد.
انواع بیمه های عمر انفرادی را می توان به انواع ذیل تقسیم نمود:
۱) بیمه عمر به شرط فوت
۲) بیمه عمر به شرط حیات
۳) بیمه های عمر مختلط
۱) بیمه عمر به شرط فوت
در این بیمه نامه بیمه گر متعهد می شود در صورت فوت شخص بیمه شده در مدت اعتبار قرارداد، سرمایه بیمه در قرارداد را به استفاده کننده ی تعیین شده در بیمه نامه بپردازد. انواع آن عبارتند از :
▪ بیمه تمام عمر
در قرارداد بیمه تمام عمر‌، فوت بیمه شده در هر زمان که اتفاق افتد موجب ایفاء تعهد بیمه گر می گردد. به عبارت دیگر ،‌ بیمه تمام عمر،‌ دارای تاریخ انقضاء نبوده و تامینی دائمی تلقی می گردد.
در برابر تعهد بیمه گر ، ‌بیمه گزار نیز متعهد پرداخت حق بیمه می باشد که این پرداخت اشکال گوناگون دارد. پرداخت حق بیمه این بیمه نامه،‌ می تواند به صورت یکجا یا به صورت اقساطی باشد . در زمان پرداخت اقساطی نیز به دو روش عمل می شود ، یا بیمه گزار متعهد می شود حق بیمه ها را در تمام طول مدت بیمه نامه( تا زمان فوت بیمه شده ) پرداخت نماید و یا این که متعهد می شود که اقساط حق بیمه را تا پایان مدت تعیین شده در قرارداد بپردازد. برای مثال ، بیمه گذار برای مدت معین ۱۵تا ۲۰ سال حق بیمه می پردازد و پس از آن مدت ، پرداخت حق بیمه قطع می شود ولی بیمه شده مادام العمر بیمه بوده و در هر زمان که فوت نماید سرمایه بیمه عمر به استفاده کننده پرداخت خواهد شد. امتیاز این نوع بیمه این است که بیمه گزار حق بیمه های مربوطه را در زمان اشتغال به کار که درآمد بیشتری دارد می پردازد و هنگام بازنشستگی یا عدم توانایی کارکردن و کم شدن درآمد ،‌ پرداخت حق بیمه قطع می شود اما پوشش بیمه ای مادام العمر وجود دارد.
دراین بیمه نامه به علت مدت زمان بالا جذب بیمه گزار دشوار بوده و اثر آن براحتی برای بیمه گزار قابل درک نمی باشد و در صورت ارایه در بسته های بیمه با سایر رشته ها سازگاری ندارد.
▪ بیمه عمر ساده زمانی ( با مدت محدود )
نوعی از بیمه عمر است که موضوع آن فوت به هرعلت بیمه شده،‌می باشد وبیمه گر متعهد می شود در صورت فوت بیمه شده در مدت اعتبار بیمه نامه سرمایه تعیین شده را به استفاده کننده بپردازد . هدف از ارائه آن ، تأمین و ایجاد پشتوانه مالی جهت اعضاء خانواده بیمه شده است که در صورت از دست دادن وی سرمایه ای را از بیمه گر دریافت نمایند. بیمه عمر ساده زمانی را می توان بر حسب سرمایه مورد تعهد شرکت بیمه به انواع ذیل تقسیم نمود :
ـ بیمه عمر ساده زمانی( با مدت محدود ) با سرمایه ثابت
معمولترین شکل بیمه عمر با مدت محدود بیمه نامه ای است با سرمایه ثابت، که در طول مدت بیمه سرمایه بیمه تغییر نمی نماید . ‌در این نوع بیمه ،‌ بیمه گر تعهد می کند که در ازاءپرداخت حق بیمه توسط بیمه گزار ، برای مدت معین و در صورتی که بیمه شده در خلال آن مدت فوت نماید ،‌ مبلغ ثابتی که در شروع اعتبار بیمه نامه مورد توافق بیمه گزار و شرکت بیمه قرار گرفته است به استفاده کننده (گان) بپردازد .
این بیمه نامه با توجه به قابلیت تغییر در زمان بیمه نامه (به عنوان مثال یکسال)برای درج در بسته های بیمه ای باعنایت به صدور یکساله سایر بیمه های مورد نظر جهت درج در یک بسته بیمه ای مناسب میباشد و به همین علت برای بیمه گزاران نیز مطلوب تر می باشد.
ـ بیمه عمر ساده زمانی با سرمایه نزولی ( مانده بدهکار )
بیمه ای است که با هدف حمایت شخص بیمه شده در مقابل بدهی های وی طرح ریزی گردیده و مبلغ بیمه ( تعهد بیمه گر )‌سال به سال نسبت به مبلغ بیمه نامه کاهش می یابد و سرانجام در تاریخ انقضاء بیمه نامه به صفر می رسد .
به عبارت دیگر ، در این نوع بیمه نامه تعهدات بیمه گر همانند بیمه به شرط فوت است با این تفاوت که سرمایه متناسب با زمان کاهش می یابد. این نوع بیمه بیشتر به نفع وام گیرندگانی است که مایل هستند در صورت فوت آنان در طول مدت وام وراث آن ها متعهد به پرداخت اقساط باقی مانده نباشد .
تصور بر آن است که این نوع بیمه نامه مورد استقبال قرار گرفته است در صورتی که از طرف ارایه دهندگان تسهیلات یک ضرورت شناخته شده است وبرای دریافت کنندگان تسهیلات به امری اجباری تبدیل شده است ، هرچند این بیمه نامه موجب حمایت وراث بیمه گزار از جهت باز پرداخت بدهی های بیمه گزار می گردد ولی به هرحال ذینفع این بیمه نامه شخص حقیقی یا حقوقی وام دهنده می باشد وبرای بیمه گزار به طور عام جذابیت ندارد.
۲) بیمه عمر به شرط حیات
نوعی ازانواع بیمه عمر است که موضوع آن حیات بیمه شده می باشد. در این بیمه نامه تعهد می شود در صورت حیات فرد بیمه شده در پایان مدت مقرر در بیمه نامه ، سرمایه بیمه نامه به استفاده کننده پرداخت شود و هدف از ارائه آن ، ایجاد سرمایه ای در پایان دوره خاص برای بیمه شده یا ذینفعی که از جانب وی تعیین می گردد ، می باشد.این بیمه نامه به علت بلند مدت بودن ،قابلیت درج در بسته بیمه ای را ندارد.
ـ بیمه عمر با استرداد حق بیمه ها
در این حالت بیمه گر در صورت زنده ماندن بیمه شده در سررسید معین سرمایه بیمه را به او می پردازد . در صورت زنده نبودن بیمه شده در سررسید تعیین شده بیمه گر متعهد پرداخت سرمایه بیمه نیست ولی باید حق بیمه های دریافتی را بازپس بدهد.
این بیمه نامه بلند مدت بوده و به علت آن که در پایان {در صورت حیات}اصل حق بیمه بازگردانده می شود بدون آن که سودی به آن تعلق گیرد،از این رو در صورت پذیرش ریسک فوت از طرف بیمه گزار ،وی می تواند این حق بیمه ها را در محل دیگری مثل بانک سرمایه گذاری نموده و نتیجه بهتری کسب کند.
۳) بیمه های عمر مختلط
بیمه عمرمختلط یکی از پرطرفدارترین بیمه های عمر در جهان است که با اضافه نمودن یک برنامه سرمایه گذاری سیستماتیک به بیمه عمر بلند مدت ، روز به روز طرفداران بیشتری را در اکثر کشورهابه خود جلب می نماید.
این بیمه ، ترکیبی از بیمه های عمر به شرط حیات و فوت است که در آن ، تعهد بیمه گر قطعی است و چه در حیات و چه در صورت فوت بیمه شده ، سرمایه بیمه به وی در پایان مدت بیمه نامه و یا به ذینفع وی در طول مدت بیمه نامه قابل پرداخت است .
به موجب این بیمه نامه علاوه بر پوشش بیمه عمر (‌به شرط فوت ) موجبات تشکیل سرمایه برای آینده نیز فراهم می آید . که سرمایه مذکور می تواند برای تامین مواردی از قبیل : تهیه مسکن ،‌هزینه ازدواج ، هزینه های تحصیلی و .... استفاده گردد.
بیمه عمر وپس انداز نیز برای مدت معین صادر می گردد . تعهد بیمه گر در این بیمه نامه به این صورت است که در صورتی که بیمه شده در طول مدت قرارداد فوت نماید مبلغ بیمه به استفاده کننده (گان )‌پرداخت و یا هم چنین در صورتی که بیمه شده در پایان مدت بیمه نیز در قید حیات باشد مبلغ بیمه به خود بیمه شده و یا استفاده کننده (گان) پرداخت می گردد.
بیمه نامه مختلط عمر و پس انداز با توجه به نوع تعهدات با نام های مختلفی از طرف شرکت های بیمه عرضه می گردد ، نظیر بیمه عمر و تشکیل سرمایه ،‌ بیمه نامه عمر و سرمایه گذاری ، ‌بیمه نامه عمر و پس انداز و.....
● پوشش های تکمیلی
▪ پوشش تکمیلی فوت بیمه شده براثرحادثه
در این حالت در صورت فوت بیمه شده در اثرحادثه ، سرمایه فوت بیمه عمر و پس انداز می تواند به ۲یا ۳یا ۴ برابر افزایش یابد.
▪ پوشش تکمیلی معافیت از پرداخت حق بیمه در اثر از کارافتادگی
پوشش از کارافتادگی دائم و کامل در اثرحادثه ، نیز به عنوان خطر تبعی ارائه می گردد. در این صورت هر گاه بیمه شده بطور کامل در اثر حادثه (یا در برخی مواردبیماری) از کار افتاده شود ،‌ بیمه گر ،‌ بیمه گزار را از ادامه پرداخت حق بیمه تا زمانی که ازکارافتادگی ادامه دارد ، معاف خواهد نمود.
▪ پوشش بیمه بیماری های صعب العلاج
در این حالت بیمه شده در برابر پنج بیماری( سکته قلبی ، سکته مغزی ، سرطان ، پیونداعضاءو عمل جراحی کرونر وقلب باز) بیمه می شود که در صورت ابتلا به هرکدام از این بیماری ها سرمایه مورد توافق در بیمه نامه (‌به نام سرمایه امراض )را ‌، به صورت یکجا دریافت خواهد نمود . بنابراین اگر بیمه شده در اثر این پنج بیماری مشخص فوت نماید ذینفع بیمه نامه سرمایه بیمه عمر و پس اندازی را بعلاوه سرمایه امراض دریافت خواهد نمود.
ازانواع بیمه های مختلط که به منظور جلب نظر مشتریان موارد استفاده از بیمه نامه یا استفاده کنندگان آن در عنوان اصلی قید شده است ، می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
ـ بیمه عمر تامین آتیه فرزندان
ـ بیمه چتر سفید ( بیمه تامین مخارج فوت )
ـ ‌بیمه تامین جهیزیه
ـ بیمه مهریه
هرچند این بیمه نامه ها جذابیتهای بسیاری دارند ولی متقاعد کردن بیمه گزار برای پرداخت حق بیمه در طول دوره های بلند مدت برای بیمه گر وشبکه فروش آن بسیار زمان گیر است(در شرایط فرهنگی حال)زیرا علاوه بر ایجاد انگیزه برای بیمه گزار و پی گیری در پرداخت حق بیمه ها تفاوت نوع سرمایه گذاری در ابتدا باید برای بیمه گزار شفاف نبوده و نرخ فزاینده تورم ارزش سرمایه گذاری این بیمه نامه ها را بلااثر می کندوبه علت صرف مدت زمان زیاد تا حصول نتیجه نهایی برای بیمه گزار امکان درج در بسته های بیمه ای وجود ندارد.
۲) انتخاب بیمه نامه مناسب جهت درج در یک بسته بیمه ای:
با عنایت به توضیحات فوق الذکر و تفاوت میان رشته ها،تنها رشته ای که قابلیت درج در یک بسته بیمه ای را داردو امکان ارایه در طرح های مختلف یک بسته را دارد بیمه عمر زمانی (با مدت محدود)با سرمایه ثابت می باشد که به علت قابلیت صدور به صورت یکساله در هرنوع بسته بیمه ای ودر کنار هر رشته ای قابل ارایه می باشد،و از طرفی به علت عدم آگاهی عموم مردم با بیمه های عمر انفرادی {بیمه های گروهی توسط سازمانها و ارگانها جهت پرسنل ایشان صادر می گردد}این بیمه نامه می تواند سهم بسزایی در آشنایی مردم با بیمه های عمر داشته باشد.
به آن علت که به استثنای چند رشته خاص در کشور ایران سایر رشته ها با اقبال روبرو نیستند ابتدا باید شناخت عمومی از بیمه های زندگی ایجاد گردد که پس از شناخت عمومی و ارایه خدمات بیمه گران و نمایان شدن اثرات بیمه های زندگی و درک اثرات آن بر بیمه گزاران وابستگی صنعت به چند رشته از بین رفته و با شناخت بیمه گزاران از رشته ها ی زندگی تمایل به اخذ سایر پوششها نیز حاصل می شود و میتوان به رشد بیمه های زندگی امیدوار بود.
به نظر نویسنده یکی از عوامل تاثیر گذار در ترویج فرهنگ استفاده از بیمه های عمر،ترویج و ارایه بیمه های عمر انفرادی درکنار سایر رشته های بیمه ای که برای بیمه گزاران یا حالت اجباری داشته باشد(شخص ثالث)یا جذابیتی که بیمه گزار برای بدست آوردن آن تلاش می کند ولی به نتیجه نمیرسد(درمان تکمیلی)می باشد.
۳) تعریف بسته بیمه ای (package policy)]۱[:
بسته بیمه ای به بیمه نامه ای اطلاق می شودکه در قالب یک قرارداد دو یا چند رشته را تحت پوشش قرار می دهد.
علت اصلی ایجاد این بیمه نامه ها را در دو عامل می توان بررسی کرد:
۱) ماهیت بیمه نامه و خطرات تحت پوشش.
۲) طرح های بازاریابی جهت ارایه بهتر محصولات.
در این نوشتار حالت دوم یعنی علل بازاریابی و فروش محصولات مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
به طور عام هنگامی که تولید کننده ویا فروشنده هر کالا قصد فروش ویا ارایه خدمات خود را دارد که یا شناخت کافی از آن وجود ندارد یا مورد توجه خریدار نمی باشد سعی بر آن دارد کالای مذکور را درکنار کالای دیگر که یا مورد توجه خریدار است یا خریدار از آن کالا شناخت مثبتی دارد عرضه کند و به نحوی خریدار را تشویق به خرید کالا یا خدمات نماید.
صنعت بیمه نیز از این قاعده مستثنی نیست زیرا بعضی از محصولات برای بیمه گزاران جذاب بوده ویا بیمه گزار به علت اجباری بودن تمایل به خرید ان دارد.
در صنعت بیمه ایران بیمه نامه شخص ثالث نمونه مثال بالا می باشد و همانطور که می دانید شبکه فروش غیر مستقیم صنعت بیمه نیز از این تاکتیک البته به صورت غیر حرفه ای جهت فروش سایر بیمه نامه های خود استفاده می کنند.
به عنوان مثال اگر فردی جهت خرید بیمه نامه شخص ثالث به یکی از واحد های فروش غیر مستقیم شرکتهای بیمه مراجعه کند بیمه گزار اجبار به خرید بیمه نامه های دیگری مانند حوادث انفرادی ویا آتش سوزی منازل مسکونی می شود.
این عمل کاملاً غیر حرفه ای بوده تا جایی که اگر بیمه گزار تمایل به خرید بیمه نامه های جانبی نداشته باشد از ارایه سرویس به وی خودداری می گردد،این عمل تنها باعث عدم جذب بیمه گزاران میگردد،البته این گونه تخلفات را نباید به تنهایی به رفتار غیر حرفه ای شبکه فروش غیر مستقیم شرکتها نسبت داد زیرا از طرفی شرکت به نمایندگان خود تکلیف می کند که مقدار تولید حق بیمه خود را در رشته شخص ثالث کنترل کند و از طرفی واحد فروش، بازار سهل الورودی جز بیمه های خودرو نمی یابد واین گونه بیمه گزار را تحت فشار قرار می دهد، در صورتی که با ایجاد جذابیت برای بیمه گزاران از طریق بسته های بیمه ای امکان فروش سایر رشته ها بدون بروز رفتار غیر حرفه ای امکان پذیر است.
با در نظر داشتن توضیحات فوق این سوال در ذهن ایجاد می شودکه اگر رشته شخص ثالث در کنار سایر رشته ها در یک بسته بیمه ای ارزانتر و با تسهیلات ارایه شود و برای شبکه فروش غیر مستقیم کارمزد بیشتری در نظر گرفته شود آیا برای فروش سایر رشته هادر آن بسته بیمه ای بی تاثیر است؟
۴) اشاره به یک بسته بیمه ای از سایر کشور ها در قبال بسته های بیمه ای ارایه شده در ایران:
در صنعت بیمه ایران نیز بسته های بیمه ای جایگاه خاص خود را دارد ولی تا کنون بسته بیمه ای با جذابیت بالا برای بیمه های زندگی ایجاد نشده است در ادامه یکی از بسته های بیمه ای ارایه شده در رشته های غیر زندگی توسط یکی از شرکتهای بیمه ایرانی و اشاره به یکی از بسته های بیمه ای جهت بیمه های زندگی از کشور هندوستان آورده شده است.
الف ) بسته بیمه ای غیر زندگی {ایران}:
در ادامه طرح جامع خانوار که توسط یکی از شرکتهای بیمه ایرانی با هدف فروش هرچه بیشتر در رشته های آتش سوزی ایجاد گردیده به عنوان مثال آورده شده است:
خطرات تحت پوشش این بسته بیمه ای عبارتند از :
آتش سوزی،انفجار،صاعقه،زلزله،سرقت،مسوولیت مدنی در قبال اشخاص ثالث و حوادث و از طرفی درصورت قابل سکونت نبودن محل مورد بیمه ناشی از آتش سوزی ،انفجار و یا زلزله مبلغی به بیمه گزار پرداخت خواهد شد.
این بسته دارای هفت عنصر بوده که در طرح های مختلف(در چهار طرح ارایه شده است) مبالغ سرمایه متفاوت می باشد.
ـ عنصر اول :پوشش ساختمان و تاسیسات در قبال خطرات آتش سوزی،صاعقه،انفجار و زلزله تا سرمایه مشخص.
ـ عنصر دوم :پوشش اثاث و لوازم منزل در قبال خطرات آتش سوزی،صاعقه،انفجار و زلزله تا سرمایه مشخص.
ـ عنصر سوم: پوشش اثاث و لوازم منزل در قبال خطر سرقت با شکست حرز تا سرمایه مشخص .
ـ عنصر چهارم:پوشش مسوولیت مدنی در قبال اشخاص ثالث ناشی از آتش سوزی یا انفجار در محل مورد بیمه تا سرمایه مشخص.
ـ عنصر پنجم:پوشش فوت و نقص عضو ناشی از آتش سوزی یا انفجار در محل مورد بیمه تا سرمایه مشخص.
ـ عنصر ششم:جبران هزینه های پزشکی ناشی از آتش سوزی یا انفجار در محل مورد بیمه تا مبلغ مشخص.
ـ عنصر هفتم:پرداخت مبلغ اجاره محل اقامت موقت خانواده بیمه گزار در صورت قابل سکونت نبودن محل مورد بیمه ناشی از آتش سوزی ، انفجار و زلزله تا مبلغ مشخص.
همانطور که ملاحظه می شود به غیر از عناصر سوم و هفتم الباقی عناصر این بسته در دسترس بیمه گزار می باشد که جذابیت خاصی برای وی ندارد و جذابیت برای این بسته در دو عنصر سوم و هفتم می باشد.
پوشش سرقت برای بیمه گزاران به تنهایی در دسترس نمی باشد و بیمه گر نیز بر اساس تجارب گذشته به راحتی این پوشش را به بیمه گزار ارایه نمی کند و بیمه گزار با خرید این بسته (بدون بازدید اولیه)،پوشش تبعی سرقت را از بیمه گر خریداری می نماید وعنصر هفتم نیز به عنوان یک جاذبه دیگر برای بیمه گزار است که خریدآن به تنهایی برای بیمه گزار امکان پذیر نمی باشد.از طرفی دیگر کارمزد پرداختی بابت فروش این بسته بیمه ای برای شبکه فروش غیر مستقیم بسیار مناسب می باشد و شبکه فروش غیر مستقیم نیز تمایل بسیاری به فروش این محصول دارد،تمامی این موارد باعث فروش خوب و رشد در بیمه های آتش سوزی می گردد و بیمه گزاران نیز به بیمه گر به عنوان یک واحد مبتکر و حامی خواسته های آنان نظاره می کند زیرا پوششهای مطلوب آنان را به راحتی ارایه میکند.
با تمامی نکات مثبت پیش گفته این بیمه نامه ها به علت محدودیت در انتخاب سرمایه منجر به اعمال ماده ۱۰ قانون بیمه هنگام پرداخت خسارت خواهد شد زیرا بیمه گزار بدون آگاهی ومطابقت با اموال خود اقدام به خرید ارزانترین طرح این بسته می نماید{گاهی اوقات فقط جهت فرار از فشار شبکه فروش غیر مستقیم هنگام خرید بیمه نامه شخص ثالث}و در صورت تحقق خطر آنچنان که باید تحت حمایت قرار نخواهد گرفت و علل آن عدم آگاهی اولیه و خرید بدون تحقیق و محدود بودن سرمایه های این بسته می باشد.
جدول ۱: طرح جامع خانوار
ب) بسته بیمه ای زندگی {هندوستان}:
در ادامه نمونه دیگری از بسته بیمه ای که با هدف فروش بیمه های عمر در کشور هندوستان ارایه می گردد آورده شده است :
شرکت ICICIکه بزرگترین عرضه کننده بیمه های عمر کشور هندوستان است بیمه گزاران(بیمه شدگان)خود را تحت پوشش بیمه درمان قرار می دهد،در این نوع بسته بیمه ای سرمایه و حداکثر تعهدات بیمه گر محدود نیست و بیمه نامه درمان به عنوان پوشش تکمیلی در کنار بیمه های عمر ارایه می شود که در طول مدت بیمه نامه هزینه های درمانی بیمه شده (تا سقف مشخص،نسبت به سرمایه بیمه عمر وی)تحت پوشش می باشد و در پایان هر سال این پوشش به حالت اولیه باز می گردد.
در کشور هندوستان فروش بیمه نامه های عمر به دشواری فروش بیمه نامه های عمر در ایران نیست و این عمل شرکت ICICIبه جهت رقابت موجود در صنعت بیمه ان کشور است.
با توجه به توضیحات فوق و مشاهده عملکرد و نتایج فروش بسته های بیمه ای این نتیجه قابل تصور است در صورت فروش بیمه نامه های عمر در کنار سایر رشته هایی که دارای جذابیت می باشند به طور حتم ،با رشد بیمه های عمر انفرادی روبرو خواهیم بود.
۵) ماهیت بسته های بیمه ای قابل ارایه در وضعیت کنونی صنعت بیمه در جهت توسعه بیمه های عمر انفرادی:
در صنعت بیمه ایران دورشته که البته بالاترین ضریب خسارت را نیز به خود اختصاص داده اند بیشترین توجه را به خود جلب می نمایند.
اول ، رشته شخص ثالث که شرکتهای بیمه با توجه به ماده ۸ قانون بیمه اجباری مسوولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری در مقابل اشخاص ثالث،مکلف به فروش آن می باشندومالکان خودرو نیز ناجار به خرید آن.
دوم،بیمه درمان تکمیلی که با توجه به اختیاری بودن آن صرفاًبه صورت گروهی ودر صورت جذب پرتفوی مناسب از بیمه گزار اقدام به ارایه آن توسط بیمه گران خواهد شد.
در صورتی که بسته بیمه ایی که هر دورشته فوق را به همراه داشته باشد و نیز بیمه درمان تکمیلی برای گروه های کوچک(خانواده)در کنار بیمه های عمر انفرادی (بیمه عمر زمانی (با مدت محدود)با سرمایه ثابت)ارایه گردد دو فاکتور اجبار و جذابیت در کنار یکدیگر قرار گرفته و موجب فروش بیمه های عمر انفرادی و در نهایت آشنایی جامعه با این رشته بیمه ای خواهد شد،که البته بسته مفروض می بایست دارای شرایط ذیل باشد:
۱) عدم حذف تخفیف عدم خسارت در رشته شخص ثالث.
۲) محدود کردن سقف تعهدات بیمه درمانی با توجه به سرمایه بیمه عمر تاحدی که نسبت به سرمایه عمر ناچیز نگردد.
۳) ارایه بیمه عمر برای سرپرست خانواده به صورت اجباری و برای سایر اعضای خانواده اختیاری
۴) سرمایه و تعهدات بیمه نامه ها قابل تغییر بوده و دارای حداقل و حداکثر باشد.
۵) ارایه بیمه حوادث در کنار بیمه عمر برای ایجاد جذابیت و احساس تامین بیشتر برای بیمه گزار.
۶) کارمزد جذاب جهت تشویق شبکه فروش غیر مستقیم جهت فعالیت مستمر در فروش بسته های بیمه ای .
۷) بیمه نامه به صورت یکساله صادر گردد تا نسبت به اضافه نرخ و تخفیف سالیانه قدرت تصمیم گیری بالاتری وجود داشته باشد.
۸) پرداخت همزمان سرمایه عمر ،سرنشین و حوادث در صورت فوت راننده مقصر.
۹) حق بیمه بسته های بیمه ای می بایست به نحوی استخراج گردد(در نظر گرفتن تخفیف یا نرخ متفاوت) تا درصورتی که بیمه گزاران تمایل به خرید هریک از بیمه نامه هابه صورت مجزا داشته باشند خرید یک بسته بیمه ای مقرون به صرفه باشد.
۱۰ ) عدم محدودیت به وسیله طرح های مختلف بسته بیمه ای و امکان انتخاب پوشش با در نظر داشتن حداقل و حداکثر سرمایه وتعهدات توسط بیمه گزار.
۱۱) امکان تقسیط در پرداخت حق بیمه .
جدول ۲: عناصر موجود در بسته بیمه ای مفروض
۶) نگرانی های بیمه گران و بیمه گزاران:
الف) بیمه گران:
اولین تصویری که در ذهن بیمه گران ایجاد می شود و گمان شکست چنین طرحهای را برای آنان ایجاد خواهد کرد،بالا بودن ضریب خسارت دو رشته درمان و شخص ثالث می باشد.
علت اصلی بالا بودن ضرایب خسارت در رشته های فوق الذکر فاصله بسیار زیاد با قانون اعداد بزرگ است.
ازآنجا که تمامی مالکان ، خودروهای خودرا تحت پوشش بیمه نامه شخص ثالث قرار نمی دهندو شرکتهای بیمه نیز تمامی افراد جامعه را تحت پوشش قرار نمی دهندبه طور قطع نمی توان گفت که این رشته ها کاملاً زیان ده هستند در صورت ایجاد جاذبه فروش بسته های فروش با شرایط پیش گفته احتمال کاهش ضریب خسارت این دو رشته نیز دور از ذهن نیست و از طرفی محاسبه ضریب خسارت در بسته های بیمه ای می بایست برای مجموعه بیمه نامه های ارایه شده صورت پذیرد.
در بسته بیمه ای پیش گفته دو رشته شخص ثالث و درمان به تنهایی دارای ضریب خسارت بالایی می باشند و رشته های عمر و حوادث انفرادی از ضرایب خسارت قابل قبولی برخوردارند که موجب تعدیل در ضریب خسارت بسته بیمه ای می شود.
ب) بیمه گزاران:
در حال حاضر بیمه گزارانی که بازار هدف این بسته های بیمه ای جهت فروش بیمه های عمر انفرادی را تشکیل می دهند از تمامی اقشار جامعه می باشند و توان خرید این بسته با توجه به ارایه چندین بیمه نامه ،برای همگان مقدور نمی باشد که بافروش اقساطی این بیمه نامه امکان تهیه این بیمه نامه برای آنان نیز میسر می گردد.
۷) نتیجه گیری:
فروش بیمه های زندگی یکی از اهداف مهم صنعت بیمه کشور در شرایط کنونی است ،سهم این بیمه ها از فروش بازار بیمه کشور بسیار پایین بوده و قابل قیاس با کشورهای پیشرفته در صنعت بیمه نمی باشد امید است با ارایه راهکارهای جدید ، بیمه های زندگی جایگاه خاص خودرا پیدا کند.
به نظر نویسنده فروش بسته های بیمه ای علاوه بر توسعه بیمه های عمر انفرادی در کشور سهم بسزایی در رشد فرهنگ بیمه نزد مردم خواهد داشت و علت آن آشنایی بیمه گزاران با چند رشته بیمه ای بوده و علاوه برآن بیمه گران با حمایت از خریداران بسته های بیمه ای با بیمه گزارانی روبرو هستند که چندین پوشش را باهم خریداری نموده اند و علاوه بر آن که بیمه گزار بیمه نامه مورد نظر را خریداری کرده و از تامین آن برخوردار می شود اثرات بسته های بیمه ای را در کلیه جهات شاهد خواهد بود که در بسته بیمه ای مفروض بیمه گزار علاوه بر داشتن بیمه عمر ،مسوولیت رانندگی خود را در قبال اشخاص ثالث بیمه نموده و هم از مزایای بیمه درمان برخوردار می شود و از طرفی دیگر در قبال حوادث تحت پوشش می باشد ،در صورتی که بیمه گران شرایط مناسب را برای بیمه گزاران فراهم نمایند تا نسبت به تهیه این بسته های بیمه ای اقدام نمایند و پس از خرید بیمه نامه نیز از وی به بهترین نحوحمایت کنند،بیمه گزاران نیز به بیمه گران اعتماد لازم را پیدا خواهند کرد.
از لحاظ روانی نیز در صورت بروز حوادث منجر به فوت و نقص عضو این دسته بیمه گزاران چون به نیت بیمه شخص ثالث به سمت بسته جذب شده اند پس از دریافت خسارت یا پرداخت به وراث به شرکت بیمه به عنوان حامی نظاره میکنند و سعی در تهیه پوشش های بیمه ای و خرید بیمه ها ی عمر دیگری از آن شرکت می نمایند و با ترویج بیمه های عمر اقشار جامعه از تامین و آسایش خاطر بیشتری برخوردار بوده صنعت بیمه کشور نیز از حالت یک یا چند محصولی خارج می شود.
بسته های بیمه ای با شرایط مختلف قابل پیاده سازی هستند و الزام به رشته های خاصی نیست و رشته های مندرج در بسته ها بستگی به شرکت بیمه و نیاز بازار دارد و مهمترین وِیژگی بسته های بیمه نیز همین ویژگی است به عنوان مثال بسته مفروض در این مقاله هم میتواند با رشته اجباری ثالث ارایه شود هم به همراه درمان و یا هردو باهم ،مساله مهم در بسته های بیمه ای هدف از ارایه محصول است که بسته به نیاز می توان رشته های موجود در آن را تغییر یا میزان تعهدات و سرمایه را تعدیل کرد و بعلاوه می توان بعد از گذشت مدت زمانی مطلوبیت های بازار را شناسایی کرد و بسته های گوناگونی را ارایه کرد تا علاوه بر فروش یک محصول خاص به عنوان مثال بیمه های عمر رضایت بیمه گزاران را بیش از پیش جلب نمود.
در پایان اشاره به این مطلب خالی از لطف نیست که برای بدست آوردن اهداف بزرگی چون:حجم بالای فروش بیمه،اعتلای فرهنگ بیمه،پایین آوردن ضرایب خسارت،بالابردن ضریب نفوذ بیمه کشور ،بالا بردن سهم بیمه های زندگی و در نهایت آرامش خاطر بیش از پیش بیمه گزاران ، در ابتدای راه می بایست از منافعی چشم پوشی کرد.
مجید حبیبی
انجمن مجازی مدیران بیمه و ریسک
www.sirm.ir
مراجع:
[۱]:www.insurance.cch.com


همچنین مشاهده کنید