خورشید بر همه یکسان می‌تابد

به نظر می رسد موج سرمایه گذاری برای استفاده از انرژی خورشیدی به جای دیگر منابع انرژی به ویژه سوخت های فسیلی، مشکلات ناشی از نیاز به انرژی برق بسیاری از کشورها را مرتفع خواهد کرد اما هنوز هم برخی موانع رسیدن به این شرایط آرمانی را به تعویق می اندازد. در حال حاضر حدود ۶/۱ میلیارد نفر از مردم سراسر جهان از نعمت برق محروم هستند یا در ساعت های محدودی از شبانه روز به آن دسترسی دارند.
برآوردها نشان می دهد کسر اندکی از ذخیره خورشیدی (کمتر از یک دهم درصد) می تواند نیاز بشر به انرژی خورشید را بر طرف کند. اما به نظر می رسد جنبش استفاده از انرژی خورشیدی تنها برنامه موقتی برای مبارزه با افزایش مصرف سوخت های فسیلی به ویژه نفت و در نتیجه کنترل افزایش دمای کره زمین باشد.
در حال حاضر کشورهایی چون ژاپن، آلمان و امریکا در تلاش هستند به هر شکل ممکن وابستگی خود و برخی از کشورها را به سوخت های فسیلی کاهش دهند و به جای آن از انرژی خورشیدی بهره مند شوند. بررسی ها نشان می دهد به طور مثال هر خانواده آلمانی به طور متوسط می تواند سالیانه بیش از دو هزار یورو (۱۴۰۰ پوند) یارانه بابت نصب پانل ها یا سلول های جذب انرژی خورشیدی دریافت و این مبلغ را طی ده سال باز پرداخت کند. (این مبلغ روی صورت حساب برق ماهیانه منظور می شود) به این ترتیب خانواده ها نه تنها با هزینه اندک صاحب منبع انرژی جدیدی خواهند شد بلکه طی ده سال آینده می توانند از منبع انرژی پاک (نور خورشید) استفاده کنند. با این همه استفاده از انرژی خورشیدی در بسیاری از کشورها با استقبال رو به رو نشده، چرا که اطلاع رسانی درست و مناسبی در این زمینه صورت نگرفته است؛ این بی توجهی حتی در کشورهایی که میزان تابش آفتاب کافی است نیز مشاهده می شود، در حالی که بسیاری از مناطق فقیر نشین آنها از نعمت برق محروم هستند.
بسیاری از فعالان محیط زیست معتقدند استفاده از انرژی خورشیدی به جای دیگر انرژی ها به ویژه سوخت های فسیلی، نیازمند عزم جهانی است، چرا که مسائل افزایش دمای کره زمین جدی است و جایگزین شدن انرژی خورشیدی به جای سوخت های فسیلی ضرورتی انکار ناپذیر است.
پروفسور «استیون چاو» برنده جایزه نوبل فیزیک و استاد دانشگاه کالیفرنیا درباره دسترسی به الکتریسیته می گوید؛ «جای تاسف است که ۶/۱ میلیارد نفر از مردم جهان به برق دسترسی ندارند. وحشتناک تر اینکه دو سوم از این تعداد به دلیل عدم دسترسی به نیروی برق به بیماری های مختلف دچار شده و سلامت آنها به خطر می افتد.»
● فقیران، الکتریسیته و نابودی
درآمد بسیار اندک مردم و پایین بودن میزان کمک های دولتی برای استفاده از انرژی خورشیدی، حتی در کشورهای توسعه یافته، یکی از دلایل به تعویق افتادن استفاده از انرژی خورشیدی است.
در کارناتکا (یکی از ایالت های هند) یک شرکت خصوصی با دریافت یارانه دولتی، از پنج سال پیش نصب سلول های خورشیدی در منازل مسکونی و برخی واحدهای تجاری را آغاز کرده است. باز پرداخت هزینه نصب و راه اندازی نیز به صورت مبلغی اضافه بر بهای استفاده از انرژی الکتریسیته روی قبض برق افزوده می شود. از آن جایی که این شرکت از دولت یارانه دریافت می کند، هزینه افزوده شده به قبض برق، رقم بالایی نیست و این امر دلیلی بر تشویق خانواده ها برای نصب سلول های خورشیدی است.
این حرکت ها نشان می دهد هند، کشوری با این تعداد جمعیت و وضعیت اقتصادی که تا چندی پیش بیشتر مردم آن از شمع، نفت و چراغ های نفتی و پیه سوز برای روشنایی استفاده می کردند، گام های موثری را برای رفع این معضل برداشته است. هر چند اکنون هم در مناطقی از آن تنها وسیله روشنایی خانواده ها همین وسایل است، اما تلاش دولت هند برای رفع این معضل به زودی تحولاتی جدی در این زمینه ایجاد می کند. سال هاست که استفاده از نفت سفید برای روشنایی و پخت و پز به عنوان یکی از عوامل آلاینده محیط زیست و هوای استنشاقی مردم هند و بسیاری از کشورها شناخته شده است، اما با این همه، هزینه پایین این سوخت فسیلی و بی توجهی دولت ها به تامین نیازهای مردم بسیاری از کشورهای جهان باعث شده مردم کشورهای فقیر هنوز هم از این سوخت زیانبار استفاده کنند. آمارها نشان می دهد حدود ۵/۱ میلیون نفر از مردم سراسر جهان هر سال به دلیل آلودگی ناشی از استفاده از سوخت های نامناسب برای گرما، پخت و پز و روشنایی جان خود را از دست می دهند. استفاده از سوخت های نامناسب نه تنها سلامتی افراد را تهدید می کند، بلکه در کشوری مانند هند که از انواع سوخت ها برای روشنایی نیز استفاده می کنند، مشکلات بی شماری را پدید آورده است. آسیب به بینایی کودکان، ابتلا به بیماری های تنفسی به دلیل استنشاق دائمی دود ناشی از این سوخت ها، استرس و هیجان ناشی از تمام شدن سوخت و فرو رفتن در تاریکی مطلق و... همگی بخشی از آسیب های روحی- روانی و جسمی وارد شده به کودکان و خانواده های آنهاست. شرکت روشنایی خورشیدی هند(SELCO) طی ۱۲ سال گذشته حدود ۷۵ هزار منزل مسکونی را به سلول های دریافت انرژی خورشیدی مجهز کرده است، اما با این همه هنوز ۶۰ درصد از مناطق مسکونی نیازمند، از نعمت برق محروم هستند. برآوردها نشان می دهد براساس استاندارد، هر واحد دریافت انرژی خورشیدی می تواند جایگزین سه چراغ نفت سوز شود. هزینه این جایگزینی برابر ۲۵۰ دلار (۱۲۵ پوند) خواهد بود. این رقم برابر ۱۲ ماه درآمد بسیاری از خانواده های هندی است؛ اما دولت با کمک بسیاری از شرکت های خصوصی باز پرداخت آن را به اقساط ماهیانه طی پنج سال تبدیل کرده است تا مردم را به استفاده از انرژی خورشیدی تشویق کند.
به این ترتیب با وجود نیاز مبرم بسیاری از کشورها به انرژی خورشیدی، دلایل بسیاری آنها را از نصب و استفاده از سلول های خورشیدی باز می دارد. هزینه بالای نصب، استفاده و نگهداری از واحدهای دریافت و ذخیره، شرایط نامناسب آب و هوایی مانند سیل، بارش و ابر، ناتوانی در باز پرداخت هزینه ها به صورت قسطی و... مردم را از استفاده از انرژی خورشیدی منصرف می کند.
● پیروزی از آن ماست
در بسیاری از کشورهای جهان مانند چین، استفاده از سلول های سیلیکونی جذب انرژی خورشیدی، باعث کاهش هزینه استفاده از این سلول ها شده است؛ تا حدی که مناطق فقیر نشین چین نیز اکنون امکان نصب و استفاده از انرژی خورشیدی را پیدا کرده اند.بررسی ها نشان می دهد با وجود هزینه بالای نصب و راه اندازی سلول های خورشیدی، بسیاری از مردم مناطق محروم به ویژه طبقه متوسط محروم از انرژی برق از استفاده از سلول های خورشیدی استقبال می کنند؛ چرا که معتقدند با دسترسی به نیروی برق می توانند از تازه های دنیای مدرن مانند رادیو، ضبط، تلویزیون، موبایل، آب گرمکن و همچنین لامپ به جای چراغ نفتی و... استفاده کنند.
براساس آمار بانک جهانی در ماه گذشته میلادی با هدف کاهش آلودگی های زیست محیطی و جلوگیری از ابتلا به بیماری های تنفسی در کشورهای آفریقایی، ۱۷ میلیارد دلار صرف نصب و راه اندازی سلول های جذب انرژی خورشیدی شده است.
به نظر می رسد بسیاری از کشورهای ثروتمند در تلاش هستند با نصب سلول های خورشیدی در کشور خود و دیگر کشورها به ویژه کشورهای نیازمند نه تنها نیاز به سوخت های فسیلی را کاهش دهند بلکه با این کار سلامت افراد و محیط زیست را تضمین کنند. این برنامه به صورت جدی از سال آینده میلادی (۲۰۰۸) آغاز خواهد شد. سازمان بهداشت جهانی در تلاش است با همکاری کشورهای ثروتمند، نصب سلول های سیلیکونی را نیز متوقف کرده و به جای آن استفاده از سلول های خورشیدی با کیفیت مطلوب و هزینه اندک را گسترش دهد.

ترجمه؛ مهتاب خسرو شاهی
www. Reuters.com

منبع : روزنامه اعتماد