ماشین استناد ( استناد خودکار)

ماشین های استناد ابزارهای وب هستند که برای کمک به اساتید و دانشجویان در تهیه استناد بکار می روند . ماشین های استناد در تهیه استناد برای ارائه یک مقاله مکتوب حرفه ای و یا گزارش فوق العاده سودمند می باشند. ماشین استناد دیوید وارلیک یک نمونه از این ابزارهای اتوماتیک است.
استناد به معنای سند قرار دادن چیزی ، تکیه کردن بر چیزی و در اصطلاح اشاره به سخن یا سند پیشین را گویند. معمولا" پژوهشگران در نوشته های خود به آثاری که ربط موضوعی با نوشته آنها دارد ارجاع می دهند و از این آثار برای تایید نظر خویش استفاده می کنند یا تفاوت نظر خود را با اندیشه ها و یافته های جدید نشان می دهند.این آثار را ، که به منابع و ماخذ نیز شهرت دارد "استناد شده" یا "سند" و نوشته ای که به آن استناد می کنند " استناد کننده " یا "متن" می نامند. استناد در گذشته نیز به گونه ای معمول بوده ولی ضوابطی مدون که بتوان آنها را مبانی نظری چنین امری تلقی کرد ، نداشته است. استناد بیانگر نوعی استفاده از دانش پیشین است. به طور کلی ، نوشته علمی فقط بر خود متکی نیست، بلکه بر بسیاری از منابع پیشین هر موضوع استوار است. نمودار شدن منبعی در سیاهه یک اثر بازگو کننده این مطلب است که در ذهن نویسنده ارتباطی میان اثر وی و مقاله ای که در فهرست ماخذ خود به آن استناد کرده است وجود دارد. با توجه به اهمیت استناد به منابع در یک قالب استاندارد ، ماشین استناد امکان تهیه استناد به را برای پژوهشگران فراهم می سازد.
● ماشین استناد چیست؟
ماشین استناد یک ابزار رایگان وب است که برای کمک به نویسندگان و محققین در استفاده مناسب از اطلاعات (تهیه استناد به شیوه استاندارد) طراحی شده است.
ماشین استناد با عبارات انگلیسی چون :
Citation Machine, Citation Maker, Citation Generator ,Bibbuilder
در اینترنت بکار رفته است.
برای عبارت Citation machine در فرهنگ های لغت و اصطلاحنامه های چاپی فارسی و انگلیسی در دسترس معادلی یافت نشد . در این مقاله ماشین استناد معادل Citation machine بکار رفته است. با جستجوی این عبارت در موتورهای کاوش ، آدرس URL بسیاری از صفحات وب که حاوی این عبارت است مشاهده می شود. با رجوع به این آدرس ها می توان توضیح مختصری درباره یک ماشین استناد خاص و یا به صفحه خانگی آن ماشین استناد دست یافت. تعداد زیادی از این آدرس ها به صفحه خانگی ماشین استناد دیوید وارلیک منتهی می شود. ادبیات تحقیق درباره ماشین استناد در منابع چاپی یافت نشد و در منابع الکترونیکی محدود به مقاله پیتر ورمیرنمی باشد که از آن استفاده شده است.
ماشین های استنادی که در این مقاله معرفی می شوند به شیوه های استاندارد زیر استناد تهیه می نمایند:
▪ [۱]APA: شیوه استناد انجمن روان شناسان امریکا می باشد که اغلب در حوزه علوم اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد.
▪ [۲]MLA: شیوه انجمن زبان مدرن می باشد و اغلب در مطالعات زبان ، ادبیات تطبیقی ، نقد سواد زبان حارجی و دیگر حوزه های علوم انسانی بکار می رود.
▪ Chicago: در حوزه علوم انسانی و علوم اجتماعی کاربرد دارد.
● ماشین استناد دیوید وارلیک
این ابزار پیوسته ابتکار دیوید وارلیک[۳] می باشد و در قالب پروژه landmark [۴] در ۲۹ اکتبر سال ۲۰۰۰ ایجاد شده است . این ماشین استناد در ژانویه ۲۰۰۴ با تغییرات عمده مجددا طراحی شده است . آخرین ویرایش درآوریل ۲۰۰۶ تهیه شده است که همزمان با اتمام این مقاله بود. در نسخه جدید صفحه خانگی و آدرس ماشین استناد مذکور تغییر یافته است که البته از طریق آدرس قبلی نیز به ویرایش جدید ارجاع می شود. نسخه جدید با عنوان Sonoi citation Machinn landmark معرفی شده است . صفحه خانگی ویرایش ۲۰۰۶ یک نقشه جهان می باشد که کاربر با کلیک روی کشور مورد نظر به صفحه اصلی جهت انتخاب شیوه استناد مورد نظر ارجاع داده می شود.
ورمیرن [۵] ماشین استناد وارلیک را اولین استناد خودکار تهیه شده معرفی می نماید برای اینکه این ماشین ابتدا برای سازمان دادن استفاده از اطلاعات طراحی شده بود اما به تدریج تبدیل به ایزاری مفید برای کنترل سرقت ادبی شد. امروزه ماشین استناد توسط نویسندگان برای اثبات ادعای آنها در عدم وجود سرقت ادبی (موضوعی که با استفاده و دسترسی آزاد به میلیون ها منبع در اینترنت وسوسه انگیز است) در کارشان بکار می رود . بدین معنی که نویسنده با استفاده از ماشین استناد از تمامی منابعی که در تهیه اثر خود بطور مستقیم و یا غیر مستقیم بکار برده است استنادی به شیوه استاندارد تهیه و در اثر خود می آورد.
نویسندگان و محققین با استفاده از ماشین استناد دیوید وارلیک تاکنون (۵ آوریل ۲۰۰۶) ۷۶۵۴۳۴ استناد تهیه نموده اند.
استفاده از این ماشین استناد بسیار آسان است و نویسندگان با کاربرد آن در تهیه استناد مهارت پیدا می کنند و همچنین فرایند استناد را درک می نمایند.
با استفاده از این برنامه امکان تهیه استناد منابع چاپی و الکترونیکی به دوشیوه APA و MLA برای تمامی پژوهشگران فراهم می گردد.
برای استفاده از این برنامه کافیست که پژوهشگر به سایت http://www.citationmachine.net/ مراجعه نموده وبه موارد زیر توجه نماید:
۱) نوع منبع اطلاعاتی که به آن استناد نموده است را از لیست موجود در سمت چپ کلیک نماید.
۲) فرم صفحه وبی که ظاهر می شود را با اطلاعات منبع تکمیل نماید.
۳) سپس روی کلمه make Citation کلیک نماید تا استناد به دو شیوه APA و MLA ایجاد شود.
۴) استناد ایجاد شده بوسیله ماشین استناد را انتخاب و در صفحه مورد نظر خود الصاق نماید.
در تهیه استناد به کمک ماشین استناد مذکور به موارد زیر باید دقت نمود:
ـ انتخاب نوع اثری (منابع چاپی ، منابع الکترونیک)که برای آن استناد تهیه می شود ، راهنمایی لازم از طریق یک منو به کاربر ارائه می شود.
ـ فیلد های خالی مورد نیاز در فرم استناد باید به دقت و به درستی پر شود اگر فیلدهای بدون پاسخ زیاد باشند استناد تهیه شده دقیق نخواهد بود.
ـ نکته مهم دیگر در استفاده از ماشین استناد ، انتخاب شیوه ادبی نگارش (APA,MLA) می باشد.
ـ در این ماشین استناد نیازی به وارد کردن نقطه گذاری در فرم استناد نیست ، اما هر کجا لازم باشد می بایست با حروف بزرگ نوشته شود.
ـ اگر فرمت استناد عرضه شده توسط ماشین استناد کمی متفاوت از فرمت استناد به دو شیوه مذکر باشد ، بهترین کار این است که اطلاعات وارد شده در فرم استناد مرور شود و موارد اشتباه اصلاح شود . دکمه "Show my citation به کاربر این امکان را می دهد که استناد عرضه شده را وارسی و اصلاح نماید.
ـ استناد عرضه شده بوسیله ماشین استناد میبایست پس از وارسی در فایل ورد ذخیره شود.
● ماشین های استناد دیگر
پس از دیوید وارلیک افراد و موسسات دیگری نیز اقدام به تهیه ماشین استناد نمودند که بطور مختصر به تعدادی از آنها اشاره خواهد شد.تمامی این ماشین های استناد با وجود تفاوت های مختصری که در فرم های استناد دارند ، استناد ارائه شده توسط این ماشین ها به شیوه استاندارد می باشد.
این ابزارهای فوق العاد سودمند به تمامی کسانی نیاز به ارائه یک مقاله مکتوب حرفه ای یا گزارش دارند در تهیه یک استناد استاندارد کمک خواهد کرد و همان گونه که قبلا ذکر گردید بعنوان یک ابزار ضد سرقت ادبی نیز بکار می رود.
ماشین استناد Noodle tools
نودل تولز یک رشته از ابزارهای واسط طراحی شده برای کمک به دانشجویان و متخصصان در پژوهش ، از انتخاب موتور کاوش ، پیدا کردن منابع مرتبط تا استناد به این منابع در شیوه های نگارش APA و MLA می باشد.این ابزار، جستجوی آنلاین را آسانتر می نماید .برای استفاده از این ابزار کاربران باید ID و Password داشته باشند.
ـ برای اطلاعات بیشتر :
http://Noodletools.com/noodlebib/citeone.php
▪ ماشین استناد Oslis
Oregon school library information system(oslis)
این ماشین استناد توسط سیستم اطلاعاتی مدرسه اورگان در شهر واشینگتن برای تهیه استناد به انواع منابع چاپی و غیر چاپی به شیوه MLA تهیه شده است.این ماشین استناد که از آن با عنوان Citation Maker نام برده شده است برای دو گروه دانش آموزان مدارس(مدارس ابتدایی ، مدارس راهنمایی و دبیرستان)تهیه شده است تا دانش آموزان از زمان تحصیل در مدرسه با استناد و اهیت کاربرد آن (عدم سرقت ادبی) آشنا شوند.
برای اطلاعات بیشتر :
www.oslis.k۱۲.or.us/
▪ ماشین استناد کالج Palomar
این ماشین استناد توسط مرکز تطبیقی آموزش کامپیوتر که زیر مجموعه مرکز منابع ناتوانی[۶] کالج پالومار کالیفرنیا می باشد و برای کمک به هیات علمی و کارکنان در تهیه استناد به شیوه MLA تهیه شده است. از این ماشین استناد با عنوان MLA citation Generator نام برده شده است.
ـ اطلاعات بیشتر:
www.palomar.edu/dsps/actc/mla
▪ ماشین استناد کالج Calvin
این ماشین استناد توسط جاستین سرلز[۷] دانشجوی کالج کالوین در سال ۲۰۰۴ تهیه شده است.
تاکنون (۵ آوریل ۲۰۰۶) تعداد ۹۶۴۵۶۷ استناد بوسیله این ماشین به سه شیوه APA MLA , و Chicagoتهیه شده است.
ـ اطلاعات بیشتر:
http://webapps.calvin.edu/knightcite/index.php
▪ ماشین استناد BibBuilder۱.۳
این ابزار استناد خودکار توسط دنیس جی. جرز استادیار دانشگاه پنسیلوانیا برای ساختن استناد به شیوه MLA تهیه شده است.اگرچه درمیرن ماشین استناد وارلیک را بعنوان اولین ماشین استناد معرفی می نماید اما کپی رایت ماشین استناد جرز (۱۹۷۷-۲۰۰۳ )حاکی از قدمت این ماشین استناد است . این ماشین استناد در ابتدا بوسیله مرکز مکتوب مهندسی و کتابخانه انگلیسی دانشگاه تورنتو تهیه شده بود.
ـ اطلاعات بیشتر:
http://jerz.setonhill.edu/writing/academic/bib_builder

لیلا خلیلی
کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی
منابع و ماخذ:
مدیر امانی ، پروانه(۱۳۸۱)."استناد".دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی . ویراستارعباس حری. (ج.۱ ص.۱۷۶-۱۸۰).تهران: کتابخانه ملی.
Jerz,D.G.( ).Bibbuilder ۱.۳.Retrived.April.۰۶,۲۰۰۶,from
http://jerz.setonhill.edu/writing/academic/bib_builder
Noodletools.(۲۰۰۶).noodle Bib ۶.retrived April.۰۴,۲۰۰۶,from
www.Noodletools.com/noodlebib/citeone.php
Oregon School Library information system. (۲۰۰۴) .Oslis secondary citation maker (based on Mla style).Retrived ,۰۷,April,۲۰۰۶,from
www.oslis.k۱۲.or.us
Oregon School Library information system. (۲۰۰۵). Oslis elementary citation Maker.(based on mla style).Retrived April, ۰۷, ۲۰۰۶, from
www.oslis.k۱۲.or.us
Palomar College, Adapted computer training center.(۲۰۰?).Mla Citation Generator.Retrived, ۰۷, April, ۲۰۰۶, from
www.palomar.edu/dsps/actc/mla
Seals,J.(۲۰۰۴).calvin colledge knight cit a project of hekman library . Retrived.April.۰۵, ۲۰۰۶, from
http://webapps.calvin.edu/knightcite/index.php
Vermeeren,P.(۲۰۰۶).citation machine.Retrived .April.۰۴,۲۰۰۶,from
http://www.isissystem.com/articles.at
Warlick, D. (۲۰۰۴). Land marks citation machine. Retrieved Jan. ۰۷, ۲۰۰۶, from
http://www.citationmachine.net
پانوشتها:
[۱].American Psychological Association
[۲].Modern language Association
[۳].Warlick,David
[۴]. Landmarks for Schools. One of the earliest educational websites on the Internet, Landmarks has served teachers since ۱۹۹۵ with links to teaching and learning resources on the Net and valuable Web tools.
[۵].Vermeeren
Disability resource center.[۶]
[۷].Searls,Justin

منبع : نما مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران