تازه‌های پزشکی امروز

● هموسیستئین و احتمال VTE
بالا بودن تراز هموسیستئین با احتمال ترومبوآمبولی وریدی (VTE) همراه است و تجویز مکمل ویتامین سبب کاهش تراز هموسیستئین می‌گردد. ولی آیا تجویز مکمل سبب کاهش احتمال VTE در آنالیز ثانویه می‌شود. طی یک کارآزمایی چند ملیتی تصادفی شده و شاهددار که قبلاً انتشار یافته و برای سنجش اثر درمان کاهنده‌ی هموسیستئین بر احتمال بیماری شریانی طرح‌ریزی شده بود، محققان به این مساله پرداختند که آیا تجویز روزانه‌ی فولات (۵/۲ میلی‌گرم) و ویتامین ۶B (۵۰ میلی‌گرم) و ویتامین ۱۲B (۱ میلی‌گرم) بر احتمال ترومبوز علامتی ورید عمقی یا آمبولی ریه تاثیر دارد یا خیر. تعداد ۵۵۲۲ فرد بالغ (بیش از ۵۵ سال) دچار بیماری شریانی، دیابت و حداقل یک عامل خطرساز عروق قلب در این کارآزمایی شرکت کردند.
در طول متوسط ۵ سال پیگیری، تراز هموسیستئین در گروه درمان با ویتامین، بیشتر از گروه دارونما کاهش یافت. اما، میزان شیوع VTE میان گروه درمان با ویتامین و دارونما تغییری نداشت.
● بهترین درمان نوروپاتی دیابتی
برای درمان نوروپاتی دیابتی دردناک، داروهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اکثر این داروها طی کارآزمایی‌های تصادفی شده مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. طی یک بازبینی طبقه‌بندی شده، مقایسه‌ای سودمند در مورد تاثیر روش‌های درمانی مختلف انجام شده است.
در میان کارآزمایی‌های تصادفی شده‌ی قابل قبولی که یک یا چند دارو را با دارونما در بالغان مبتلا به نوروپاتی دیابتی دردناک مورد مقایسه قرار داده‌اند، در ۱۰ کارآزمایی (۱۵۷۶ بیمار) داروهای ضدتشنج، در ۴ مورد (۹۱ بیمار) داروهای ضدافسردگی، در۳ مورد (۳۲۹ بیمار) اوپیوئیدها در ۲ مورد (۸۰۵ بیمار) دارویی به نام duloxetine و در یک مورد کرم کاپسایی‌سین مورد ارزیابی قرار گرفته است. دوره‌ی درمان در تمامی بررسی‌ها کمتر از ۶ ماه بوده است.
تاثیر این داروها در کاهش درد تا ۵۰% برحسب سیر نزولی از موثرترین یا ضعیف‌ترین به صورت زیر بوده است: ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای، ضدتشنج‌های سنتی (مثل سدیم والپروات و کاربامازپین)، اوپیوئیدها، داروهای ضدتشنج نسل جدید (مثل پرگاباتین و گاباپنتین)، دولوکستین، و کاپسایی‌سین. بیمارانی که از داروهای ضدتشنج‌ سنتی و ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای استفاده کرده بودند با احتمال بسیار کمتر به علت بروز حوادث خطرناک از بررسی کنار گذاشته شدند.
● آلدوسترونیسم اولیه و دیابت
نتایج بعضی از بررسی‌ها حاکی از آن است که بیش از آن که طبیبان بالینی انتظار دارند آلدوسترونیسم اولیه علت ثانوی شایع‌تر هیپرتانسیون است. طی یک بررسی، پژوهشگران ۱۰۰ بیمار دیابتی (سن متوسط ۵۹) را شناسایی کردند که دچار هیپرتانسیون مقاوم بودند (بنا به تعریف فشار خون بیش از ۹۰/۱۴۰ میلی‌متر جیوه ضمن مصرف سه نوع داروی ضدفشارخون) و این افراد را از نظر آلدوسترونیسم اولیه غربالگری نمودند. متوسط مدت هیپرتانسیون ۱۶ سال بود و ۹۵% بیماران سیاهپوست بودند.
در ۳۴ بیمار نسبت آلدوسترون به رنین افزایش داشت (بنا به تعریف بیش از ۹۰) و سپس آزمون‌های تائیدکننده (لودینگ نمک و به دنبال آن اندازه‌گیری آلدوسترون) انجام شد که به تشخیص نهایی آلدوسترونیسم اولیه در ۱۴ بیمار انجامید. اطلاعات مربوط به نتایج تصویرسازی آدرنال و پاسخ به درمان در گزارش آمده است.
● آثار تاکی پنه‌گذرای نوزاد
تاکی پنه‌ی گذرای نوزاد (TTN) بیماری شایعی است که به علت تاخیر در بازجذب مایع الوئولی از ریه در زمان تولد یا حوالی آن ایجاد می‌شود. تاکی‌پنه ظرف چند روز پس از ولادت خود به خود از بین می‌رود و تصور می‌رود داغی بر جای نمی‌گذارد. یافته‌های یک بررسی که در این زمینه انجام شده، این طرز تفکر را زیرسوال می‌برد.
قریب ۱۳.۰۰۰ نوزاد فول ترم که در سال ۱۹۹۵ در یکی از شهرهای کانادا به دنیا آمده بودند از نظر وجود سندرم ویزینگ (بنا به تعریف برنشیولیت، برنشیت حاد یا مزمن، آسم یا تجویز دارو برای آسم) پیگیری شدند. از این عده کودکان ۲۴۸ نفر (۱۹%) با TTN و بدون سایر بیماری‌های ریه‌ی همراه به دنیا آمدند. در آنالیز با تطبیق عوامل خطرساز مستقل برای TTN مانند آسم مادر، وزن زیاد تولد و زایمان با سزارین، مشخص شد که TTN عامل خطرساز قابل توجه برای ایجاد سندرم ویزینگ به شمار می‌رود.
● اسیدفولیک و احتمال حمله
افزایش تراز هموسیستئین در خون با افزایش خطر قلب و عروق همراه است ولی در کارآزمایی‌های تصادفی شده، کاهش هوموسیستئین به کاهش کلی احتمال بیماری قلب و عروق منتهی نشده است. اما، نتایج بعضی بررسی‌ها حاکی از آن است که تجویز مکمل اسید فولیک ممکن است سبب کاهش احتمال حمله شود. پژوهشگران نتایج هشت کار آزمایی تصادفی شده را با هم تلفیق کرده‌اند که شامل بیش از ۱۶.۰۰۰ بیمار بوده و بعضی از آنها به مدت ۲۴ تا ۷۲ ماه از مکمل اسید فولیک (همراه سایر ویتامین‌های B یا بدون آن) استفاده کرده بودند حال آن که شاهدان یا از دارونما، یا مراقبت معمولی و یا از دوز پائین‌تر اسید فولیک بهره برده بودند. تمامی کارآزمایی‌ها به جز یک مورد شامل متاآنالیز قبلی بود که عدم تاثیر مکمل اسید فولیک بر نقاط پایانی قلب و عروق در بیماران مبتلا به بیماری قلب و عروق قبلی را نشان می‌داد. این کارآزمایی نیز که به مجموع قبلی اضافه شده به بیماری قلب و عروق پیشین نیاز نداشت.
در این آنالیز جدید، تجویز مکمل اسیدفولیک به طور قابل توجه و تا ۱۸% از میزان خطر حمله کاست. احتمال حمله به طور قابل توجه در کارآزمایی‌هایی کاهش یافته بود که طی آن مداخله بیش از ۳۰ ماه طول کشیده بود (اما در کارآزمایی‌های کوتاهتر به این ترتیب نبود) مثل مناطقی که غلات با اسید فولیک غنی شده بود و در کارآزمایی‌هایی که اکثریت بیماران به حمله‌ی قبلی دچار نشده بودند.
● خلق بن یاخته بدون جنین
دانشمندان معتقد بودند که یاخته‌ی متمایز شده هرگز به حالت پیشین خود، یعنی قبل از رسیدگی برنمی‌گردد و کمتر به حالت جنینی و به عقب بازمی‌گردد. معهذا، تجارب ترانسفر هسته‌ای در حیوانات نشان داده است که می‌توان در هسته‌ی یاخته‌ی بالغ دیفرانسیه، با هسته‌ای که در آن وارد می‌کنند برنامه‌ریزی مجدد انجام داد و یک جنین زودرس حاوی بن یاخته‌های جنینی به وجود آورد. اما خلق جنین انسان با این روش انجام نشده بود و برای عده‌ای مسایل اخلاقی به وجود آورده بود.
بعضی گروه‌های پژوهشی اکنون گزارش کرده‌اند که فیبروبلاست‌های پوست موشهای بالغ را به یاخته‌هایی تبدیل کرده‌اند که دارای تمامی کیفیات و قدرت بالقوه‌ی بن یاخته‌های جنینی می‌باشند. محققان از ناقلان ویروسی استفاده کرده‌اند تا ´ژن را در فیبروبلاست‌ها وارد کنند. ژن‌ها دوباره یاخته را برنامه‌ریزی کردند تا به بن‌یاخته‌ی جنینی تبدیل شود بدون آن که در خلق جنین اختلال ایجاد شود. دو مورد از این ژن‌ها انکوژن هستند.
● نحوه تبلیغ راه رفتن
کمتر از ۳۰ دقیقه فعالیت متوسط در اکثریت روزها سبب افزایش منافع سلامتی می‌شوند و راه رفتن یکی از بهترین اشکال نرمش برای بسیاری از افراد است.
محققان ۱۹ کارآزمایی تصادفی شده‌ی شاهددار و ۲۹ کارآزمایی شاهددار و تصادفی نشده را یافته‌اند. نتیجه‌ی بسیاری از این بررسی‌ها نشان می‌دهد که راه رفتن در بسیاری موارد به بیش از ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در هفته افزایش یافته است. مداخله‌هایی که به نظر می‌رسید بهتر موثر باشد براساس نیاز افراد انجام شده و هدف، بیشتر افراد بی‌حرکت و آنهایی بودند که انگیزه برای تغییر دادن این مداخله‌ها (مثل جلسه‌های توصیه‌ی کوتاه، استفاده از پدومتر pedometer، ارتباط از راه دور) چه به طور مستقیم و در خانواده و چه به صورت گروهی سبب برانگیخته شدن فعالیت شده است. در تعداد کمی از بررسی‌ها بهبودی در اندازه‌های مختلف سلامتی دیده شد.
● ژن و بیماری پارکینسون
همراه از دست رفتن نورون‌های دوپامینرژیک در سوبستانسیانیگرا، بیماری پارکینسون (PD) با کاهش تکثیر (پرولیفراسیون) اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA) مشخص می‌شود که به فعالیت زیاد هسته‌ی زیر تالاموس می‌انجامد. در مدلهای حیوانیPD، درمان با ژن برای گلوتامیک اسید دکربوکسیلاز (GAD)، که سنتزگا با راکاتالیز می‌کند به بهبودی بالینی انجامیده است.
اکنون، یک گروه بین‌المللی نخستین نتایج درمان با این ژن در انسان را برای درمان بیماری نورودژنراتیو بزرگسالان گزارش کرده‌اند. در این بررسی ایمنی که با برچسب باز (مشخص بودن دارو) انجام شد و توسط شرکتی حمایت می‌شد که تکنولوژی ژن درمانی را به وجود آورده بود، پژوهشگران ۱۲ بیمار را پیگیری کردند که دچار PD پیشرفته بودند (۱۱ مرد، سن کمتر از ۷۰ سال). این بیماران به مدت ۱۲ ماه پس از درمان تزریقی در هسته‌ی زیر تالاموسی یک سمت مغز با ناقل آدنوویروس حاوی ژن GAD پیگیری شدند و بهبودی قابل توجهی نسبت به ابتدای کار در میزان فونکسیون حرکتی و نتایج PET اسکن به مدت ۱۲ ماه و بیشتر در سمت کنترالاترال تزریق دیده شد. عوارض توکسیک یا حوادث خطرناک با ژن درمانی ارتباط نداشت.
● آسیب حاد ریه و NO
از آنجا که اکسید نیتریک (NO) وازودیلاتاتور انتخابی ریه همراه آثار ضدالتهابی است، از این ماده در درمان آسیب‌ حاد ریه (سندرم دیسترس حاد تنفسی یاALI/ARDS ) استفاده می‌شود. به هر حال، بازبینی طبقه‌بندی شده‌ی کارآزمایی‌هایی که این روش را به کار برده‌اند به سال ۲۰۰۳ نشانی از تاثیر استفاده از اکسیدنیتریک نبود. بازبینی حاضر تاکیدی دیگر بر این مساله است.
محققان ۱۲ کارآزمایی را مشخص کردند که طی آن ۱۲۳۷ بیمار به صورت تصادفی اکسید نیتریک یا درمان شاهد برای ALI/ARDS شده بودند. با وجودی که رژیم‌های درمانی متفاوت بود ولی بررسی‌های انجام شده معمولا دارای کیفیت علمی خوب بودند. احتمال مرگ و میر بیمارستانی به طور قابل توجه تحت تاثیر درمان نبود. همین مورد در باب مدت تهویه (۱۷% افزایش برای اکسید نیتریک) یا روزهای بدون استفاده از ونتیلاتور (۶% کاهش) صادق بود. در چند اندازه‌ی فیزیولوژیک در چند روز اول درمان، بهبودی اندکی دیده شد ولی در فشار متوسط سرخرگ ریه تاثیری مشاهده نشد. در بیماران تحت درمان با اکسید نیتریک افزایش احتمال ایجاد دیسفونکسیون ریه دیده می‌شد.
● رادیوگرافی در برنشیولیت
با استفاده از نظرات چند انجمن طبی، آکادمی اطفال آمریکا اخیرا رهنمود بالینی برای تشخیص و درمان برنشیولیت منتشر ساخته است. با وجودی که در این رهنمود استفاده از رادیوگرافی قفسه‌ی سینه در برنشیولیت توصیه نشده است، ولی هنوز هم از رادیوگرافی به صورت گسترده در عمل استفاده می‌شود.
طی یک بررسی آینده‌نگر همنوا از یک بیمارستان اطفال، تعداد ۲۶۵ کودک که قبلاً تندرست بودند (۲ تا ۲۳ ماه سن) با شناسه‌ها و نشانه‌های مشخص برونشیولیت پس از ۲ تا ۳ بار درمان با نبولیزاسیون رادیوگرافی شدند. فقط در ۲ شیرخوار نتیجه‌ی رادیوگرافی مغایر برنشیولیت بود. در یک کودک تراکم لوبی و در دیگری کاردیومگالی وجود داشت. ۹۳% رادیوگرافی‌های قفسه‌ی سینه خاص برنشیولیت بدون عارضه، ۷% نشاندهنده‌ی بیماری دیگر فضای هوایی بود و این کودکان از نظر بالینی وضع بدتری داشتند. ۳۹ شیرخوار با آنتی‌بیوتیک درمان شدند و کودکانی که رادیوگرافی می‌شدند، ۵ بار بیشتر آنتی‌بیوتیک دریافت می‌داشتند و پیش از رادیوگرافی برنامه‌ی اداره‌ی بیماری برای‌شان تنظیم شده بود.

منبع : هفته نامه پزشکی امروز