شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا
دیوان عرفی شیرازی
مرهون شرف کنم ثنا را
اینک به زبان رساندم از دل
تا داغ کنم دل شما را
... بر اصحاب دانش و ارباب بینش مخفی نماناد که قصاید و غزلیات مولانا عرفی یعنی عندلیب شیراز که کلامش در فصاحت و بلاغت تراوشی دارد و در فن سخنوری استاد زمان و ممتاز عصر خویش بوده و نامش در شاعری بلندآواز است چون تاکنون دیوان آن شاعر ماهر کاملا به زیور طبع درنیامده بود، لهذا از جهت تفریح و انبساط خاطر عاطر صاحبان جهان ذوق و کمال در این اوان بهجت فرجام از توفیقات حضرت باری در مطبع سپهر مطلع ناصری واقع [در] بندر بمبئی با کمال دقت و اهتمام سمت طبع و پرتو اتمام پذیرفت... به خط ممتاز و کاغذ اعلی و دقت و صحت در طبع و نشر ....
سه نسخه چاپ سنگی، از دیوان عرفی شیرازی علیه‌الرحمه در اختیار راقم این سطور است. در نهایت نفاست، به چاپ رسیده و بی‌عیب و آهو تاکنون محفوظ مانده است. در تذکره احوال مصنف (عرفی شیرازی) چنین آمده است که:
نامش سیدمحمد، الملقب به جمال الدین، مولدش شیراز جنت‌طراز و صیت شاعریش گوشزد اهالی ایران و آوازه سخنوریش مشهور بلاد هندوستان و ... الحق در میدان بلاغت و مراتب کمالات گوی سبقت از معاصرین ربوده است.
دیوان عرفی در ۳۲۴ صفحه (و هر سه نسخه) به قطع ۱۶*۲۴ سانتی‌متر به چاپ رسیده و از نظر صوری و کاربرد کاغذهای رنگی (فستقی و زرد و نارنجی ابری) در خور توجه‌اند.
سیاق چاپ سنگی این نسخه‌ها مربوط به روش چاپ سنگی در هندوستان، به ویژه آگره و بمبئی است.
صفحه استقبال هر سه نسخه گل آذین و نقوش مسلط، گل لوتوس و چلیپای داخل این گل است که در چهار قسمت جدول صفحه استقبال به چشم می‌خورد. نقش اصلی همانند ترنج و سر ترنج است و در سر ترنج بالایی: هوا.. تعالی شانه قید گشته و در داخل این ترنج چنین نوشته شده است:
<... هذا دیوان افصح المتکلمین و عمده المتاخرین مولانا العلوی سیدمحمد المتخلص به عرفی>.
در سرترنج پایین نیز تاریخ چاپ (سنه ۱۳۰۸) قید شده و کل صفحه با نگاره‌های زیبا و خط خوش در مد نظر قرار دارد. سرلوح و کتیبه کتاب هم، گل آذین است و اطراف بسمله هم آذین‌بندی گشته است:
جاوید همی بخشد و از مایه نکاهد
رشح قلمت ثروت اصناف امم را
کز کم شدگی در قلم وهم نمانده است
امکان رقم، صورت مفهوم هرم را
یک منعم و یک نعمت و بی‌منت یک شکر
صد شکر که تقدیر چنین راند قلم را
اصطلاحات و واژگان زیبایی از حیطه کتابت و کتاب‌آرایی در برگ برگ کتاب و در بسیاری از سطور اشعار به نظر می‌رسد. همچون: منشی تقدیر، منشور، کلک محفوظ، نقش و نگار، لوح سنگ، مصور و مصور، کلک دانشور، شیرازه، رقم و قلم و هنر و ...
المنه لله که نیازم به نسب نیست
اینک به شهادت طلبم لوح و قلم را
چون زلیخا که در تسلی عشق
طرح کاخ مصور اندازد
تا خامه خیال که نقاش معنوی است
مدح تو بر صحیفه هستی کشد رقم
من که از کلک نظام روزگار
نقش‌ها بر لوح امکان می‌زنم
در صفحه ۳۲۱، توضیحات مربوط به انجامه کتاب را چنین درمی‌یابیم:
< ... من افکار ابکار و طبع آبدار افصح المتکلمین المرحوم المبرور ... میراز سید محمد طاب ثراه و جعل جنه الماوا المتخلص به عرفی الشیرازی، به اهتمام جناب مستطاب سلاله السادات و الاشراف الموفق به توفیق الملک السرمه آقا میرزا ابراهیم صاحب - تاجر شیرازی ...>
مشخصات کاتب و محرر کتاب هم در همین انجامه، معلوم می‌گردد و از اینجا می‌شناسیم که به ید [اقل السادات]
غفران پناه میرزا ابوالفتاح نیریزی سمت تحریر یافت.
تاریخ فوت عرفی را به سال ۹۹۹ هجری قمری رقم زده‌اند که در شهر لاهور اتفاق افتاده است.
دیوان عرفی شیرازی از چند لحاظ در خور اعتناست:
نخست اینکه در تصحیح متن در آن زمان (سنه ۱۳۰۸ هجری قمری) دقت فراوان ملحوظ شده و نویسنده و مصحح ابیات همان خطاط زبردست با صرف وقت و با حوصله از عهده تحریر برآمده است.
دیگر اینکه کاغذ اعلا و رنگین برای هرنسخه‌ای (حداقل برای سه نسخه که در تصرف راقم این سطور- جابر عناصری) است، انتخاب گشته و جدول‌بندی مرتب و رکابه‌نویسی بقاعده و شرح و توضیح زندگی مصنف کتاب، به طریق روشن در این کتاب ذکر شده است. تمام مقطع اشعار به قید نام عرفی و مزین به گل‌های زیباست.
تقسیم‌بندی اشعار نیز به شیوه الفبایی صورت گرفته است. با رویت چنین نسخی از متون سال‌ها و سال‌ها پیش دریغ و افسوس که در زمان حال چندان به ظرافت چاپ و لطافت کاغذ و ... چندان اعتنایی نیست و ...
کوته کنم عبارت و معنی کنم بلند
آن بلبلم که نغمه زن باغ حیدر است (عرفی)
نویسنده : دکتر جابر عناصری
منبع : مجله صنعت چاپ
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران حجاب چین دولت رئیس جمهور پاکستان رئیسی گشت ارشاد دولت سیزدهم کارگران رهبر انقلاب سریلانکا
کنکور پایتخت سردار رادان تهران سیل قم سازمان سنجش فضای مجازی اصفهان شهرداری تهران پلیس زنان
خودرو دلار یارانه قیمت خودرو آفریقا قیمت دلار قیمت طلا بازار خودرو بانک مرکزی سایپا ایران خودرو ارز
فیلم سریال پایتخت فیلم سینمایی خانواده تلویزیون موسیقی ترانه علیدوستی سریال سینمای ایران مهران مدیری کتاب سحر دولتشاهی
کنکور ۱۴۰۳ عبدالرسول پورعباس
فلسطین رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل جنگ غزه آمریکا روسیه حماس طالبان اوکراین ایالات متحده آمریکا طوفان الاقصی
پرسپولیس فوتبال جام حذفی آلومینیوم اراک استقلال فوتسال بازی بارسلونا تیم ملی فوتسال ایران باشگاه پرسپولیس باشگاه استقلال تراکتور
همراه اول ناسا الماس تسلا سامسونگ فیلترینگ
مالاریا پیری کاهش وزن سلامت روان زوال عقل