جانشین ژنرال

ژنرال اشفاق پرویز کیانی که اخیراً از سوی پرویز مشرف رئیس جمهوری پاکستان به عنوان معاون فرمانده کل ارتش این کشور انتخاب شد، یک نظامی حرفه یی بدون بلندپروازی های سیاسی است.
البته گفته می شود انتخاب کیانی به این سمت مقدمه یی برای انتخاب او به سمت فرماندهی کل ارتش که در اختیار مشرف است، می باشد. به رغم این واقعیت که شغل جدید کیانی - که پیش از این رئیس سازمان اطلاعات بود - بیشتر رنگ و صبغه سیاسی دارد، وی به شدت تمایل دارد دور از سیاست باشد و بیشتر وقتش را به گسترش آمادگی برای عملیات ارتش اختصاص دهد. مشرف از هم پیمانان قدرتمند امریکا در جنگ علیه تروریسم پیش از انتخابات ریاست جمهوری پاکستان که اخیراً برگزار و منجر به پیروزی دوباره وی برای پنج سال دیگر شد، گفته بود در صورت پیروزی در انتخابات از ریاست کل ارتش در این کشور اسلامی هسته یی کناره گیری می کند.
مشرف از سال ۱۹۹۹ که طی کودتایی زمام قدرت را در پاکستان به دست گرفت هم رئیس حکومت و هم رئیس کل ارتش بود که این مساله موجب اعتراض بسیاری از گروه ها و شخصیت های سیاسی این کشور بوده است. وی اکنون به آنچه می خواست دست یافته و با رای قابل توجهی دوباره بر کرسی ریاست دولت پاکستان نشسته و باید منتظر بود که آیا پس از اعلام قانونی بودن حکم او توسط دیوان عالی پاکستان، مشرف به وعده خود برای کناره گیری از ریاست ارتش عمل خواهد کرد؟ در صورت تحقق این مساله، ژنرال کیانی ریاست کل ارتش را برعهده خواهد گرفت و ماموریت دشوار خود را آغاز خواهد کرد.
ارتش پاکستان نیز چندی قبل در بیانیه یی اعلام کرد که ژنرال کیانی جانشین مشرف در ارتش خواهد شد. گفته می شود کیانی کمک های شایانی به دولت پاکستان در جنگ علیه القاعده و طالبان کرده است. کیانی در دولت مشرف چندین ماموریت سیاسی بحث برانگیز را نیز برعهده داشته که از آن جمله عضویت در تیم سه نفره دولت برای گفت وگو با بی نظیر بوتو نخست وزیر پیشین و تبعیدی پاکستان در لندن و دوبی در خصوص امکان مشارکت وی در قدرت بود. بوتو در این مذاکرات خطاب به این تیم سه نفره تاکید کرده بود که شرطش برای ورود به انتخابات ریاست جمهوری، کنار رفتن مشرف از ریاست کل ارتش است. بوتو همچنین در یکی از این مذاکرات با انگشت به کیانی اشاره می کند و می گوید؛ پس از ژنرال مشرف چه کسی بهتر از شما برای تصدی ریاست ستاد ارتش پاکستان است؟ ناظران می گویند کیانی پس از این اظهارات از سوی یک سیاستمدار، به شدت احساس کرده در تنگنا قرار گرفته و از این پس نگاه ها به سوی او، سیاسی خواهد بود اگرچه خود با این مساله مخالف باشد. کیانی در سال ۱۹۸۸ که بوتو نخست وزیر بود در خدمت بوتو بود و به عنوان معاون نظامی وی فعالیت می کرد.
در محافل سیاسی پاکستان شایع است که مشرف تنها روی ژنرال کیانی در دیدار با بوتو در لندن و دوبی حساب کرده بود که البته این حساب مشرف درست از آب درآمد زیرا در پی تلاش های کیانی، دولت پاکستان بوتو و همسرش آصف علی زرداری را از اتهام فساد تبرئه کرد و حزب «مردم» پاکستان تحت رهبری بوتو نیز که پیش از انتخابات ریاست جمهوری تهدید کرده بود از پارلمان خارج می شود، چنین کاری نکرد. دومین اقدام مهم کیانی هنگامی بود که در جریان ناآرامی های مارس گذشته در پاکستان به دلیل برکناری افتخار محمد چوهدری رئیس دیوان عالی این کشور، رسانه ها و شخصیت های سیاسی پاکستان به شدت از روسای سازمان های اطلاعاتی این کشور در این ناآرامی ها انتقاد کرده بودند.
ژنرال کیانی یکی از طرف های نشست میان مشرف و چوهدری بود که گفته می شود وی و چندتن دیگر از معاونان مشرف در این نشست، چوهدری را تحت فشار قرار داده بودند تا از سمت خود کناره گیری کند. این موضوع سبب بسیج مردمی با حمایت شخصیت های سیاسی و وکلای قضایی پاکستان علیه دولت مشرف شد و از آن زمان مشرف از سوی هم پیمانانش در جامعه بین الملل از جمله امریکا تحت فشارهای فزاینده برای بازگرداندن حکومت دموکراتیک به پاکستان است. در همین حال برخی تحلیلگران، ژنرال کیانی را شخصیتی توصیف می کنند که اگرچه تمایلی به ورود به کارزار سیاسی ندارد و ترجیح می دهد در کسو نظامی گری اش ادامه فعالیت دهد اما نشان داده که سیاستمدار قابلی است.
از جمله به هنگام حضورش با مشرف و تنی چند از دیگر معاونان وی در نشستی که برای برکناری چوهدری برگزار شده بود تنها کسی بود که حتی یک کلمه علیه چوهدری سخن نگفت و اگرچه از صادرکنندگان بیانیه علیه چوهدری بود اما برضد او شهادت نداد. در پاکستان رئیس ستاد ارتش قوی ترین شخص محسوب می شود.
ژنرال بازنشسته طلعت مسعود که از تحلیلگران معروف نظامی به شمار می آید، می گوید؛ به لحاظ روانی، مردم پاکستان بیش از هر پست و مقام دیگری به رئیس ستاد ارتش کشش دارند و توجه نشان می دهند و به همین دلیل در صورتی که ژنرال کیانی به این سمت منصوب شود، حضور مشرف در قدرت ولو در مقام ریاست جمهوری کم اهمیت خواهد شد. کیانی در حالی به این منصب برگزیده می شود که پاکستان در مرحله پاکسازی شورش های داخلی در مناطق قبیله یی واقع در مرز افغانستان به سر می برد و نیروهای ارتش تت امر او در معرض حملات انتحاری از سوی تندروها قرار دارند.
مسوولان نظامی پاکستان می گویند ژنرال کیانی که از شناخت بهتر و اطلاعات بیشتری نسبت به مسائل امنیتی به دلیل پست سابقش به عنوان رئیس سازمان اطلاعات برخوردار است، در وضعیت بهتری برای تعامل با افراد قبایلی و دستیابی به استراتژی های جدید در تعامل با موج افراط گرایی رو به رشد در جامعه پاکستان است. ژنرال کیانی از نزدیکان و معتمدین مشرف و یکی از پنج ژنرالی است که بر روند نقل و انتقالات سیاسی در پاکستان در پی حوادث ۱۱ سپتامبر نظارت داشت. در حال حاضر مسوولانی که سیاست پاکستان را تعیین می کنند در ارتش هستند و تحت ریاست ژنرال کیانی بر آثار و تبعات ناشی از حوادث ۱۱ سپتامبر بر پاکستان متمرکز شده اند. این افراد نقشی بارز در تغییر سیاست های پاکستان ایفا می کنند، به ویژه پس از فشارهای فزاینده یی که غرب به ویژه امریکا بر این کشور اعمال می کند تا روابط خود را با افراط گرایان مذهبی قطع کند. کیانی به دلیل اقدامات نظامی که علیه القاعده و طالبان در مناطق قبایلی انجام داده، روابط خوبی با امریکا دارد. کسانی که کیانی را می شناسند او را یک لیبرال می دانند تا جایی که او حتی با نظامیان امریکایی در پنتاگون نیز همکاری کرده است و با بسیاری از فرماندهان نظامی در دیگر کشورهای غربی نیز روابط عمیقی دارد. ژنرال کیانی تحصیلات نظامی خود را در امریکا به اتمام رسانده و گفته می شود به سرعت پله های ترقی را در ارتش پاکستان پیمود.
کیانی فرزند یک افسر جزء در ارتش پاکستان بود و به دلیل رفتار متواضعش همواره بیشتر از فرزندان دیگر مورد توجه پدر بود. ژنرال کیانی در سال ۱۹۷۱ به ارتش پاکستان پیوست یعنی همان سالی که این کشور وارد دومین جنگ با هند شد. او از دانشکده نظامی واقع در گهیلوم فارغ التحصیل شد. این ژنرال با سابقه متولد شهر گوجارخان در ۵۰ کیلومتری اسلام آباد و در منطقه بوتهار پاکستان که از زمان تاسیس این کشور، به منطقه جمع آوری نیروی نظامی معروف است، می باشد. کیانی سه برادر دارد که هر سه نفر آنها نیز از افسران ارتش پاکستان هستند.
ژنرال کیانی بسیاری از مناصب نظامی را در دوره فعالیتش در ارتش در اختیار داشته است. او همچنین از دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش در کویته پاکستان و دانشکده فرماندهی و ستاد در فورت لیوی نوورث امریکا و دانشکده دفاع ملی در اسلام آباد فارغ التحصیل شده است. کیانی تجارب فرماندهی زیادی کسب کرده که از آن جمله فرماندهی گردان، فرماندهی لشکر و فرماندهی تفنگداران ویژه ارتش بوده است. او در سال ۲۰۰۳ که ریاست کمیته تحقیق درباره دو ترور پرویز مشرف در همان سال را برعهده گرفت به شدت مورد اعتماد مشرف قرار گرفت.
نتیجه این تحقیقات این شد که ارتش پاکستان توانست تروریست ها را تعقیب و بازداشت کند و آنها را تحویل دادگاه و زندان دهد. برخی مسوولان نظامی می گویند زمانی که کیانی ریاست کمیته تحقیق درباره ترور مشرف را برعهده گرفت برخی احتمالات وجود داشت مبنی بر اینکه این تحقیقات به بن بست برسد اما نه تنها نتیجه تحقیقات موفقیت آمیز بود بلکه یک گروه تروریستی سازمان یافته نیز که طرح های خطرناکی ضد دولت پاکستان داشت، متلاشی شد. گفته می شود جدیت و حرفه یی عمل کردن ژنرال کیانی از عوامل موفقیت در این خصوص بود. کیانی همچنین فرماندهی لشکر ۱۰ ارتش پاکستان را که در یک مکان استراتژیک در مرز کشمیر با هند مستقر شده، برعهده داشته است. نقش این لشکر در مسائل دولتی پاکستان بسیار مهم است. در پی ریاست کمیته تحقیق ترور مشرف، ژنرال کیانی به ریاست سازمان اطلاعات پاکستان انتخاب شد و تلاش های او در این بخش نیز منجر به دستگیری دو عضو برجسته گروه القاعده طی سال های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ شد.
تحلیلگران اطلاعاتی از اینکه ژنرال کیانی به عنوان رئیس ستاد ارتش پاکستان انتخاب شود به شدت اظهار نگرانی می کنند زیرا به گفته آنها تاکنون در تاریخ پاکستان سابقه نداشته که رئیس اطلاعات به عنوان رئیس ستاد ارتش انتخاب شود. کیانی در محافل اطلاعاتی یک فرد پنهان محسوب می شود که زیاد در ملاء عام ظاهر نشده است. تنها زمانی نامش در رسانه ها مطرح شد که در هیات تعیین شده از سوی مشرف برای برکناری قاضی افتخار چوهدری حضور داشت. اما از چندی قبل که به عنوان معاون رئیس ستاد ارتش پاکستان و گزینه مطرح برای ریاست این ستاد مطرح شد، نامش در رسانه ها به طور گسترده یی مطرح شد. این مطرح شدن در حالی است که پاکستان در شرایط حساسی به سر می برد و همه نگاه ها در حال حاضر به ژنرال کیانی دوخته شده و اینکه آیا او در کسوت یک سیاستمدار نیز انجام وظیفه خواهد کرد؟

منبع؛ الشرق الاوسط
ترجمه؛ مریم زمانی

منبع : روزنامه اعتماد