“بورس ایران هنوز کودک است”

▪ بازار سهام کشورمان هم‌اکنون با چه مشکلاتی مواجه است؟
ـ عدم نظارت مناسب بر بازار، عمده‌ترین مشکل بورس اوراق بهادار کشور است. حتی دلیل بهبود شاخص و رسیدن آن به بالای ۱۰ هزار، نتیجه حمایت از برخی سهام‌ خاص در بازار بوده است. این در حالی است که اگر اطلاع‌رسانی شفاف و مناسبی در بازار صورت بگیرد، هرگز بورس ما روزهای سال گذشته را تجربه نخواهد کرد. از بهمن‌ ماه سال گذشته تا امروز، سهام برخی شرکت‌های بزرگ با حمایت‌های خاص در بورس اوراق بهادار عرضه شده‌اند. البته در حال حاضر بازار سهام کشور هوشمند شده و سهام‌داران بدون بررسی‌های کافی، اقدام به خرید سهام شرکت‌ها نمی‌کنند. ‌
متأسفانه نظارت درستی بر بورس اوراق بهادار حاکم نیست، به طوری که اگر اثرات واگذاری شرکت‌های اصل ۴۴ را نادیده بگیریم، فلج بودن بازار سهام به خوبی نمایان و محسوس خواهد شد. در حقیقت، ورود شرکت‌های بزرگ با سرمایه‌های بالا موجب شد تا شاخص‌ها رشد پیدا کنند. سال گذشته توجه اکثر سهام‌داران بر شرکت‌های فعال در صنعت روی متمرکز بود، اما امسال شرکت‌های سنگ آهنی مورد اقبال بازار قرار گرفته‌اند. مشکلاتی که در صنعت روی پیش آمد، به خصوص ریزش معدن انگوران به همراه کاهش قیمت جهانی روی، موجب شد تا مردم نسبت به سهام چنین شرکت‌‌هایی استقبال نشان ندهند. با انتشار صورت‌های مالی شش ماهه نخست سال جاری این شرکت‌ها، روزهای سخت‌تری در انتظار سهام‌داران شرکت‌های این صنعت خواهد بود.‌
▪ در شرایط فعلی، بهترین صنایع بورس برای سرمایه‌‌گذاری کدامند؟
ـ با توجه به افزایش قیمت جهانی فولاد و نیاز روزافزون به این فلز به عنوان ماده اولیه، آینده خوبی را برای این شرکت‌ها می‌توان متصور بود. شرکت‌های پتروشیمی هم به دلیل بحث واگذاری سهامشان در بورس از استقبال خوبی برخوردار خواهند شد. در مجموع، شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه، گل گهر، چادرملو و سایر شرکت‌هایی که در گروه سنگ معدن فعال هستند، در بلندمدت سوددهی خوبی خواهند داشت. در کوتاه‌مدت نیز می‌توان سهام شرکت‌های مسی را توصیه کرد، چرا که جای رشد خوبی دارند.
▪ بازار سهام را در نیمه دوم سال جاری چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟ ‌
ـ یکی از بزرگترین مشکلات فعلی بورس کشورمان، سیاسی شدن آن است. به همین دلیل، تا پایان زمان مقرر برای تصمیم‌گیری در خصوص پرونده هسته‌ای ایران باید منتظر بمانیم. اگر مسأله تحریم جدّی شود، بورس روزهای به شدت منفی‌ را تجربه خواهد کرد. در غیراین‌صورت، بازار به شدت رشد می‌کند؛ حتی انتظار می‌رود با تشدید خصوصی‌سازی شرکت‌های بزرگ دولتی، شاخص به بالای ۱۵ هزار صعود کند. ‌
▪ آیا شاخص، ملاک خوبی برای ارزیابی و سنجش بازار نیست؟
ـ در حال حاضر سهام‌داران بیشتر به EPS (عایدی هر سهم یا سود پیش‌بینی شده) توجه می‌کنند. اگر به صورت حرفه‌ای به بازار نگاه کنیم، شاخص ملاک خوبی نخواهد بود، اما توجه داشته باشید که هم‌اکنون فقط سهام‌ در بورس ما خرید و فروش می‌شود وخبری از آپشن، فیوچر وغیره نیست. در حقیقت، بورس ایران تک گزینه‌ای شده و همین مسأله، نقطه ضعف بورس به شمار می‌رود. نرم‌افزار فعلی هم بسیار قدیمی است. کارگزاران هم در حالی که می‌توانند خدمات متنوعی به سهام‌داران ارایه کنند، فقط به خرید و فروش سهام بسنده کرده‌اند. البته برخی از کارگزاران وظیفه “سبدگردانی” را آغاز کرده‌اند، اما این کار هم به صورت مدرن و همانند بورس‌های پیشرفته انجام نمی‌شود. ‌
▪ خصوصی‌سازی و عرضه سهام شرکت‌های دولتی مانند شرکت‌های مخابراتی چه اثری بر بازار دارد؟‌
ـ بورس فعلی به شدت نیازمند ابزارهای جدید است. عرضه سهام شرکت‌های بزرگی مانند مخابراتی‌ها که سرویس‌های مختلفی را به بخش عظیمی از مردم ارایه می‌کنند، موجب جذب سرمایه بیشتری به بازار می‌شود. برای مثال، تعداد استفاده‌کنندگان تلفن همراه در ایران به نسبت ژاپن بسیار پایین است، اما هزینه پیام کوتاه در کشورمان بسیار بیشتر از امثال ژاپن می‌باشد و همین مسأله، درآمد ایجاد می‌کند. با حضور مخابراتی‌ها در بورس، شاخص به شدت رشد می‌کند، چرا که اثری فراتر از شرکت‌هایی نظیر صنایع ملی مس بر بازار خواهد گذاشت. به علاوه، مردم با خدمات و درآمد این سهم آشنایی کافی داشته و در مورد ثبات سودآوری آن مطمئن‌تر هستند.‌
حتی عرضه سهام باشگاه‌های فوتبال هم به دلیل علاقه‌ زیاد مردم به این ورزش و جذب آنها به بازار، می‌‌تواند شاخص را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
▪ تعدیل حجم مبنا برای برخی از شرکت‌های بزرگ چه کمکی به روان شدن معاملات کرده است؟
ـ تعدیل حجم مبنا موجب نقدشوندگی سهام می‌شود. برای مثال، دلیل باز شدن قفل مثبت فولاد مبارکه و قفل منفی کالسیمین، تعدیل حجم مبنای آنها بود. حتی با حذف نوسان دو درصدی برای قیمت سهام هم می‌توان اثر مثبتی بر بازار گذاشت. در ابتدا نیز می‌توان مثبت دو درصد را به مثبت پنج درصد تبدیل کرد و نوسان منفی دو درصد را تغییر نداد تا شاهد ریزش بسیاری از سهام نباشیم. با انجام این کار، فضای رشد بسیاری از سهام فراهم شده و بازار به تعادل می‌رسد. ‌
در حال حاضر هم نسبت‌های قیمت به عایدی سهام P/E(‌) در گروه سنگ‌آهن رو به افزایش است و از همین رو، برخی سرمایه‌گذاران احساس خطر می‌کنند. در نتیجه، این احتمال وجود دارد که سهام‌داران سراغ سهامی با P/E(‌) پایین‌تر بروند. بورس باید فرصت شناخت را برای فعالان بازار فراهم کند. اما بورس کشور ما هنوز مانند کودکی در حال رشد است. حتی تعداد زیادی از بورس بازها، شناخت کاملی از بازار سهام و کارکردها و ابزارهای آن ندارند.‌

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران