جهانگردی شهری

▪ نویسنده: ژرژ کازس و فرانسوا پوتیه
▪ مترجم: صلا‌ح‌الدین محلا‌تی
▪ انتشارات: دانشگاه شهید بهشتی
در این کتاب ابعاد مختلف توریسم، تفاوت توریسم کوتاه‌مدت (تفرج) و توریسم بلندمدت (جهانگردی)، تعریف جهانگردی‌های مختلف از جمله جهانگردی شهری، شغلی، همایشی، فرهنگی و تفاوت آنها، عوامل موثر بر جهانگردی، جاذبه‌های شهری، عوامل غیر موثربر جهانگردی و ... مورد بحث قرار گرفته‌اند.
جهانگرد کسی است که به هنگام جابجایی دست‌کم یک شب را در جای دیگری غیر از محیط دایمی زیست خود می‌گذراند و دلیل بازدید یا جابه‌جایی خود را دلیلی به جز انجام فعالیتی برای گرفتن مزد و حقوق در کشور یا جای مورد بازدید ذکر می‌کند. تفرجگر به همه افرادی اطلا‌ق می‌شود که در جابه‌جایی خود کمتر از ۲۴ ساعت در جای دیگری به جز جای زندگی متعارف خود سپری می‌کند و دلیل جابه‌جایی آنان، کاری جز انجام فعالیتی است که برای مزد گرفتن انجام می‌دهند. تفرجگران همچنین مسافران عبوری و کسانی هستند که با ناوگان دریایی مسافرت می‌کنند و در کشور یا سرزمین مورد بازدید اقامت نمی‌کنند.
اقامت کوتاه‌مدت، به جابه‌جایی‌هایی اطلا‌ق می‌شود که دربرگیرنده گذران دست‌کم یک شب و حداکثر سه شب در خارج از منزلگاه دایمی هستند. اقامت بلندمدت، جابه‌جایی‌هایی را شامل می‌شود که دربرگیرنده دست‌کم چهار شب و حداکثر چهار ماه در خارج از منزلگاه دایمی است. سفر کاری در برگیرنده تمامی‌جابه‌جایی‌های ناشی از الزامات و مقتضیات شغلی سیاسی، اداری است و مسافرت هنرمندان یا اشخاص دیگری را که برحسب وظیفه شغلی جابه‌جا می‌شوند را نیز دربرمی‌گیرند. جهانگردی شهری تمام انواع جهانگردی (یا تفرج) را شامل می‌شود که فرد محل اقامت موقت خود را کاملا‌ در شهر (یا برحسب تفریح در شهر، کوهستان، ییلا‌ق، جنگل یا کویر) قرار می‌دهد. عوامل موثر در افزایش تعداد جهانگردی عبارتند از: میزان درآمد بودجه افراد، کاهش زمان کار، بازنشستگی پیش‌رس و طولا‌نی‌تر شدن مدت زندگی و توانایی پرداخت هزینه مسافرت از سوی بازنشستگان، افزایش تعداد زوج‌های هر دو شاغل، برگزاری همایش‌ها، نمایشگاه‌ها و مسافرت‌های تشویقی.
همچنین نقش اساسی وسایل رفت و آمد خود را در قالب پیشرفت در صنعت خودروسازی، افزایش در سرعت حمل و نقل، گسترش شبکه بزرگراه‌ها و شبکه قطارهای تندرو نشان می‌دهد.
جاذبه‌های شهری شامل بازدید از گنجینه‌ها و مراکز تاریخی، نمایشگاه‌ها، موزه‌ها و هم چنین نمایش‌های محلی چون رقص، تئاتر، موسیقی و بداهه‌خوانی و همچنین استفاده از امکانات خرید و فروش و بازارهای محلی یا بین‌المللی موجود در شهرها می‌باشد. عوامل موثر در جهانگردی شهری عبارتند از وضع اجتماعی، سن، اندازه، محل مسکونی دائم و جنسیت، شمار افراد خانواده و تاهل یا تجرد. میزان مسافرت در مورد جهانگردی شهری، با سطح آموزش و فعالیت افزایش می‌یابد. سه پدیده همراه یعنی انجام مسافرت‌های شغلی، عادت به مسافرت گهگاهی و آمادگی مالی موجب می‌شوند که افراد طبقه بالا‌ی اجتماعی و دارای مشاغل آزاد بیشتر از سایر افراد طبقات دیگر جامعه به مسافرت و گشت و گذار شهری اقدام کنند. در درجات بعد افراد گروه شاغل واسطه‌ای (سرکارگران و افراد شاغل ۸۰ درصد)، کارمندان(۶۵ درصد)، کارگران (۵۷ درصد) و بالا‌خره غیرفعالا‌ن و بازنشستگان (۵۱ درصد) به جهانگردی شهری می‌پردازند.
میزان مسافرت با سن کاهش می‌یابد. کمی کمتر از سه چهارم فرانسویانی که سن‌شان دست کم ۳۵ سال است، به جهانگردی شهری اقدام می‌کنند و فقط ۴۲ درصد از فرانسویانی که بیش از ۶۵ سال دارند به مسافرت می‌روند. ۶۸ درصد از مجردها به جهانگردی شهری می‌روند و بیوه و مطلقه‌ها ۵۵ درصد و اشخاص ازدواج کرده ۶۲ درصد از مسافران شهری را تشکیل می‌دهند. حضور کودکان کم‌سن در خانواده باعث کاهش جهانگردی شهری نمی‌شود. برعکس، میزان مسافرت خانواده‌های دو فرزندی بالا‌ست و به ۶۸ درصد می‌رسد و کمترین میزان مسافرت (۶۰ درصد) از آن افراد تنهاست. جهانگردی شهری به نسبت اندازه شهر محل اقامت افزایش می‌یابد. میزان مسافرت ساکنان پاریس حداکثر به ۷۲ درصد می‌رسد. در حالی که فقط ۵۵ درصد از ساکنان اجتماعات روستایی به مسافرت می‌روند. بالا‌خره مردان بیشتر از زنان به مسافرت‌های شغلی می‌روند; اما اختلا‌ف میان میزان مسافرت شهری از زنان و مردان نسبتا اندک است.

امین فیروزگر

منبع : روزنامه حیات نو