درمان اعتیاد

● اجتماع درمانی
اجتماع درمانی بهشکل کنونی آن اولین بار در سال ۱۹۵۸معرفی شد و به سرعت کارآرایی خود را در درمان و توانبخشی معتادان نشان داد.
بازسازی الگوهای رفتاری مخرب که در طول زندگی کسب شده است نیاز به تغییر دربافت اجتماعی داشته و به همین جهت یک برنامه ساخت یافته و نظارتی قوی جهت درمان مسائل رفتاری هنجانی خانوادگی و عاطفی معتادان را طلب می کند.
هدف از ایجاد تغییرات کلی در سبکو شیوه زندگی معتادان پرهیز از مصرف مواد مخدر ایجاد صداقت فردی کسب مهارتهای اجتماعی مفید حذف عقاید ضد اجتماعی و رفتارهای غیر قانونی است به منظور دستیابی به این اهداف معتادین بایست مدتی را که بسته به نوع برنامه درمانی می تواند از سه ماه تا دو سال باشد دراجتماعات مبتنی بر درمانهای روانشناختی و اجتماعی زندگی کنند مطی فیزیکی این اجتماعات بسته به گروههای تحت درمان می تواند متغیر باشد مثل بیمارستان شهرک های کوچک و...
▪ انواع روش های اجتماع درمانی
""TCاجتماعی طبقاتی است و در آن بیماران باسطوح مختلف نگهداری می شوند و به وسیله کارکنانی (Staff) که ارزیابی از وضعیت بیمار وهدایت بسوی تغییر رفتار را بعهده دارند اداره می شوند در بدو ورود هر بیمار در موقعیتی از این سلسله مراتب قرار می گیرد ورفتن به سطوح بالاتر از راه پیشرفت درمانی و مولد بودن عملی خواهد شد .
اقدام به تصمیم گیری ها در مورد وضعیت بیمار ترخیص انتقال اخراج و بعهده پرسنل درمان می باشد برنامه روزانه ضمن داشتن تنوع کاملا فشرده است .
ارزیابی های متعدد از برنامه های TC نشان میدهد که چنین برنامه فشرده و منسجمی برای افرادی که قبلا در موقعیت های نابسامان بهمریخته وبی نظم زندگی کرده و شخصیتشان براین اساس شکل گرفته است منجر به عدم مصرف مواد و پرهیزاز اعمال خلاف خواهد شد یادگیری به شیوه"TC" بعنوان یک یادگیری اجتماعی حداقل به سه روش صورت می گیرد:
۱) یارگیری از طریق رقابت وعمل
۲) یادگیری با استفاده ازفرا گییر بودن شرایط و مشکلات در بین همه اعضا اجتماع
۳) یادگیری از طریق بروز دادن عواطف فردی مثل رویا خشم ترس وآرزوها و رویاروئی با آنها
● کار درمانی
کار درمانی در اعتیاد عبارت است از ارائه انواع فعالیتها و روشهای درمانی بمنظورپیشگیری از اعتیاد تسریع روند بهبودی و رفع عوارض آن معمولا معتاد در روابط اجتماعی وسلوک ورفتار دچارمشکل میگردد و در نتیجه قدرت کاری تمایل به کارحس تشریک مساعی و احساس مسئولیت وی مختل میشود.
لذا برای اینکه فرد بتواند زندگی سود مندی را در اجتماع از سر بگیرد لازم است سلوک و رفتار وی طبیعی گرددو احساس مسئولیت وحس اجتماعی را باز یابد .
در برنامه های کاردرمانی سعی در آمادگی فرد برای زندگی عادی و روزمرهروابط سالم اجتماعی و روبرو شدن با واقعیات زندگی وجود دارد همچنین کاردرمانی علائق انگیزه هاو تمایلات انسانی را پرورش داده علائم وعوارض بیماری را بهبود می بخشد و فر را برایسازش با الگوهای موجودوحاکم در زندگی اجتماعی آماده می نماید .
در کار درمانی افراد با دقت کامل ارزیابی میشوند کمبودها نواقص و نیازهای بیماران بطور کامل مشخص میگردد و برای هر فرد متناسب با مشکلات و نیازهایش ببرنامه های مفید و موثر تنظیم میگردد.
این برنامه ها هم ازنقطه نظر فردی و هم گروهی بسوی هدفی معین و مشخص رهبری میشود هرچند اهداف درمانی در مورد افراد مختلف متفاوت است ولی بطور کلی بهتر است برنامه های زیر در مورد اغلب افراد معتاد منظور شده و اجرا گردد:
۱) سعی در بهبود و پرورش قابلیت های فرد با ارضا و تکامل مهارتها وتوانائیهای او
۲) کاهش دادن علائم و عوارض اعتیاد تا آنجائیکه فرد وظایف خود را در مسیر واقعیت های زندگی و اجتماع ایفا کند.
۳) کوشش در تکامل و پرورش ابعاد شخصیت و انگیزه های بیمار ضمن فعالیت ه های روزمره و را قالب تجارب موفقیت آمیز بیمار
۴) سعی در پرورش وارتقا سطح پذیرش و اقناع فرد از زندگی عادی بر اساس قابلیت های او
۵) سعی در افزایش قدرت تصمیم گیری وعادات مطلوب ومثبت نسبت به کار و فعالیت
۶) ایجاد وضعیت های کافی و لازم برای استقرار مناسبات و ارتباطات اجتماعی مفید و مؤثر
۷) آموزش و پرورش توانائیهای فرد برای تفریح بهتروبهره بردن مفید تر از اوقات فراغت خود.
۸) ارشاد و تربیت افراد برای پیدا کردن اعتماد به نفس کافی جهت تامین زندگی مستقل در سطوح واقعیت های روابط اجتماعی موجود.
● مذهبی درمانی
اصولی که در اسلام جهت درمان معتاد مفید واقع می شون عبارتند از :
۱) اصل پذیرش :
د رمکتب اسلام بالاترین خطا وگناه که همان شرک به خد می باشد د رصورت بازگشت و شناخت ذات یکتای خداوند قابل بخشش می باشد و هیچ کس مایوس از رحمت خداوند نیست و شخص معتاد نیز زمانی که جهت درمان پناه به مرجع ذیصلاحی آورد به هیچ عنوان طرد نمی شود.
۲) اصل حمایت :
اسلام به پیروان خود دستور می دهد زمانی که شخص ولو غیرمسلمان به قصد کمک گرفتن به تو رجوع کرد دست رد به سینه او زده نشود بلکه حتی حمایت از افراد ضعیف و مستضعف علامت ایمان افراد برشمرده شده و کسیکه در فکر این موضوع نباشد مسلمان نمی باشد لذا معتاد نه تنها پذیرفته می شود بلکه از نظر درمان حمایت هم می شود.
۳) اصل بازگشت به اصل خویش :
شخص راهنما که خود مسلمان دلسوزی است سعی خواهد نمود او را با ارزشهای انسانیش آشنا کند وجایگاه انسان را در روی زمین به وی نشان دهد و مقام انسان وعزت همیشگی او را در پرتوگرایش به مذهب به وی گوشزد می کند وهمچنین سعی خواهدت کرد در غیبت بازگشت به اصل خویش ایجاد کند.
۴) اصل تصمیم و اراده :
در اسلام حتی نیت و تصمیم شخص چنانچه مثبت باشد اجر در پی دارد و لذا زمانی که هر معتاد اراده و تصمیم به ترک گرفت همان لحظه گرایش به سمت جاده سلامتی و در مسیر صحیح قرارگرفتن آغاز می شود لذا اسلام سعی دارد زمانی که معتاد تصمیم و اراده به ترک کرد اورا مورد حمایت مادی ومعنوی وهمچنین تشویق قرار دهد و بر تقویت این تصمیم و اراده بیفزایدتا به عنوان یک هدف مهم آن را دنبال کند زیرا اساس مذهب رشد می باشد.
(قدتبین الرشد من الغی ...)( قسمتی از آیات آیت الکرسی ) لذا نیت و اراده انسانها به سمت یک زندگی سالم بایستی مورد حمایت جامعه قرارگیرد. شخصی که تصمیم به ترک گرفته از نظر مذهب مورد حمایت است و بدیده احترام به وی نگاه می کنند بمنظورتقویت اراده نیت و باقی بودن براین بینش راهکاریهای ذیل از نظر مذهب توصیه می گردد:
۱) حمایت های مادی ومعنوی (صله رحم )
۲) همنشینی و دلجوئی از وی
۳) یاد آوری مکرر توانمندیهاو ارزشهای انسانی وی
۴) سوق دادن ذهن اوبه خدا واولیائش
۵) اصل مراقبت :
کلکم راع و کلکم کسئول عن رعیته رسول اکرم (ص)مذهب علاوه بر بکار گرفتن چهار اصل فوق اصل مراقبت را تا حصول نتیجه نهایی ارائه می دهد صله رحم رسیدگی به خویشاوندان وحقوق همسایه از نشانه های ایمان در جامعه می باشد لذا یک مسلمان سعی دارد در برابرافراد ناتوان و آفت های اجتماع دوباره به سراغ او نرود و یگر همنوعش را به این بلیه نیز دچار نسازد بنابراین بااو معاشرت دارد حمایت نزدیکانش را بطرف او جلب می کند و پیوسته نگران حال او می باشد لذا مذهب به مثابه مراقب دلسوزی است که پیوسته در صدد جهت دادن افراد منحرف به سمت فطرت و طریقه حق می باشد.
۶) اصل بازسازی شخصیت :
دین ایلام یکی ازادیانی است که به وحدت و یکپارچگی شخصیت معتقد است اسلام دین توحیدی بی نظیری است چرا که خداوند خالق یگانه و واحد است و خلقت او نیز براساسیک نظام یکپارچه و واحد است که هر عنصر این خلقت ضمن برخورداری از وحدت درونی به نوبه خود نقش مهمی در برپایی و هماهنگی خلقت دارد .
بهترین ارزشها یکی جان ودیگری شخصیت انسان می باشد و هر دو بالاترین مسئولیت را برای آحادامت اسلامی بهمراه می آورد لذا هر فردی که تصمیم دارد قدم به جاده سلامتی بگذارد خطا وانحرافات گذشته او محو میشود و فعالیت های مثبت و کوشش در راه صحیح زندگی کردن گناهان گذشته را از بین می برد (قرآن کریم:عمل صالح زشتیها را از بین می برد)بنابر این شخصی که با دستورات فوق سلامت خود را باز یافته به مانند دیگر افراد جامعه ادامه حیات میدهد و با حرمت و ارزشمندی زندگی می کند و هیچ مسلمانی به خود اجازه کوچکترین جسارت به او نمی دهد.
زیرا او بازگشت به اصل خویش نموده و بر همه مسلمانها واجب است برای او ارزش یک انسان کامل را قایل باشند امید است با دستورات حیات بخش اسلام بتوانیم تولدی دیگر در حیات خود و دیگران بویژه افراد معتاد جامعه ایجاد نمائیم.

منبع : ستاد مبارزه با مواد مخدر