عصبانیت و برطرف نمودن دلایل آن

● آیا می بایست عصبانیت خود را نشان دهیم یا کظم غیض کنیم؟
بیشتر کارشناسان توصیه می کنند بهتر است عصبانیت خود را اظهارنمائید تا اینکه آن را در خود حبس کنید.
آنها به این نکته اشاره می کنند که بیرون نریختن عصبانیت می تواند سلامت جسمی فرد را به خطر بیندازد و بیماریهای قلبی را به دنبال داشته باشد.
درمقابل، برخی دیگر معتقدند که اظهار عصبانیت، شرایط را وخیم تر کرده وآثار مخربی را بر روی رابطه، شغل و حتی آزادی شخصیتان برجای می گذارد.
به نظر نمی رسد این توصیه گزینه های زیادی را به ما ارائه دهد. مسلما اظهار خشم و عصبانیت برای سلامتی شما مفیدتر خواهد بود، اما بهتر است این عصبانیت را در خلوت خالی کنید. درست است که وقتی خشم خود را فروکش می کنید مردم شما را دوست خواهند داشت، اما با این حرکت شاید به سلامت خود آسیب بزنید.
پس چاره چیست!!
خوشبختانه اینها تنها راههای موجود نیستند و راه سومی نیز وجود دارد و آن عصبانی نشدن در وهله اول است. موضوع این مقاله نیز درباره همین راه است.
● برطرف نمودن عصبانیت
بهترین راه مقابله با این عادت بد این است که در وهله اول از بروز آن جلوگیری کنید؛ یعنی عواملی را که موجب تحریک این احساس می شوند شناسایی کرده و با برنامه ای دقیق هر یک از این عوامل را که روی شما اثر می گذارد برطرف نمائید.
۱) عمل اول: برخی حقایق را به خود یادآوری کنید
▪ حقیقت اول: شما قادر مطلق نیستید. نمی توانید دنیا را تغییر دهید. نمی توانید درهر بحثی پیروز باشید- جدل هایی که من راست می گویم و تو اشتباه می کنی. نمی توانید دیگران را تغییر دهید. تنها حق دارید دیدگاهها و رفتارهای خود را تغییر دهید.
▪ حقیقت دوم: این موضوع را درک کنید که دیگر مردم هم مثل شما بشرند و جایزالخطا. آنها هم درست مثل شما گاهی اوقات حرفهای نامناسب یا کارهای غیر منطقی ای انجام می دهند. این حقیقت را بپذیرید و هنگامی که خطایی سر می زند، شکایت و گله گزاری نکیند.
▪ حقیقت سوم: متوجه این قضیه باشید که عصبانیت، بیشتر از همه به خود شما آسیب می رساند. برای مثال روابط تان را تیره کرده ، آرامش ذهن تان را برهم زده وسلامت جسمی تان را به خطر می اندارد.
۲) عمل دوم: عوامل عصبانیت خود را شناسایی کنید
ابتدا عوامل را پیدا کنید. این عوامل، نشانه ی زمان عصبانیت شما بوده و بسیار مهم هستند، چرا که بطور خودکار و غیر قابل اجتناب باعث فعال کردن این احساس می شوند. بنابراین هر لحظه به این توجه کنید که چه چیزی شما را آزار می دهد. از این رو، لیستی از این عوامل تحریک کننده تهیه کرده و آن را روی کارت یا کاغذی بنویسید که در طول روز دائما همراهتان باشد.
۳) عمل سوم: عوامل را از ۱۰- ۱ رده بندی کنید
وقتی لیست مناسبی را از این عوامل تهیه کردید، به آن دسته از آنها که موجب تحریکات غیر قابل کنترل می شوند نمره ۱۰ و آن دسته که خیلی کم شما را آزار می دهند نمره ۱ بدهید و به همین ترتیب از یک تا ده شماره گذاری کنید.
یک کاغذ بردارید، آن را به دو قسمت تقسیم کنید و در قسمت چپ آن، عواملی را که بیشترین نمره را دارند یادداشت کنید؛ ما این عوامل را " عوامل قرمز( پرخطر)" می نامیم. در طرف دیگر، منظوری را که ازانجام هر کاری داشتید بنویسید. برای مثال فرض کنید هنگام رانندگی کسانی از شما سبقت می گیرند و این مسئله شما را عصبی کند. شاید با خود فکر کنید که آنها از من بهتر هستند ویا می خواهند مرا به خاطر ماشین مدل پایین یا سنم تحقیر کنند و مسائلی از این دست. این عوامل را بنویسید.
وقتی این عوامل را روی کاغذ می آورید، برخی از آنها برایتان خنده دار و احمقانه به نظر می رسند. همین احساس عالیست، چون شما در حال کنترل شرایط روحی خود هستید. اما بیشتر این عوامل، هنوزعوامل فعالی هستند- همچون ترس های غیر منطقی و مداوم. این واکنش های عصبی، احساسی هستند و ربطی به فعالیت عقلانی ندارند.
۴) عمل چهارم: هر هفته یک عامل را انتخاب کنید
ابتدا با یک عامل تحریک کننده ی متوسط شروع کنید؛ یعنی عاملی که نمره ۴ یا ۵ در جدول شما دارد. این عامل را به عنوان " عامل هفته " انتخاب کرده و آن را روی یک پاکت نامه یا روی یک کارت فهرست به ابعاد ۳ در ۵ سانتیمتر بنویسید تا همیشه آن را به خاطر داشته باشید.
پشت آن، عکس العملی را که در مورد این عامل دارید بنویسید و این که چطور شما را تحریک می کند.برای مثال، در نظر بگیرید که اگر بچه ها اتاقشان را تمیز نکنند، چطور و تا چه اندازه عصبی شده و چه عکس العملی خواهید داشت؟
یقینا آرامش ذهنتان تا چند ساعت بعد از این بحث به هم می ریزد و بچه ها هم اگر در سنین نوجوانی با شند چند ساعتی با شما قهر می کنند. احتمالا شما و همسرتان در مورد اهمیت این موضوع اصلا با هم صحبت نمی کنید و سراغ عامل دیگری در لیست خود می روید.
سپس در طرف دیگر کارت خود، " راههای بهتری" از عصبانی شدن را بنویسید. مثلا راه بهتر از فریاد زدن بر سر بچه ها وقتی دیر به خانه می آیند چیست؟ راه بهتر احترام دیدن از سوی همکاران، دوستان یا غریبه ها چیست؟ ( البته در برخی شرایط هیچ راهی برای این مورد وجود ندارد، پس باید آن را پذیرفت.) اگر می خواهید مشکلات خود را با همسرتان حل کنید، راههای بهتری از درکوبیدن و فریاد زدن وجود دارد. در ضمن به یاد داشته باشید که شما همیشه هم نمی توانید به خواسته های خود برسید؛ پس بهتر است این مساله را پذیرفته و در زندگی بکارگیرید.
۵) عمل پنجم: وقتی یکی از عوامل فعال شده است، به کارت خود رجوع کنید
هر بار که عامل تحریک کننده ی هفته شروع به فعالیت کرد، همان لحظه با خود فکر کنید که " دوباره دارم اشتباه می کنم- دوباره دارم عصبانی می شوم و مثل عروسک خیمه شب بازی که نخ هایش را می کشند، عصبانیت به هر سو که می خواهد مرا می برد و کنترلی روی خودم ندارم؛ دیگر این رفتار برایم قابل قبول نیست."
چند نفس عمیق ( راحت ) بکشید و یک لحظه تصور کنید که مغلوب این حس شده اید. چه حالی به شما دست می دهد. از دست خود عصبانی نشوید، این یک موضوع درونیست. تنها تصمیم بگیرید آن را تمام کنید؛ با خود بگوئید که دیگر کافیست و من در حال یادگیری این هستم که بهتر و مناسب تر واکنش نشان دهم. از لیست " راههای بهتر" خود استفاده کرده و تصور کنید چطور می توانستید واکنش نشان دهید.
● تلاش در رسیدن به آرامش ذهنی
روی عوامل عصبانیت در لیست خود کار کنید. تک تک عوامل را بررسی کنید تا به آخرین عامل برسید. مطمئنا روبرو شدن با این عوامل نیاز به مهارت و اعتماد به نفس دارد. بررسی این لیست و گذراندن این مراحل نیازمند آن است که زمانی را در هفته به پرداختن به آنها اختصاص دهید، اما با ماندگاری اثر عصبانیت بر روی شما، شاید توجه مضاعفی به این مساله کرده و وقت بیشتری هم برای آن بگذارید.
● آگاهی از نتیجه ثانویه
" نتیجه دوم یا ثانویه" یک اصطلاح روانشناسانه بوده و به معنی نتیجه حاصل از یک مشکل است. مثلا، از عصبانی شدن چه سودی خواهیم برد؟ آیا زمانی که می بینید دیگران از عصبانیت شما حساب می برند، احساس قدرت می کنید؟ آیا آن، به شما احساس قاطعیت می دهد؟ آیا عصبانیت تنها راهیست که در حال حاضر از آن برای موضع گرفتن در مقابل دیگران، زمانی که قصد کنترل شما را دارند، استفاده می کنید؟
این نتیجه ثانویه بر روند برطرف نمودن عصبانیت اثر می گذارد، مگر اینکه واقعا خواستار چنین نتیجه ای نبوده و راههای بهتری را برای حل آن پیدا کنید.
به این نکته توجه کنید که تمام عصبانیت ها نیز بد نیستند، گاهی اوقات عصبانیت کاملا هم بجاست. عصبانیت می تواند آخرین دفاع در برابر تحمیل یا آزار دیگران بوده و می تواند حس ما را در برابر نا عدالتی بر انگیزد.
عصبانیت در صورتی مفید است که تداوم نداشته و به عملی مناسب تبدیل شود که سودمند باشد.

مترجم: امیر رضا درگاهی

منبع : همسر