جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


نظریات موجود در مورد کیفیات ذهنی


نظریات موجود در مورد کیفیات ذهنی
کیفیات ذهنی را به ویژگی‌های پدیداری تعریف می‌کنیم (تعریفی که بر شهود روزمرۀ ما منطبق است). اما پرسش این است که این ویژگی‌های پدیداری ویژگی‌های چه چیزی هستند؟ اندرو بیلی در اینجا چهار احتمال را برمی‌شمارد:
۱) جزئیات پدیداری (مانند داده‌های حسی یا نفوس)؛ این دیدگاه همان دوگانه‌انگاری جوهری است که امروزه جان فاستر، تالیافرو و سوینبرگ از آن دفاع می‌کنند.
۲) حالات فیزیکی دستگاه‌های مشابه مغز (مانند فعالیت عصبی یا حالات پردازش اطلاعات سطح بالاتر)؛ این دیدگاه رایج‌ترین دیدگاه کنونی دربارۀ کیفیات ذهنی است.
۳) جزئیات فیزیکی خارج از مغز (مانند درخت یا شیر)؛ به این دیدگاه بیرون‌گرایی تجربه می‌گویند که درتسکی، مارتین دیویس و گرگوری مک‌گلوخ از آن دفاع می‌کنند.
۴) هیچ کدام (یعنی وجود کیفیات ذهنی را به کلی انکار کنیم)؛ این دیدگاه حذف‌گرایی کیفیات ذهنی است که دنیل دنت، انتونی اوِرِت (Anthony Everett) و لوین (Levin) از آن دفاع می‌کنند.
اندرو بیلی از صورت خاصی از گزینۀ ب دفاع می‌کند.
مسئله این است: آیا انواع کیفیات ذهنی به ویژگی‌های حالات دستگاه‌های مشابه مغز –که از منظری عینی و سوم شخص قابل درک‌اند- تحویل‌پذیر و با آن یکی هستند؟ برای مثال، آیا ویژگی قرمزی پدیداری به ویژگی‌های کارکردی یا عصبی خاص قابل تحویل است؟
فیزیکالیست‌های تحویل‌گرا تحویل مزبور را ممکن می‌دانند. آنها را می‌توان بر اساس پاسخی که به پرسش زیر می‌دهند به سه دسته تقسیم کرد: انواع کیفیات ذهنی با کدام نوع کلی از ویژگی عینی (سوم شخص) یکی هستند؟
۱) ویژگی‌های پردازش اطلاعات (مانند نشان دادن اینکه شیء خارجی قرمز است)
۲) مجموعه‌ای از ویژگی‌های علّی-فیزیکی شناخته‌شده (مانند حالت مغزی خاص با خصوصیات شیمیایی-الکتریکی خاص)
۳) ویژگی‌های علّی-فیزیکی‌ای که همچنان کشف نشده‌اند (مانند یک انهدام گرانشی کوانتوم در مجموعه‌ای از نورون‌ها)
طرفداران ۱ را می‌توان به دسته‌های زیرا طبقه‌بندی کرد: رفتارگرایان جعبه سیاه (یعنی رفتارگرایان استعدادی مانند رایل)، کارکردگرایان کلاسیک (یا ماشین تورینگ)، کارکردگرایان بازنمودگرا (یا غایت‌انگار)، نظریه‌پردازان تفکر مرتبه بالاتر (higher-order thought)، پیوندگرایان (connectionist) و عصب-محاسبه‌گرایان (neuro-computationalist).
۲ چندان طرفداری ندارد. معمولاً دیوید آرمسترانگ را در کتاب نظریه‌ای ماده‌انگارانه از ذهن طرفدار این دیدگاه می‌دانند ولی چندان روشن نیست.
راجر پِنروز و هَمِراف طرفدار ۳ هستند.
اما طرفداران مسئلۀ دشوار (که کیفیات ذهنی را تحویل‌پذیر نمی‌دانند) معتقدند که ما برای تحویل‌ناپذیری کیفیات ذهنی به ویژگی‌های عینی دلیلی پیشینی داریم پس هرگز چنین تحویلی ممکن نخواهد بود. آزمون‌های فکری اخیر بیشتر در صدد ارائۀ چنین دلیل پیشینی‌ای هستند: استدلال کیفیات معکوس، زامبی، کیفیات مفقود، مشکلات آزادمشربی –عدم مانعیت اغیار- (liberalism) یا حصرگرایی –عدم جامعیت افراد- (chauvinism) برای کارکردگرایی، استدلال معرفت، استدلال شکاف تبیینی.
پرسشی که پیش روی این گروه قرار دارد این است: آیا این ویژگی‌های پدیداری تحویل‌ناپذیر ذهنی هستند یا فیزیکی؟ این پرسش تقسیم این گروه از نظریه‌پردازان را به چهار دستۀ زیر میسر می‌سازد:
۱) کیفیات ذهنی فیزیکی هستند زیرا مصادیق کیفیات ذهنی فیزیکی‌اند (فیزیکالیسم مصداقی)
۲) کیفیات ذهنی فیزیکی هستند زیرا بر امور فیزیکی سوپروین (supervene) یا فرارویداده می‌شوند
۳) کیفیات ذهنی به طور متمایز ویژگی‌های ذهنی هستند (دوگانه‌انگاری ویژگی‌ها)
۴) کیفیات ذهنی نه فیزیکی هستند نه ذهنی (یگانه‌انگاری خنثی) یعنی آنچه ذهن و ماده می‌نامیم در حقیقت جنبه‌های مختلف یک حقیقت بنیادی‌تر هستند؛ دیوید چالمرز (۱۹۹۶a) به این دیدگاه متمایل است هرچند به نظر می‌رسد که بیشتر به ی) یعنی دوگانه‌انگاری ویژگی‌ها متمایل باشد.
اندرو بیلی به هیچ یک از دیدگاه‌های فوق قائل نیست. وی معتقد است که کیفیات ذهنی ویژگی‌های پدیداری مغزند اما این مسئله که آیا کیفیات ذهنی با ویژگی‌های عینی و سوم شخص مغز یکی هستند یا نه، مسئله‌ای تجربی است نه فلسفی؛ حل آن را باید در آزمایشگاه جست نه استدلال‌های انتزاعی فلسفی. بنابراین استدلال‌های پیشینی برای نفی یا اثبات این‌همانی مزبور بی‌فایده‌اند.
(اقتباس از رساله دکترای اندرو بیلی)
http://phil-mind.blogfa.com/۸۶۰۱.aspx


همچنین مشاهده کنید