میان وعده غذایی برای کودکان

بسیاری از عادات و از جمله عادات غذایی در سنین ۲-۵ سالگی شکل می گیرد . با توجه به اینکه عادات غذایی در دوران کودکی می تواند در پیشگیری از بسیاری از بیماریهای سنین بزرگسالی مانند پرفشاری خون ، چاقی ، پوکی استخوان ، بالا بردن کلسترول خون و بیماریهای قلبی و عروقی نقش داشته باشد .
به دلیل شکل گیری عادت غذایی در سنین پایین ، از همین زمان باید مواد غذایی سالم در اختیار کودک قرار داد و به تامین مواد مغذی مورد نیاز او از طریق وعده های اصلی و میان وعده های غذایی توجه نمود . استفاده از یک میان وعده با ارزش غذایی مناسب نظیر شیر ، میوه ، خرما ... در برنامه غذایی کودک موجب رشد جسمی و مغزی او می گردد . در حالیکه مصرف تنقلات غذایی کم ارزش به عنوان میان وعده موجب کاهش دریافت مواد مغذی مورد نیاز کودک از جمله پروتئین ، ویتامین واملاح گردیده و زمینه را برای تأخیر رشد کودک مساعد می کند .
از سوی دیگر مصرف تنقلات تجارتی کم ارزش به دلیل زیادی نمک ، چربی و شکر زمینه ساز بروز بیماریهای مزمن ( قلبی - عروقی ، چاقی و ... ) در دوران بزرگسالی است . به علاوه این گونه تنقلات حاوی افزودنیهای رنگی ، نگهدارنده ها و طعم دهنده های مصنوعی است که مصرف بی رویه آنان موجب پرتحرکی کودکان می گردد .
متأسفانه تغییر الگوی مصرف مواد غذایی در طول دهه های اخیر موجب جایگزینی تنقلات غذایی کم ارزش به جای میان وعده های غذایی مناسب و با ارزش گردیده است . احیاء فرهنگ سازی غذاهای سنتی و به ویژه مصرف میان وعده های مغذی مانند خرما و کشمش می تواند موجب اصلاح عادات غذایی کودکان گردد .
میان وعده های غذایی مانند نان و پنیر ، خرما ، شیر ، بیسکوئیت ، سیب ، توت خشک ، پرتقال برای تغذیه کودکان مناسب هستند .
● نقش میان وعده غذایی
کودک باید هر روز حداقل ۵ وعده غذا شامل سه وعده غذای اصلی ( صبحانه ، ناهار ، شام ) و دو میان وعده بخورد .
میان وعده غذای مختصری است که بین دو وعده اصلی به کودک داده می شود .
از آنجایی که معده کودک کوچک است ولی نیاز او به انرژی زیاد می باشد با خوردن سه وعده اصلی غذا نیازهایش تأمین نمی گردد . باید به یاد داشته باشیم که میان وعده تنها سهم کوچکی در تأمین نیازهای غذایی کودک دارد و هیچگاه جای وعده اصلی را نخواهد گرفت . بنابراین میان وعده ها باید بین وعده های اصلی به کودک داده شود . به طوری که ۲ تا ۳ ساعت با وعده اصلی غذایی فاصله داشته باشد .
ـ ساعت ۷ صبح : صبحانه
ـ ساعت ۱۰ صبح : میان وعده
ـ ساعت ۳۰/۱۲: ناهار
ـ ساعت ۳ بعدازظهر : میان وعده
ـ ساعت ۶ عصر : شام
ـ قبل از خواب : میان وعده ( در صورت ضرورت )
میان وعده هایی مانند شیرپاستوریزه یا جوشیده شده ، نان و پنیر و خرما ، بیسکوئیت ، کیک ، میوه ، خشکبار مانند : بادام ، گردو ، پسته ، کشمش ، نخودچی ، برگه ها ، توت خشک و ... جهت تغذیه کودکان مناسب می باشد .
از دادن مواد غذایی چرب ، شور ، شیرین مثل : پفک ، چیپس ، یخمک و سایر تنقلات کم ارزش غذایی جدا خودداری شود ،‌چون خوردن این مواد غذایی اشتهای کودک را کم کرده و باعث می شود تا نتواند غذای اصلی خود را بخورد .
تنقلاتی مانند چیپس و پفک علاوه بر کاهش اشتها ، ذائقه کودک را به طعم شور عادت می دهد و احتمال بوجود آوردن مشکلات تغذیه ای کودک در سنین بزرگسالی به ویژه پرفشاری خون بیشتر می شود . خوردن شکلات نیز در کودکان در حد متوسط مجاز است زیرا ذائقه کودک را به خوردن شیرینی عادت می دهد . همچنین مصرف غذاهای چرب و شیرین باعث بروز چاقی و پوسیدگی دندان ها در سنین بالاتر می شود . مصرف بی رویه نوشابه نیز خصوصاً همراه با غذا علاوه بر سیری کاذب جذب مواد مغذی مانند کلسیم را مختل می کند .
در هنگام دادن میان وعده به کودکان باید ، نکات زیر مورد توجه قرار گیرد :
میان وعده ها از میان ۴ گروه اصلی غذایی ( گروه شیر و لبنیات ، گروه نان و غلات ، گروه گوشت ، حبوبات و تخم مرغ ، مغزها و گردو و گروه میوه و سبزی ) انتخاب شوند که این امر خود موجب تأمین بخشی از نیازهای تغذیه ای کودک و ایجاد تنوع و تعادل در رژیم غذایی او می گردد .
حداقل پانزده دقیقه زمان برای خوردن میان وعده غذای کودک در نظر گرفته شود .
بین وعده های اصلی و میان وعده ، حداقل ۲ تا ۳ ساعت فاصله گذاشته شود . در غیراینصورت اگر فاصله کم باشد کودک احساس سیری کرده و از مصرف وعده های اصلی غذایی خودداری می کند .
اگر کودک در بین وعده اصلی غذا و میان وعده احساس تشنگی کرد ، به او آب داده شود زیرا اگر آب میوه بخورد ، احساس سیری می کند .
از دادن میان وعده هایی نظیر شکلات ، آب نبات ، شیرینی ، چیپس که فقط حاوی انرژی است خودداری شود .
میان وعده های غذایی کودک می تواند عادات غذایی درست و نادرست را در کودک ایجاد نماید . با توجه به اینکه کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از مشکلات تغذیه ای کودکان می باشد و یکی از دلایل اصلی آن استفاده از یک برنامه غذایی نامناسب است ، بنابراین انتخاب میان وعده های غذایی مناسب مانند انواع خشکبار ( پسته ، بادام و ... ) همراه با میوه ها موجب افزایش آهن دریافتی کودک می گردد .

منبع : واحد مرکزی خبر