بهداشت ازدواج

ازدواج یکی از مهم‌ترین رخدادهای زندگی هر فردی می‌باشد. تشکیل خانواده از نظر مذهبی- جامعه‌شناسی و فطری یکی از نیازهای اساسی بشر بوده و نه تنها برای زن و شوهر، بلکه برای نسل‌های بعد نیز سرنوشت‌ساز است که می‌بایست بر پایه و اساسی مستحکم بنا شود، پس ضرورت وجود کانال‌هایی برای اطلاع‌رسانی و آموزش سنجیده و متناسب با نیاز جوانان به خصوص در امر ازدواج و در حیطه‌های گوناگون از جمله بهداشت باروری، تنظیم خانواده، بیماری‌های مادرزادی و ... که زوجین در مراحل مختلف ازدواج با آن مواجه خواهند شد، احساس می‌شود در این راستا مشاوره قبل از ازدواج، از سهم بسزایی برخوردار می‌باشد.
همه موجودات زنده از آغاز تولد تا مرگ مراحلی را پشت سر می‌گذارند آدمی نیز چون سایر موجودات از این قاعده جدا نیست. آدمی موجودی است که همواره در حال تغییر و تحول است و همان‌گونه که بر آموخته‌هایش افزوده می‌شود، نیازها و توانمندی‌هایش نیز دستخوش تغییر می‌گردد. یکی از نیازهای اصلی انسان، نیاز به داشتن همسر یا جفت‌گزینی است.
در حقیقت ازدواج عبارت است از فرآیند علاقه‌مندی، کشش جسمی- جنسی- روانی و به دنبال آن، فراهم‌سازی شرایط اقتصادی، اجتماعی، علمی، شغلی، خانه‌داری و شخصی در جنس مخالف جهت ایجاد یک زندگی مشترک توأم با تفاهم، صمیمیت، پویایی، زایندگی و هدفمند. در این راستا بیشترین تأثیرات را مذهب، اعتقاد و دین دو طرف دارد. ازدواج پایه‌گذاری برای ایجاد خانواده و خانواده واحد متشکله جامعه است.
سلامت و سعادت جامعه در گرو پایه‌گذاری صحیح سنگ این بنا و مراقبت‌های جامع جسمی- روانی- اجتماعی و معنوی از آن است. به همین دلیل ازدواج بایستی بر پایه و اصول اساسی صورت پذیرد تا موجب رشد و شکوفایی زوجین گردد و بهداشت روانی خانواده و جامعه را فراهم سازد. اولین قدم در رسیدن به خوشبختی شناخت هدف ازدواج توسط دختر و پسر در آستانه ازدواج می‌باشد. از مهم‌ترین اهداف‌ ازدواج می‌توان به آرامش و سکون، تکامل و رشد معنوی، تأمین نیازهای جسمی و روانی و عاطفی زن و مرد اشاره کرد. برای رسیدن به این اهداف دختر و پسر بایستی دانش و مهارت کافی را برای تشکیل خانواده و ازدواج داشته باشند.
مشاوره قبل از ازدواج عملکردی است هماهنگ و کلی که تمام اطلاعات در زمینه‌های متعدد را یک جا به زن و مرد می‌دهد و یکی از مفید‌ترین و ضروری‌ترین مشورت‌ها در زندگی می‌باشد زیرا به انسان کمک می‌کند تا مناسب‌ترین همسر را برگزیده و دین و اعتقاد خود را نه تنها حفظ، بلکه تکمیل و مستحکم‌تر کرده و با تفاهم و همدلی بر تلاش خود بیفزاید تا در خانه احساس رضایت کرده و فرزندان سالم و صالح تربیت کند.
قالب کلی بررسی‌های طبی قبل از ازدواج در دنیا شامل گرفتن تاریخچه بیماری‌های ارثی در خانواده و فامیل، مشکلات روانی، انجام معاینات فیزیکی شامل قد و وزن و فشار خون و بررسی صفات ثانویه جنسی در مردان و زنان است. انجام آزمایشات خون شامل شمارش کامل خون، تست‌های عملکرد کلیوی و بررسی از نظر ویروس هپاتیت B، ایمنی به سرخچه، هموگلوبینوپاتی‌ها، بیماری‌های کبدی، تست‌های آزمایشگاهی برای سیفلیس، گنوکوک و گاهی تریکوموناس و کلامیدیا براساس تکنولوژی در دسترس در نقاط مختلف دنیا انجام می‌شود. گاهی رادیوگرافی قفسه سینه و سونوگرافی شکم و مشاوره و تست داوطلبانه ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) نیز انجام می‌شود که این اقدامات به عنوان جزئی از مشاوره قبل از ازدواج انجام می‌پذیرد.
از نظر روانشناسانه مشاوره به ساده‌سازی و تسهیل رشد شخصیت افراد کمک می‌کند و بین نقش‌های مختلف پل می‌سازد. به این صورت که به فرد کمک می‌کند تا مجموعه‌ای از رفتارهای مناسب را کسب نموده و بتواند با تقاضاها و انتظارات نقش جدید سازگار گردد.
مشاوره را می‌توان برخورد دوجانبه مشاور و مراجع دانست که در یک وضعیت حرفه‌ای و برای ایجاد تغییراتی در رفتار مراجع صورت می‌پذیرد. هدف از مشاوره کمک به مراجع است که از خود و طریقه تأثیر خویش بر محیط آگاه شود و اهداف قابل وصولی را برای آینده خود در نظر گیرد.
● فواید مشاوره ازدواج بطور کلی بقرار است:
۱) دادن آگاهی و اطلاعات همه جانبه در میان جوانان در هر رشته تحصیلی، به طوری‌که افراد خود را به اطلاعات علمی و تحقیق مشغول کرده و ظاهراً از کسب اطلاعات جدید و فراگیر خود را بی‌نیاز احساس کنند خصوصاً افرادی که از دو حیطه پزشکی و روانشناسی دور هستند.
۲) استفاده از بالاترین دانش در ابعاد روانشناسی، جامعه‌شناسی، فرهنگی و انسان‌شناسی که توسط روانشناس، روانپرستار و روانپزشک بکار گرفته می‌شود یعنی انتخاب بر اساس علم خواهد بود.
۳) وجود فرد ثالثی که هیچ نفعی جز حق مشاوره که پاسخ مثبت یا منفی آن را دریافت می‌کند ندارد، می‌تواند واقع‌بینی قضیه را بیشتر کند. فرد ثالث تخیلات و رویاهای عاشقانه و عاطفی را حذف می‌کند و به واقعیات بی‌پرده‌ای که می‌بیند، می‌پردازد.
۴) نظرات خانواده طرفین، قدرت تحمیل نخواهند داشت.
۵) تمام مراحل و متغییرها نمره می‌گیرند و بررسی می‌شوند و دیدگاه‌های روانکاوانه در مورد مشکلات شخصیتی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۶) احتمال دروغ گفتن پسر یا دختر کشف شده و عشق‌های دروغین آشکار می‌شود.
۷) مراحل درست و علمی ازدواج به آنها آموزش داده می‌شود.
۸) تمام بیماری‌های روانی احتمالی در دو طرف شناسائی و تشخیص داده شده و به طرف شناسانده می‌شود.
۹) بیماری‌های جسمی مخفی و نامکشوف بررسی و شناسائی می‌شود.
۱۰) تطابق شخصیتی، تطابق پزشکی، تطابق اخلاقی و عاطفی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۱۱) سوابق کل خانوادگی طرفین بررسی می‌شود(از نظر بیماری‌های جسمی و روحی در خانواده‌ها)
۱۲) تطابق سنی و هوش بررسی می‌شود.
۱۳) تطابق جنسی از بابت میل، رفتار و هماهنگی.
۱۴) بهبود وضعیت نسل‌های آینده و حذف عقب‌ماندگی که مانع رشد جسمی- روانی و اخلاقی هستند، حیطه‌هایی که می‌توان در آن رابطه اطلاعاتی را در قالب انجام مشاوره قبل از ازدواج به زوجین ارائه کرد شامل: روابط جنسی، بهداشت باروری، بیماری‌های مادرزادی، تنظیم خانواده، پیشگیری از سرطان‌های شایع در زنان و مردان، روابط با همسر (بهداشت روانی)، قوانین اسلامی و حقوقی می‌باشند.

- عقیلی، مهناز. دانستنی‌های قبل از ازدواج و بعد از ازدواج. چاپ اول.
- خسروانی، هنگامه. مشاوره قبل از ازدواج. چاپ سوم.
شهین قبادی – کارشناس مامایی

منبع : مجله الکترونیکی هوم