تاثیر شیوه های محاسبه حق بیمه در بیمه شخص ثالث

در حال حاضر حق بیمه جهت بیمه نامه شخص ثالث و مازاد از دو آیین نامه ی ۳۲ و ۳۵ شورای عالی بیمه استخراج می شود.
در این آیین نامه ها برای خودروهای سواری براساس قدرت موتور وسیله نقلیه ،برای انواع وسیله بارکش بر اساس ظرفیت،برای اتوکارها بر اساس ظرفیت سرنشین و برای موتورسیکلتها بر اساس تعداد سیلندر حق بیمه های ثالث و مازاد استخراج می شود.
در چنین نوع محاسبه ای به هیچ عنوان سال ساخت خودرو،نوع بدنه،قدرت های کنترلی آن ،تجربه راننده و تکنولوژی روز بکار رفته در خودرو مد نظر قرار نمیگیرد.
شاید در نگاه اول نوع محاسبه حق بیمه تاثیری در رفع بحران بیمه شخص ثالث نداشته باشد و فقط بازی با اعداد باشد ولی هنگامی که نوعی دیگر از محاسبه حق بیمه را تجربه کنیم ،خواهیم یافت اثرات آن از بیمه شخص ثالث نیز فراتر خواهد رفت و بر مسایل مختفی تاثیر خواهد داشت.
● یک پارامتر ، یک تاثیر :
امروزه در تولید خودروها توجه زیادی به امنیت راننده وسرنشینان می شود،همچنین عوامل زیادی جهت جلوگیری از حوادث اندیشده شده که احتمال بروز حوادث رانندگی را به حداقل می رساند.
از جمله این عوامل در جهت حفظ جان مسافران و راننده سیستم کیسه هوا(Air Bag) ،سیستم کمربند ایمنی هوشمند را می توان نام برد و در جهت جلوگیری از حوادث رانندگی می توان به سیستم ترمز ضد قفل(A.B.S) اشاره کرد.
نام تمامی این تجهیزات برای مالکان خودرو آشناست و هنگام انتخاب خودروی دلخواه به این گزینه هانیز توجه دارند زیرا موارد فوق الذکر به همراه موارد دیگر بارها مورد آزمایش قرار گرفته و تاثیرات آنان بر همگان به اثبات رسیده است.
هر چه به سمت خودروهای ساخت روز نزدیکتر می شویم (جدید تر) شاهد موارد بهتر و مطمئنتر در جهت کنترل حوادث رانندگی و حفظ جان مسافران خواهیم بود و از طرفی دیگر با توجه به نوع محاسبه فعلی حق بیمه ی بیمه ثالث روشن است سال ساخت خودرو در این نوع محاسبه بی تاثیر است و در حالی که با توجه به مطالب پیشتر در میابیم بیشتر پارامترهای ذکر شده وابسته به سال ساخت خودرو می باشد.
در خودرو های به روز معایب خودرو در سالهای گذشته برطرف می شود و استهلاک که خود باعث بروز خسارت یا شدت آن است حذف می گردد و همانطور که پیشتر نیز عنوان شد در خودروهای به روز ، مسایل ایمنی و حفظ جان مسافران و راننده نیز بیشتر مد نظر قرار گرفته است.
در حال حاضر و با توجه به نوع محاسبه فعلی بعنوان مثال حق بیمه خودرو ساخته شده در سال ۱۳۴۸ با نمونه همان خودرو ،ساخته شده در سال ۱۳۸۶ یکسان است،حال آیا صرفآً با در درنظر داشتن استهلاک میزان ضریب ایمنی این دو خودرو یکسان است؟ پس چگونه حق بیمه یکسان از این دو دریافت می شود؟
البته با بکار بردن مورد استفاده (کاربری)و سایر پارامترها می توان نتایج بهتری در جهت استخراج حق بیمه واقعی بدست آورد و در حقیقت مبنای محاسبه پیشنهادی، خودرو می باشد نه گروه خودرو!
در نگاه اول فقط نوع محاسبه تعویض می شود و توقع تاثیر خاصی بر صنعت بیمه یا سایر صنایع و... ایجاد نمی گردد ولی تاثیرات فراتر از تصور خواهد بود که در ذیل به تاثیر یک مورد اکتفا میکنیم:
● تاثیر بر قیمت خودرو:
با فرض ایجاد چنین شیوه ای محاسبه حق بیمه ی خودرو هایی که سال ساخت آنها نزدیک به صدور بیمه نامه باشد(صفر کیلومتر) از بیشترین میزان تخفیف کنترل ریسک بهره مند می گردندوخودورهایی که بیشترین فاصله را دارند با حداکثر اضافه نرخ روبرو خواهند شد.
این رویه باعث آن می شود که قیمت خودروهای مدل پایین نسبت به خودروهای مدل بالا تفاوت محسوسی داشته باشند تا جایی که خرید خودروهای بسیار قدیمی صرفه اقتصادی برای خریدار نخواهند داشت.
به عنوان مثال یک خودوری قدیمی به ارزش تقریبی ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ریال حق بیمه ای معادل ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ریال خواهد داشت{اعداد فرضی}و به این ترتیب استفاده و نگهداری خودروهای قدیمی صرفه اقتصادی نخواهد داشت و خودبه خود از چرخه معاملات خودرو خارج و مالک تشویق به تعویض خودرو در مراکز مربوطه خواهد شد(کاری که مدتهاست به طور کلی عملی نشده است).
● اثرات جانبی:
در اثر تغییرات قیمت خودرو و خروج تدریجی خودرو های قدیمی بامصرف بالای بنزین،سرانه مصرف بنزین در سطح کلان کاهش خواهد یافت.
بعنوان مثال دو خودروی یکسان با اختلاف سال ساخت ۲۵ سال تفاوتی تقریبی معادل ۲ برابر به جهت مصرف سوخت دارند که با توجه به سیستمهای جدید سوخت رسانی –انژکتوری-که هم اکنون در کشور ما نیز تولید و نصب می شوند کاملاً محسوس است*.
بعلاوه میزان آلایندگی خودروهای قدیمی نسبت به خودروهای روز و تاثیر آن بر محیط زیست کاملا نمایان است و با کاهش آلودگی می توان نگاهی به هزینه های درمان داشت و نیم نگاهی به کاهش آمار مرگ و میر ناشی از آن داشت.
تمامی تاثیرات فوق صرفاً با اعمال یا بهتر بگوییم اضافه کردن چند پارامترو تغییر در شیوه های محاسبات بدست خواهد آمد ، هرچند پیرو یادداشت قبلی امید آن داریم با تلاش صنعت بیمه و همکاری نیروهای انتظامی بیمه نامه مسوولیت رانندگان وسایل نقلیه موتوری در قبال اشخاص ثالث شکل بگیرد که سال ساخت خودرو یکی از عوامل موثر در این بیمه نامه نیز باشد.
به نظر نویسنده تغییر و ایجاد پارامترهای جدید به طور حتم تاثیر مثبتی بر صنعت بیمه و سود دهی رشته ثالث خواهد داشت و بعلاوه تاثیراتی همچون قیمت خودرو که پیشتر به آن اشاره شد بی اهمیت نمیباشد که به سادگی از کنار آن بگذریم ولی هر اقدام جهت تغییر وضعیت فعلی بیمه نامه شخص ثالث اولین قدم در جراحی قوانین قدیمی صنعت بیمه خواهد بود.

مجید حبیبی
*:خودرو های بررسی شده: پیکان به سال ساخت ۱۳۶۰ و پژو روآ به سال ساخت ۱۳۸۶