کشمکش در فوتبال نه حرفه ای نه آماتوری

نخستین جرقه بعد از بازی پرسپولیس با پگاه زده شد. هفته دوم لیگ برتر فوتبال، درست زمانی که افشین قطبی، سرمربی ذوق زده قرمزها، خود را آماده می کرد برای نخستین بار پس از برپایی جشن پیروزی مقابل هواداران پرسپولیس، در کنفرانس خبری شرکت کند. تصمیم غیر منتظره مدیرعامل باشگاه، خوشحالی او را خیلی سریع در نطقه خفه کرد.
قطبی جوان نتوانست احساساتش را ابراز کند و در همان رختکن تیمش باقی ماند. او نمی دانست چه اتفاقی رخ داده است. کاشانی فقط می گفت: قطبی بهتر است به اتاق کنفرانس نرود. نگاه های معنی دار سرمربی تیم، نشان از تعجب بیش از اندازه وی نسبت به اتفاقات پیش آمده داشت. او از فوتبال ماشینی و پر از امکانات کره آمده بود به جایی که باگذشت ۷ دوره از لیگ حرفه ای هنوز با استانداردهای بین المللی فاصله های زیادی دارد، اما در همین فوتبال لفظ حرفه ای هر روز به کرات شنیده می شود.
کاشانی، مدیر عاملی که زمان زیادی از حضورش در این پست نمی گذرد، مدعی بود در صورتی که هنگام برگزاری کنفرانس مطبوعاتی پس از بازی، تابلو تبلیغات حامی این باشگاه پشت سر سرمربی این تیم قرار نگیرد، پرسپولیس طبق یکی از بندهای قرار دادش یکصد میلیون تومان جریمه نقدی می شود اما مسئولان برگزاری رقابت ها به دنبال اجرای کاری بودند که در همه سال های اخیر بدون دردسر آن را به اجرا در آورده بودند.
آنها به آئین نامه لیگ حرفه ای اشاره داشتند و این که قرارداد پرسپولیس یا هر باشگاهی با حامی مالی خود نمی تواند در نقض این قوانین تأثیر بگذارد. این همه داستان نبود. پرسپولیس تاکتیک جدیدی اتخاذ کرد و بهانه دیگری مطرح شد. سران ورزشگاه آزادی نیز پا پس نکشیدند. این بار قرمزها ادعا کردند مدیران مجموعه ورزشی آزادی باید تماشاچیان حاضر روی سکو ها و تأسیسات موجود را بیمه کنند. ضیاء آذری، مدیرعامل مجموعه آزادی که نامش در میان متهمان پرونده مذکور وجود دارد دیگر طاقت شنیدن ادعاهای جدید سران پرسپولیس را نداشت و از این که اجازه داده است این باشگاه بدون عقد قرارداد رسمی با مجموعه آزادی در این ورزشگاه بازی لیگ برتر را برگزار کند، پشیمان شده است.
او تصمیمی گرفت که جنجال های دیگری در پی داشت. هر کس به نوعی آن را تعبیر کرد و در این میان خیلی ها چشم بسته نتیجه گرفتند بی آن که آئین نامه مسابقه ها و قوانین را مورد مطالعه قرار دهند. مدیر مجموعه ورزشی آزادی در واکنش جدید خود نسبت به ادعای پرسپولیسی ها گفت: «از این پس زمانی پرسپولیس را در ورزشگاه آزادی می بینید که با ما قرارداد امضا کرده باشد.» آیا این تهدید می توانست عملی باشد؟
این پرسشی بود که به ذهن خیلی ها خطور کرد. تقریباً همه پاسخ حسن بیادی سخنگوی هیأت مدیره پرسپولیس به ضیاء آذری مبنی بر برگزاری دیدارهای خانگی قرمزها در ورزشگاه تهرانسر را به یک شوخی تشبیه کردند زیرا واضح است شورای تأمین استان اجازه برگزاری مسابقه های پرسپولیس و استقلال در ورزشگاهی غیر از آزادی را صادر نمی کند.
● فوتبال آماتوری
هوشنگ نصیرزاده درباره جریان اخیر معتقد است دو طرف، در حال مبارزه برای جنگی هستند که مرز آن معلوم نیست. این کارشناس امور حقوقی یادآور می شود قبل از هر چیز باید استانداردها شناسایی شوند و این در شرایطی است که برخی از ادعاها نشان از بی اطلاعی نسبت به قوانین دارند و جالب تر آن که هنوز بخش هایی از آئین نامه سازمان لیگ، گنگ و مبهم است.
حبیب کاشانی مدیرعامل پرسپولیس که به نظر می رسد از مواضع اولیه اندکی عقب نشینی کرده معتقد است: برآوردن برخی از مفاد قرارداد با مجموعه ورزشی آزادی برای اجاره زمین چمن این ورزشگاه در توان این باشگاه نیست.
از جمله این مفاد می توان به جبران خسارت وارده به تأسیسات و امکانات از سوی هواداران اشاره کرد. کاشانی می گوید: پذیرفتن مسئولیت عملکرد افراد ثالث در حیطه وظایف این باشگاه نیست. وی البته هنوز هم نیم نگاهی به استفاده از تبلیغات حامی مالی باشگاه خود در سالن کنفرانس دارد.
در حمایت از ادعاهای مدیرعامل پرسپولیس ، مصطفی شکری مشاور حقوقی این باشگاه نیز بر این باور است که برخی مفاد اجاره نامه مجموعه ورزشی آزادی غیرمنطقی است. این مشاور باشگاه پرسپولیس توضیح می دهد: با توجه به هزینه ای که مجموعه ورزشی آزادی در قبال هر بازی از تیم های تهرانی می گیرد درآمد زیادی است که البته جدای از درآمدهایی نظیر تبلیغات اطراف زمین و دیگر موارد است .
انتظار می رود بخشی از این درآمد صرف بیمه نمودن وسایل، تجهیزات، تأسیسات و اموالی که در معرض تخریب احتمالی هستند قرار گیرد. اما حسن ضیاءآذری مدیر مجموعه ورزشی آزادی در پاسخ به همه ابهامات موجود توضیحاتی دارد: «ما تعهدات دوطرفه ای داریم. موظف هستیم زمین و تأسیسات را در اختیار باشگاه قرار دهیم.
آنها نیز متعهد هستند وجوه مربوط به اجاره زمین و خسارت احتمالی را بپردازند. آنها می گویند افراد ثالث خسارت وارد می کنند اما برای ما فرقی نمی کند. ما خسارت خودمان را می خواهیم. نمی توانیم هرهفته هزینه مرمت ورزشگاه را پرداخت کنیم. سازمان لیگ و باشگاه ها می توانند چاره ای بیندیشند و با هم کنار بیایند.»
● سازمان لیگ
درچنین شرایطی تنها قوانین و آئین نامه ها هستند که می توانند به دو طرف دعوی کمک کنند. سازمان لیگ فوتبال ایران هم به عنوان بانی برگزاری مسابقه ها در بازکردن گره به وجود آمده می تواند کمک بزرگی کند ولی عجیب است که اعضای این سازمان حاضر به دخالت دراین نوع مسائل نیستند. آلبرت گریگوریان عضو این سازمان در پاسخ به این خواسته ها، تلاش می کند توپ را به زمین هیأت های فوتبال بیندازد.
وی می گوید که سازمان لیگ وظیفه نظارت بر انجام رقابت ها، نقل و انتقال و مراحل ثبت قراردادها و زمین ها را دارد و در هر استان هیأت ها باید بر سر اجاره زمین به باشگاه ها با آنها کنار بیایند. آلبرت همچنین یادآور می شود که مشکل زمین حقیقتی است که در فوتبال ایران وجود دارد و باشگاه ها تا زمانی که ورزشگاه اختصاصی نداشته باشند باید با این مسائل کنار بیایند. اما قانون چه می گوید؟
بررسی اجمالی آئین نامه ، پاسخگوی این پرسش و نقاط تاریک دیگری است . بر این اساس ۴۰ درصد کل مبلغ درآمد از تبلیغات که به تساوی میان تیم ها تقسیم می شود، ۴۰ درصد دیگر از این درآمد را تیم ها براساس رتبه خود دریافت می کنندو ۲۰ درصد باقی مانده به سازمان لیگ، فدراسیون فوتبال و هیأت ها می رسد.
طبق آئین نامه ای که چند سال پیش به تصویب رسیده است ۵۰ درصد از کل مبلغ بلیت فروشی باید به میزبان تعلق گیرد، ۳۰ درصد هم به میهمان و ۲۰ درصد باقی مانده میان سازمان لیگ، فدراسیون و هیأت ها تقسیم بشود. از طرفی دیگر براساس ماده ۴-۸ آئین نامه سازمان لیگ، تیم های حرفه ای یا باید مالک زمین باشند یا این که اجاره نامه یک استادیوم را ارائه کنند.
ضیاء آذری، مدیر مجموعه ورزشی آزادی تهران با اشاره به این مواد آئین نامه، خطاب به پرسپولیسی ها می گوید: حتی یک ریال از منابع درآمدزایی بازی ها نصیب این مجموعه یا ورزشگاه های دیگر نمی شود. وی حق اجاره هر بازی در این ورزشگاه را یکصد میلیون ریال اعلام می کند. تاکنون استقلال تنها تیم تهرانی بوده که پای اجاره نامه ورزشگاه آزادی را امضا کرده است.
یک مقام مسئول در باشگاه استقلال می گوید: «ما آئین نامه را مطالعه کردیم. کاری به این نداریم که شاید برخی از بندهای این آئین نامه به ضرر باشگاه ها باشد ولی در این شرایط مجبور به اجرای آن هستیم. ظاهراً دیگر باشگاه های پایتخت نشین که میزبانی از پرسپولیس و استقلال در ورزشگاه آزادی به آنها تحمیل شده است، تنها در زمان برگزاری بازی با این ۲ تیم، زمین آزادی را اجاره می کنند.
● درخواست مضاعف
درباره نحوه تبلیغات دور زمین و دیگر محیط ورزشگاه ها، هوشنگ نصیرزاده کارشناس حقوقی و امور داوری، اعتراض پرسپولیس و دیگر باشگاه ها را غیرمنطقی می د اند. وی با بیان این که سازمان لیگ همه مبالغ تبلیغاتی را اخذ و میان تیم ها تقسیم می کند خاطرنشان می کند: آئین نامه می گوید محدوده تبلیغات در ورزشگاه ها مشخص و طبق قرار قبلی است. بنابراین تابلوهایی که به فاصله یک متر با خط طولی و ارتفاع یک و نیم متر نصب می شود و همچنین تابلوهای تبلیغاتی در سالن کنفرانس و دیگر قسمت هایی که در ورزشگاه ها وجود دارند تنها برعهده سازمان لیگ است و درخواست مضاعف یک تیم برای قرار دادن تبلیغات اختصاصی مشمول عرف جهانی و آئین نامه ای نیست.
این کارشناس البته یک نکته جالب دیگر را بیان می کند که می تواند مورد توجه سران باشگاه های استقلال و پرسپولیس قرار گیرد. وی می گوید: از آنجا که پرسپولیس و استقلال مستقیماً متعلق به سازمان تربیت بدنی هستند و طبق اصل ۴۵ قانون اساسی جزو اموال مصادره شده در اختیار دولت اند؛ در واقع تا زمانی که به بخش خصوصی منتقل نشده اند می توانند به طور مجانی از ورزشگاه های در اختیار سازمان تربیت بدنی مثل آزادی بهره بگیرند.
اماا وضاع در شهرستانها چگونه است؟ اسماعیل شاد مدیرعامل باشگاه پگاه رشت اعتراف می کند هیچ گونه تبلیغی نسبت به محصولات لبنی شرکت صنایع شیر ایران در ورزشگاه عضدی رشت صورت نمی گیرد. شاد می گوید سازمان لیگ پیش از شروع فصل جاری با ارسال نامه ای تأکید کرد که هیچ باشگاهی حق تبلیغ حامی مالی خود در ورزشگاه را ندارد. این نامه به همه باشگاه های لیگ برتری ارسال شده است.
در اصفهان، تیمی مانند سپاهان که در لیگ قهرمانان آسیا حضور دارد و عنوان نخست جام حذفی را هم کسب کرده در اجرای بندهای آئین نامه تلاش خوبی داشته و مشکلی در این زمینه ایجاد نکرده است. در همین حال اعتراض های عمومی نسبت به دریافت نکردن حق پخش تلویزیونی از صدا و سیما همه جا به گوش می رسد. دکتر خبیری عضو کمیته انتقالی فدراسیون فوتبال دراین زمینه از باشگاه ها، به ویژه استقلال و پرسپولیس می خواهد برای گرفتن حق پخش بازی های خود تلاش کنند. البته این داستان ۲۰ ساله همواره بدون نتیجه باقی مانده است.
جریان اخیر که باشگاه پرسپولیس به راه انداخته است ناخواسته عاملی شد تا مسئولان و مدیران باشگاه ها نگاهی دوباره به آئین نامه و قوانین بیندازند. درحالی که کنفدراسیون فوتبال آسیا نیز تا سال ۲۰۰۹ به همه باشگاه های آسیایی مهلت داده است خود را به شرایط حرفه ای AFC برسانند، چه خوب است مسئولان توجه بیشتری به شرایط و حقوق استاندارد حرفه ای داشته باشند و یک گام به جلوتر بردارند. این موضوع حتی به نحوه عقد قرارداد با اسپانسرها یا بازیکنان هر مربیان نیز ربط پیدا می کند تا بیش از این شاهد مشکلات کوچک اما دست و پا گیری در فوتبال پرحاشیه کشورمان نباشیم.
متأسفانه کشمکش هایی که نشان از بی اطلاعی از قوانین دارند و در پاره ای موارد با خشم بی جا همراه هستند، بیشتر حواشی را به دنبال دارند که چندان به سود فوتبال کشورمان نیست، حتی در برخی موارد قوانینی که خود وضع کرده ایم را از یاد برده ایم که این عواقب خوشایندی به دنبال نداشته است. ای کاش اندکی بر مطالعات خود بیفزاییم.

علی رضایی

منبع : روزنامه ایران