زیبایی سنگ تمام در سرزمین مرزی

آذربایجان غربی تنها استان کشور است که با ۳ کشور جمهوری نخجوان، ترکیه و عراق مرز مشترک دارد.این استان با برخورداری از تمدن کهن و آثار تاریخی غنی و جاذبه های متعدد فرهنگی و طبیعی به عنوان یکی از قطب های مهم گردشگری در کشور محسوب می شود.
آذربایجان غربی با رشته کوه های سربه فلک کشیده و رودخانه های پرآب دائمی، مراتع و جنگل های سرسبز و خرم، هوای ملایم و معتدل، باغ های میوه، دشت ها و دامنه های پر از گل های وحشی و تالاب ها، مرداب ها، سواحل و جزایر دریاچه که میعادگاه صدها نوع پرنده وحشی، بومی و مهاجر رودخانه هایی که محل زندگی آبزیان مختلف است از زیباترین و خوش آب و هواترین مناطق ایران در فصل تابستان است.
موقعیت خاص جغرافیایی و غنای طبیعی موجب پدید آمدن تمدن هایی در این منطقه شده که تا قرن ها اقوام دور و نزدیک خود را تحت تأثیر قرار داده است.
وجود ساتی های اسکان ۷ هزار ساله، تولد زردشت پیامبر ایرانی، ترویج مراسم یکتاپرستی در کنار دریاچه ارومیه، استقرار بزرگترین آتشکده ساسانی در تکاب، وجود دژهای نظامی و قلعه شهرهای بی شمار در نقاط مختلف استان حکایت از اهمیت و اعتباری دارد که در طول تاریخ این منطقه از میهن اسلامی حائز آن بوده است.
شکل گیری تمدن های آشور، اورارتو، مانا، ماد و پارس در قبل از اسلام و ظهور سلسله ها و حکومت های محلی در این بخش از ایران بزرگ موجب شده تا استان آذربایجان غربی بزرگترین مرکز تعامل فرهنگی در غرب کشور باشد.
پراکنش مناسب بارندگی به همراه آب و هوای مناسب موجب شده تا این استان به لحاظ پوشش گیاهی و تنوع زیستی و جانوری نیز از اعتبار و اهمیت زیادی برخوردار شود.
آثار باستانی فراوان مربوط به دوره قبل و بعد از اسلام اعم از تپه ها، غارها، مساجد، کلیساها و آتشکده ها که هر کدام از آنها یک عنصر ممتاز توریستی محسوب می شوند در سراسر استان پراکنده اند.
مجموعه آثار شگفت انگیز طبیعی، تاریخی و فرهنگی استان آذربایجان غربی نیز کم نظیر و از چنان ارزشی برخوردارند که می تواند در فرایند توسعه استان همانند ذخیره ای پایان ناپذیر مورد استفاده قرار گیرد. تاکنون ۴۰۰ اثر ارزشمند تاریخی آن در فهرست آثار به ثبت رسیده است که تخت سلیمان تکاب، یکی از آثار ثبت شده جهانی، در این استان قرار دارد.
● مسجد جامع ارومیه
مسجد جامع یکی از آثار کهن و قدیمی شهر تاریخی ارومیه است که در خیابان اقبال این شهر قرار دارد. این مسجد در میان بازار قدیمی شهر واقع شده و یکی از ارکان اصلی بافت قدیمی شهر است. برخی از محققان معتقدند این بنا ابتدا آتشکده بود و بعد از تسلط مسلمانان ویران شد و سپس در قرن ۷ هـ . ق روی آن مسجد ساخته شد. به اعتقاد این گروه از محققان سبک تزئینات، گچبری ها، ستون بندی ها و تاق های مسجد عیناً شبیه به سبک معماری سلجوقیان است.
● مناره شمس تبریزی
مناره شمس تبریزی در میان باغ مشجری در جوار عمارت مسکونی شمس الملوک دنبلی در شمال شرقی شهرستان خوی و در محلی به همین نام قرار دارد. این مناره یادمانی است و هدف از ساخت آن هم نمایش اقتدار صاحب آن بوده که گویا توانسته بود در یک روز به قدری قوچ کوهی شکار کند که از شاخ آنها تمام سطح خارجی مناره را تزئین کند. مدخل برج روزنه ای است به شکل مستطیل که پله های مارپیچ در داخل آن تعبیه شده است و با استفاده از آنها، می توان برفراز برج راه یافت. در وسط آجرها کله های قوچ کار گذاشته اند.
● کاخ باغچه جوق
این مجموعه باشکوه با زیربنای ۲ هزار مترمربع در داخل باغ بزرگی به وسعت ۱۱ هزار مترمربع دارای انواع درختان میوه، گل ها، درختان زینتی و چشمه آب جاری است. این ساختمان مجلل و تاریخی از سوی اقبال السلطنه ماکویی از حکام مقتدر اواخر دوره قاجاریه و یکی از سرداران مظفرالدین شاه قاجار ساخته شد و دارای واحدهای ساختمانی با ویژگی های معماری ایرانی و فرهنگی است.
این مجموعه که به کاخ سردار ماکو معروف است، از نظر تزئینات داخلی در نوع خود بی نظیر است.
● دریاچه طبیعی مارمیشو
این دریاچه طبیعی با وسعت ۵ هکتار در ۴۵ کیلومتری غرب شهرستان ارومیه در میان کوهستان های مجاور مرز ایران و ترکیه قرار دارد. آب این دریاچه از چشمه های طبیعی و نزولات جوی تأمین می شود و محل زیست انواع آبزیان از جمله ماهی قزل آلا است.
همچنین این دریاچه محل بسیار مناسبی برای صید ماهی و گذران اوقات فراغت گردشگران و دوستداران طبیعت است.
● چشمه گرادو
چشمه گرادو در تپه ای آهکی در غرب شهرستان مهاباد، نزدیک رودی از ۲ نقطه زمین خارج می شود. آب در ۲ حوضچه طبیعی حاصل از رسوبات کربنات مورد استفاده اهالی قرار می گیرد. اطراف آن را رسوبات کربنات در برخی نقاط حاوی املاح آهن پوشانده است.
نوشیدن این آب سبب درمان دستگاه گوارش، نقرس، درد مفاصل و تورم کبد است.
● تخت سلیمان
تخت سلیمان یکی دیگر از آثار تاریخی و دیدنی استان آذربایجان غربی و از بقایای قلعه و قصر بزرگ و باشکوهی است که در فاصله ۴۵ کیلومتری شمال شرقی تکاب واقع شده است. محل فوق مرکز آتشکده بزرگ شهر یاران ساسانی به نام آذرگشسب و یکی از آتشکده های معروف زمان ساسانی است. کوه زندان یا غار چاه زندان نیز در ۳ کیلومتری این اثر باستانی بوده که با دستکاری انسان در زمان گذشته به صورت زندان درآمده، در اطراف همین چاه نیز تعدادی چشمه های آب گرم معدنی وجود دارد.
● سوغات و صنایع دستی
این استان از دیرباز به دلیل موقعیت خاص و تنوع قومی، مهد صنایع دستی بوده است که فرش و گلیم آن شهرت جهانی دارد. از طرح های معروف می توان به طرح های قباد و ماهی اشاره کرد که به ترتیب در شمال و جنوب استان رایج اند.
معرق و صنایع ظریف چوب از دیگر هنرهای دستی استان است. مشهورترین سوغات آذربایجان غربی نقل و عرقیات است که به دلیل مرغوبیت و کیفیت بالا در شهرهای بزرگ کشور نمایندگی عرضه و فروش دارد.
●غذاها و شیرینی ها
مردم استان، علاوه بر دیگر غذاهای رایج ایرانی مانند انواع پلو، خورشت و آش، غذاهایی دارند که خاص آذربایجان است. به عنوان مثال انواع دلمه و کوفته ها را می توان بر سر سفره آذری ها دید.
شیرینی های آذربایجان نیز برای ذائقه هر گردشگری خوشایند است. از میان شیرینی های خاص آذربایجان می توان به قرابیه و بستنی خشک اشاره کرد. بستنی خشک (سوت شیرینی) نوعی شیرینی است که در ماکو تهیه می شود.
عمده ترین تفرجگاه های استان که همواره مورد بازدید و گذران اوقات فراغت مردم و گردشگران قرار می گیرد، عبارتند از؛ تفرجگاه بند در حومه شهرستان ارومیه، دره شهدا (قاسملو)، سواحل دریاچه ارومیه، دریاچه پشت سد مهاباد، غار سهولان، مسجد مناره ارومیه، سه گنبد ارومیه، تپه حسنلو، غار فخریگاه، قره کلیسا، چشم ثریا، آبشار شلماش، مقبره سید صدرالدین، حجاری های خان تختی سلماس، بازارهای سنتی و صدها آثار دیدنی و منحصر به فرد آبی و باستانی دیگر که همه روزه هزاران گردشگر را به سوی خود جلب می کند و با این تعبیرات و اوصاف می توان گفت که تابستان آذربایجان غربی تابستان دیگری است.

طیبه آقاجانی

منبع : روزنامه ایران