جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

تراژدی مبادلات الکترونیکی در ایران


تراژدی مبادلات الکترونیکی در ایران
تراژدی مبادلات الکترونیکی در ایران شما چه فکر می کنید؟
آیا برای فراهم سازی امکان مبادلات الکترونیکی می بایست ابتدا به سمت بانکداری الکترونیکی برویم یا تجارت الکترونیک؟
خیلی تازگی ندارد اگر بگوییم بخش دولتی در این راستا نیز برعکس قدم برداشته و به مانند همیشه به جای اینکه از یک تا صد بشمارد از همان اول گفته است یکصد!
گفتن این یکصد ها نه بلکه هزار ها اصلا دشوار نیست، دقیقا همانطور که ساختن ماکت برج ایفل نسبت به ساخت خودش اصلا پیچیده نبوده است اما زمانی که شما برای تفریح با پاریس رفته اید پشت ویترین مغازه ها ماکت برج ایفل را نگاه می کنید و یا مستقیما برای تماشا به سراغ خود آن می روید؟
مبادلات الکترونیکی در ایران دقیقا مصداق همین داستان سفر به فرانسه است که متاسفانه به دلیل عدم آگاهی های لازم بخش های متولی در زیر مجموعه های دولتی و خصوصی، آماده نبودن بستر های حقوقی، قانونی و نیز اجرایی دولت، بعضا سودجویی های عده ای از شخصیت های حقیقی و حقوقی، عدم حوصله برای تحقیق و استعلام های لازم، عدم بکار گیری متخصصان بلفطره داخلی و خارجی، تعجیل برای نیل به امور در حداقل زمان، عدم هماهنگی های لازم و وجود اتفاق نظر بخش های دولتی با یکدیگر، عدم تخصیص بودجه منطقی و مورد نیاز و همچنین نبود یک بخش نظارتی آگاه و بی طرف و ده ها مانع دیگر نه تنها به اصل مبادلات الکترونیکی نرسیده ایم، بازار کاذبی برای قشری از گروه های بازار اینترنت ایران به وجود آمده است که خود یکی داستان تراژدی جداگانه است!
ظاهرا مشکلات مربوطه در دولت پیشین و دولت فعلی که به دلیل عدم برنامه ریزی های مناسب زمانی و مالی به وجود آمده است جدا از بزرگ کردن عده ای از شخصیت ها و به وجود آوردن بازار غیر متمرکز و قشری، در یک کلام و بدون تعارف حرکتی جز لطمه به فرهنگ مبادلات الکترونیکی و کلا جامعه فعال در عرصه فناوری اطلاعات در بر نداشته است.
مهم ترین و آشکار ترین مثال موجود برای ادعای بالا همان مطرح شدن طرح دولت الکترونیک و تخصیص بودجه های آنچنانی با ارقام نجومی ست که یکی از واضح ترین زیر مجموعه های آن که تا بحال فقط صرف هزینه را به همراه داشته است و نه چیز دیگری سلسله پروژه های ملی سازی چون سیستم عامل ملی، کامپیوتر ملی، پورتال ملی و از این قبیل بوده که پرونده هر کدام بدون در نظر گرفتن سقف هزینه های صرف شده پس از اتخاذ تصمیم های جدید لغو شده و یا مسکوت مانده است.
بانکداری الکترونیکی مهم ترین چالش کلیه کشور های صنعتی و حتی در حال صنعتی شدن است تا جایی که حتی هویت شهروندان این جوامع را از کارت اعتباریشان می شناسند و در طرفی دیگر، کشوری که هنوز به ثبات نرسیده چون افغانستان در پیش روی ما ست که امروزه مجهز به بهترین ها و به روز ترین های بانکداری الکترونیکی ست.
البته بعید می دانم که با علت عقب ماندگی ایران در این زمینه آشنا نباشید، جدا از دائما سخن گفت از پیراهن عثمان با طعم تحریم اقتصادی کلیه مواردی را که در بالا از آنها یاد کردم و همچنین ترس ایرانیان از تجربه تازه ها، مخصوصا تازه های فناوری دلیل عدم نیل به سمت الکترونیکی کردن مبادلات روزمره است.
البته باید به صراحت گفت از کشوری که بخش اجرایی آن تجارت الکترونیک را تنها در فروشگاه های اینترنتی و ان هم قابل اجرا تنها توسط اینترنت می دانند انتظار بیشتری نمی رود و از همین قبیل موارد عجیب و کودکانه اما مهم و مانع سبب می شود تا پایه اصلی مبادلات الکترونیکی یعنی بانکداری الکترونیک و به تبع آن e-payment از چرخه مبادلات الکترونیکی حذف شود و به جای تشکیل و تقویت زیر ساخت ها تنها با نمای قضیه آن هم نه حرفه ای کمی بازی کنیم.
قطعا پی برده اید که نیاز انسان به مبادلات الکترونیکی زمان احساس می شود که سایر موارد در زندگی روزانه به سمت مکانیزه شدن و اتوماسیون پیش برود و در ادامه نیز حجم فعالیت های روزانه بیش از پیش باشد تا جایی که عملا در برخی موارد انجام ملزومات روزمره بدون استفاده از اهرم های فناوری اطلاعات و علوم سایبری امری غیر ممکن شود، پس از همین روست که جامعه از هر آنچه که بتواند قبل از خود یک e پر مفهموم اضافه کنند استقبال خواهد کرد!
حال با توجه به این توصیفات چطور امکان دارد بخواهیم از فروشگاه های اینترنتی خرید کنیم اما فقط سفارش الکترونیکی فراهم باشد؟ با توجه به محسوس بودن فروشگاه های اینترنتی در ایران، فرض کنید قرار است یک پیتزای بزرگ را از پیتزا فروش X سفارش دهید، به قسمت سفارش ها می روید، نام و نشانی خود را وارد می کنید، غذای مورد نظر را انتخاب می کنید و فرم را برای رستوران می فرستید، دقایقی بعد سفارش شما در منزل تحویلتان داده می شود و همانجا پول را پرداخت می کنید.
خوب، چه فکر می کنید؟ احتمالا بگوئید خوب کجای این کار اشتباه است؟
این که همه اش عادی بود. بله، مشکل دقیقا همینجاست، این کار بیش از حد عادی و روزمره است!؟
تنها عاملی که در این سفارش حذف شده است عدم نیاز به تماس تلفنی و گفتن کد اشتراک بود و نه چیز دیگری.
درواقع منظور این است، تعریفی که قشر خاص و دخیل در این امر از مبادلات الکترونیکی دارند نه تنها به یک فروشگاه الکترونیکی ختم نمی شود و اصل علمی و فنی این تعریف اشتباه است، سامانه ای را که با پیشنهاد خود در اختیار مشتریان و علاقه مندان قرار می دهند خود نیز معیوب است.
همچنین یکی از تکنیک هایی مورد بی توجهی واقع شده نبود سیستم اعمال کننده فراینده های مبادلات از طریق تلفن همراه و SMS است که البته تا زمانی که تعریف ما از مبادلات الکترونیکی تنها در اینترنت تحقق یابد شرکت های متولی اجباری به راه اندازی چنین سیستم هایی نمی بینند.
تجارت الکترونیکی نیز که یکی از آیتم های مهم در مبادلات الکترونیکی بشمار می رود تنها در اینترنت تحقق نمی یابد و می بایست به صورت علمی گسترش داده شود و تمامی این پیشنهادات عملی نمی شوند مگر زیر نظر یک بخش آگاه نظارتی و قانونمند دولتی.
پایه گذاری پلیس اینترنتی، امضای دیجیتالی و نیز اصول مبادلات الکترونیکی لزوما نیازی به زیر ساخت های بین المللی ندارند و قاعدتا نیز می بایست اینگونه هم باشد چرا که برای مثال قرار نیست با یک تحریم بین المللی کل مبادلات الکترونیکی یک کشور زیر سوال برود از همین روست که بومی سازی مواردی که ذکر شد می تواند تسریع و نیز تسهیل کننده قشر عمده ای از جامعه ایران به سمت الکترونیکی شدن و زندگی دیجیتالی باشد.
از همین رو امید می رود کلیه متولیان امر چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی با توجه بیشتر به این موارد و نیز تغییر جهت به سمت رضایت مشتری نه احاطه و اجبار مشتری جامعه را در راه رسیدن به این هدف مهم و مورد نیاز یاری کنند و می بایست افزود که رسیدن جامعه ایران به فرهنگ علمی و نیز اجرایی در علوم سایبری، مخصوصا IT و ICT نه تنها باعث از بین رفتن بازار فعلی عده و قشر خاص نمی شود، با تغییر جهت بازار آنها از بازار کاذب به بازار اصولی سود سرشار، دائمی و قابل اعتماد تری را به برای خودشان نیز به همراه خواهد داشت.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی ITanalyze


همچنین مشاهده کنید