پارادایم های مدیریت برتر در هزاره سوم

مدیریت سازمان ها، همانند هر پدیده ای دارای ماهیتی پویا هستند. میزان پویایی مدیریت سازمان، بسته به مجموعه اقدامات عملی و كنش های فكری مدیران است. برای برون رفت از چالش هایی كه سازمان ها با آن روبه رو هستند، همخوانی كنش های فكری و اقدامات عملی مدیران جزء حیاتی ترین عرصه عملیاتی است. به منظور پویا و نوآورانه كردن مدیریت سازمانی، باید شاخص های عمل را مورد توجه جدی قرار داد. یك بخش عمده از شاخص ها كه نیاز به توجه جدی دارند، شاخص های ضعف مدیریت سنتی است و بخشی دیگر توجه عمیق بر شاخص های مدیریت برتر و نوین است. در نوشته حاضر تلاش شده است هر دو دسته از شاخص های مدیریت سنتی و مدیریت برتر ارائه و تشریح شود.
● شاخص های مدیریت سنتی
ضعف اساس مدیریت سنتی، ریشه در عوامل یا شاخص های پیچیده ای دارد كه مانع عمده ای برای نشان دادن كنش های اثر گذارند.
۱) فقدان بینش:
تحولات شتابنده محیط جهانی و عدم قطعیت در توانایی برای درك و فهم آینده، مدیریت را با مسایل كوتاه مدت و تصمیمات كوتاه دامنه رویارو می سازد. از این رو، مسایل بودجه ای جایگزین بینش بلندمدت یا «گسترده دامنه» می شود.
۲) تكیه بر رهبری فنی:
راه حل های كوتاه مدت برای حل مسایل عمیق در بیشتر موارد در سطح فنی باقی می مانند و آثار تداومی ایجاد نمی كنند. ولی رهبری استراتژیك، مستلزم داشتن بینشی درباره غایات سازمان تحت مدیریت است.
۳) عدم باور به تغییر:
اگر نظام مدیریت سازمان بر اصل مشاوره و مشاركت بی توجه باشد و راه حل های فنی را اساس عملیات قرار دهد، در این وضعیت نمودی از توجه به تغییرات مفروض و تغییرات الزامی پدید نخواهد آمد. جایی كه نظام مدیریتی عمدتاً به صورت تجویزی و دستوری عمل می كند، رویكرد مشاركتی مورد غفلت خواهد بود.
۴) اقدامات مشتق از پروژه:
در این حالت، اقدامات در بیشتر موارد به صورت مقطعی برنامه ریزی شده و به اجرا درمی آیند. حاصل چنین رویكردی طرح های ضعیف و ناهماهنگ بوده و دوباره كاری و اتلاف منابع را به بار می آورد.
۵) برنامه ریزی از هم گسسته:
فقدان بینش مشترك، خود را در ضعف ارتباط بین واحدها و منابع انسانی موجود نشان می دهد. شش شاخص مدیریت سنتی ارائه شد، در ادامه پارادایم نوین مدیریت معرض می گردد:
● پارادایم نوین مدیریت
مدیران هزاره سوم نیاز به بهبود روزافزون رویكرد استراتژیك و برنامه ریزی قابلیت های گوناگون در منابع انسانی دارند. آنان نیاز دارند تا به نحو مؤثری، مسایل فشارزا و استراتژیك را شناسایی كنند و برای مقابله با دشواری ها، برنامه های مناسبی طراحی و تدوین كنند. افزون بر این، مدیران نیازمند هماهنگی اثرگذار برنامه ریزی و اجرای طرح های اصلاحی برای بقای سازمان و حفظ بهره وری هستند. برای عملیاتی شدن پارادایم نوین مدیریت، نیاز است این شاخص های مورد اشاره، در عمل نمود یابند. شاخص های موردنظر به شرح زیرند:
۱) بینش مشترك:
مدیریت استراتژیك بیش از هر چیز، در وهله نخست بر اهداف غایی ای تأكید می ورزد كه بیشترین حمایت را جلب می كند. اقدام هماهنگ و پیگیری رویه ای معین همراه با امكان نشان دادن نوآوری، زمینه را برای عملیات اثرگذار آماده می سازد.
۲) عمل دموكراتیك:
مدیریت استراتژیك، دموكراتیك است. اگرچه در چنین وضعیتی از توان فنی بالایی بهره گیری می شود، در عین حال مدیریت استراتژیك مبتنی بر یك دیدگاه كل نگرانه برای هدایت سازمان است. چنین مشخصه ای را مدیریت استراتژیك از رویكرد مشاركتی كه به فعالیت همه اعضای سازمان می انجامد، وام می گیرد.
۳) جامعیت:
پارادایم نوین مدیریت، به جای توجه و اقدام به رویكرد جزء نگرانه، یك روش جامع اختیار می كند. گرچه این امر تاحدودی چالش انگیز می نمایاند، ولی همه مسایل به صورت خود انگیخته رفع می شود و آثار دوسویه آنها همانند راه حل هایی كه طراحی می شوند، قابل ارزشیابی اند.
۴) درهم تنیدگی:
مدیران همگی هم قدم با اعضای ارشد سازمان به صورت مشترك به عمل مدیریت استراتژیك اقدام می كنند. چنین ویژگی ای فرصتی برای ارزشیابی راهبردهای اختیاری در درون یك چارچوب مشترك ایجاد كرده و بیشترین حمایت را برای مدیران و اعضای سازمان جلب می كند.
۵) عمل مشاركتی:
شاید حیاتی ترین جنبه مدیریت استراتژیك، تعهد به فرایند عمل مشاركتی است. توجه به مشاركت، سبب وفاق همه جانبه برای اصلاح، جایگزین و حذف برخی برنامه ها می شود.
ظهور و بروز شاخص های مدیریت نوین، آنگاه عملی می گردد كه مدیران، نگرش مثبتی به تغییر و نوآوری و تدوین راه حل های بلندمدت برای رویارویی با مسایل داشته باشند.

دكتر محرم آقازاده
منبع: SG Group, Building a New Global Management Paradigm, ۱۹۹۹

منبع : بنیاد آینده‌نگر ایران